|
Güncelleme: 18:30 27 Eyl., 2004
|
| |
| AA |
Türkiye’nin 9 Cumhurbaşkanı
|
|
| Türkiye’nin önceki Cumhurbaşkanları arasında bu görevde en çok Atatürk 15 yılla yaptı.
|
|
|
Cumhuriye’in kurulduğu 29 Ekim 1923 tarihinde Cumhurbaşkanlığı‘na seçilen Mustafa Kemal Atatürk, dört kez seçildiği bu görevi aralıksız 15 yıl sürdürdü. Atatürk‘ün 10 Kasım 1938 tarihinde yaşama gözlerini yummasından sonra Cumhurbaşkanı seçilen İsmet İnönü, dört kez bu göreve getirildi. İnönü, yaklaşık 12 yıl Cumhurbaşkanlığı yaptı.
Demokrat Parti‘nin 1950 yılında yapılan seçimleri kazanmasından sonra bu partinin Genel Başkanı Celal Bayar Türkiye Cumhuriyeti‘nin 3. Cumhurbaşkanlığı‘na 22 Mayıs 1950 tarihinde seçildi. Bayar, 1960 askeri müdahalesine kadar 10 yıl cumhurbaşkanlığı yaptı.
1924 ANAYASASI DÖNEMİ
Mustafa Kemal Atatürk, 29 Ekim 1923‘te kabul edilen “Teşkilatı Esasiye Kanunu‘nun Bazı Mevaddının Değiştirilmesine Dair Kanun“ hükmü uyarınca cumhurbaşkanı seçilmişti.
1924 Anayasası‘nda daha da sistemli hale getirilen cumhurbaşkanının seçimi ve görev süresine ilişkin düzenleme, İnönü ve Bayar döneminde de değiştirilmedi. Bu hükümler uyarınca cumhurbaşkanı 4 yıllığına seçiliyor ve aynı kişi yeniden seçilebiliyordu. Cumhurbaşkanı seçimi Meclis‘in seçim döneminde bağlanmış, Meclis‘in görev süresinin uzaması halinde, Cumhurbaşkanı‘nın görev süresinin de uzaması öngörülmüştü. 1924 Anayasası‘na göre cumhurbaşkanı salt çoğunlukla ve gizli oyla seçiliyordu.
1961 ANAYASASI DÖNEMİ
Cemal Gürsel, Cevdet Sunay ve Fahri Korutürk ise 1961 Anayasası‘ndaki cumhurbaşkanı seçimine ilişkin hükümlere göre bu göreve seçildiler. Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu olarak ikili sistemin yürürlükte olduğu bu dönemdeki Cumhurbaşkanı seçimleri, TBMM‘nin birleşik toplantısında yapılıyordu.
Cumhurbaşkanının görev süresini yedi yıl olarak belirleyen 1961 Anayasası, “Bir kimse arka arkaya iki kez Cumhurbaşkanı seçilemez“ hükmünü getirmişti. Bu düzenlemelerde Cumhurbaşkanı‘nın göreviyle ilgili işlemlerden sorumlu olmaması; Cumhurbaşkanı‘nın bütün kararlarının Başbakan ve ilgili bakanlar tarafından imzalanması öngörülmüş, bu kararlara ilişkin sorumluluğun da Başbakan ve ilgili bakana ait olduğu belirtilmişti.
1961 Anayasası uyarınca Cumhurbaşkanı seçilebilmek için Meclis üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu, ilk iki oylamada bu çoğunluğa ulaşılamazsa salt çoğunluk gerekiyordu ve turlar için sınırlama getirilmemişti. Daha sonra bu düzenleme, “Cumhurbaşkanı seçimi sürecinin uzamasına neden olduğu“ gerekçesiyle eleştirilmişti.
1982 ANAYASASI DÖNEMİ
7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren ise 1982 Anayasası‘nın halkoyuyla kabulünün ardından, Geçici 1. Madde uyarınca Cumhurbaşkanı sıfatını kazandı ve görevini yedi yıl sürdürdü. 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal, en kısa süre bu görevde kalan Cumhurbaşkanı oldu. 31 Ekim 1989 tarihinde Cumhurbaşkanlığı‘na seçilen Özal, yaklaşık 3,5 yıl görevde kalarak, yedi yıllık süresi bitmeden 17
Nisan 1993 tarihinde vefat etti.
9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ve Turgut Özal, Başbakanlık görevini sürdürürken Cumhurbaşkanlığına aday oldular ve bu göreve seçildiler. Özal ve Demirel, TBMM‘deki seçimlerin üçüncü turunda gerekli oyu aldılar. |
|
