| | | Oysa, Dünya Kalkınma raporu da, Türkiye raporu da yoksulluk, bölgeler ve katmanlar arası gelir eşitsizliği, yaşam kalitesi gibi konularda birbirinden ilginç mesajlarla dolu. Yaşam kalitesininin artırılmasına gerektiğine dair vurucu istatistikler var. Raporlar arasında satırları ve tabloları kısaca gezelim:
* Türkiyede nüfusun yüzde 36sı uygun olmayan standartlarda yaşıyor. Bu oran Egede yüzde 25, Güneydoğuda ise yüzde 54. Yüksek enflasyon gelir adaletini bozarken, zengin bölgeler daha zenginleşiyor, fakirler de fakirleşiyor.
* Nüfusun yüzde 2.5i günde 1 doların altında gelire sahip. Bu oran Doğu ve Güneydoğu Anadoluda yüzde 14. Ülkede 1.5 milyon kişi de açlık sınırında yaşıyor.
*1820lerin sonunda dünya nüfusunun dörtte üçü günde 1 doların altında gelirle yaşıyordu. Bugünse bu oran beşte bire düştü. Çinde oran yüzde 18.5, Brezilyada 5.1, Mısırda 3.1, Rusyada 7.1. Avrupa ise tabii ki kalmadı.
New Page 1
MİLLİ
GELİRİN DAĞILIMI |
|
İlk
%20 |
İkinci
%20 |
Üçüncü
%20 |
Dördüncü
%20 |
Beşinci
%20 |
Araştırmanın
yapıldığı yıl |
Türkiye |
5.8 |
10.2 |
14.8 |
21.6 |
47.7 |
1994 |
|
ABD |
5.2 |
10.5 |
15.6 |
22.4 |
46.4 |
1997 |
Almanya |
8.2 |
13.2 |
17.5 |
22.7 |
38.5 |
1994 |
Avusturya |
10.4 |
14.8 |
18.5 |
22.9 |
33.3 |
1987 |
Bangladeş |
8.0 |
12.0 |
15.7 |
20.8 |
42.8 |
1995-96 |
Brezilya |
2.5 |
5.5 |
10.0 |
18.3 |
63.8 |
1996 |
Bulgaristan |
8.5 |
13.8 |
17.9 |
22.7 |
37.0 |
1995 |
Çek
Cumh. |
10.3 |
14.5 |
17.7 |
21.7 |
35.9 |
1996 |
Çin |
5.9 |
10.2 |
15.1 |
22.2 |
46.6 |
1998 |
Danimarka |
9.6 |
14.9 |
18.3 |
22.7 |
34.5 |
1992 |
Fransa |
7.2 |
12.6 |
17.2 |
22.8 |
40.2 |
1995 |
İsveç |
9.6 |
14.5 |
18.1 |
23.2 |
34.5 |
1992 |
Kanada |
7.5 |
12.9 |
17.2 |
23.0 |
39.3 |
1994 |
Macaristan |
8,8 |
12,5 |
16.6 |
22.3 |
39.9 |
1996 |
Malezya |
4.5 |
8.3 |
13.0 |
20.4 |
53.8 |
1995 |
Meksika |
3.6 |
7.2 |
11.8 |
19.2 |
58.2 |
1995 |
Mısır |
9.8 |
13.2 |
16.6 |
21.4 |
39.0 |
1995 |
Rusya |
4.4 |
8.6 |
13.3 |
20.1 |
53.7 |
1998 |
Şili |
3.5 |
6.6 |
10.9 |
18.1 |
61.0 |
1994 |
Tunus |
5.9 |
10.4 |
15.3 |
22.1 |
46.3 |
1990 |
Yunanistan |
7.5 |
12.4 |
16.9 |
22.8 |
40.3 |
1993 |
* Türkiyede doğan her bin canlı çocuktan 42si ölüyor. Bu oran 1980de 133tü. Türkiyenin de dahil olduğu orta gelirli ülkelerde bu oran 10-20 arasında. Kolombiyada 28, Şili ve Estonyada 12, Cezayirde 40, komşularımız Bulgaristanda 15, Yunanistanda 8, Rusyada 20, Suriyede 32.
* Doğum yapan her 100 bin anneden 130u ise doğum sırasında ölüyor. Orta gelirli ülkelerde bu rakam 40ın altında. Azerbaycanda 37, Bulgaristanda 15, Çinde 65, Mısırda 170, Yunanistanda ise 1.
* Türkiye eğitim ve sağlık harcamalarına çok az kaynak ayırıyor. 1990-98 yılları arasında milli gelirin ortalama yüzde 2.9u sağlığa ayrıldı. Yunanistan sağlığa yüzde 5.3lük pay ayırıyor, Rusya yüzde 4.5, Litvanya yüzde 7.2, gelir adaletsizliğinin rekor kırdığı Brezilya bile yüzde 3.4 pay ayırıyor.
* Eğitime, milli gelirden ayrılan pay ise 1997 yılı itibarıyla Türkiyede yüzde 2.2, son yıllarda eğitime hizmetlerine ulaşmayı kolaylaştırarak bu konuda atılım yapan Brezilyada yüzde 5.1. Ürdün yüzde 6.8, İsrail yüzde 7.6, Lesotho bile yüzde 8.4 pay ayırıyor.
New Page 2
KİŞİ BAŞI MİLLİ
GELİR EĞİTİM VE SAĞLIK |
|
Kişi
başı GSMH($) |
SGP'ye
göre kişi başı GSMH |
GSMH'da
Eğitimin payı(%) |
GSMH'da
Sağlığın payı(%) |
Türkiye |
2.900 |
6.126 |
2.2 |
2.9 |
ABD |
30.600 |
30.600 |
5.4 |
6.5 |
Almanya |
23.350 |
22.404 |
4.8 |
8.3 |
Avusturya |
25.970 |
23.808 |
5.4 |
6.0 |
Bangladeş |
370 |
1.475 |
2.2 |
1.6 |
Brezilya |
4.420 |
6.317 |
5.1 |
3.4 |
Bulgaristan |
1.380 |
4.914 |
3.2 |
3.2 |
Çek Cumh. |
5.060 |
12.289 |
5.1 |
6.4 |
Çin |
780 |
3.291 |
2.3 |
2.0 |
Danimarka |
32.030 |
24.280 |
8.1 |
6.7 |
Fransa |
23.480 |
21.897 |
6.0 |
7.1 |
İsveç |
25.040 |
20.824 |
8.3 |
7.2 |
Kanada |
19.320 |
23.725 |
6.9 |
6.4 |
Macaristan |
4.650 |
10.479 |
4.6 |
4.1 |
Malezya |
3.400 |
7.963 |
4.9 |
1.3 |
Meksika |
4.400 |
7.719 |
4.9 |
2.8 |
Mısır |
1.400 |
3.303 |
4.8 |
1.8 |
Rusya |
2.270 |
6.339 |
3.5 |
4.5 |
Şili |
4.740 |
8.370 |
3.6 |
2.4 |
Tunus |
2.100 |
5.478 |
7.7 |
3.0 |
Yunanistan |
11.770 |
14.595 |
3.1 |
5.3 |
| |