Opsiyonun büyüsü

Opsiyonun büyüsü

Türev piyasaları, gelişmiş finansal araçları kullanarak, yüksek getiri imkanı sağlıyor. Ancak risk oldukça fazla.

Oğuz Büktel


4 Ekim— Varsayalım, borsanın önümüzdeki altı aylık dönemde yukarı potansiyeli uzmanlar tarafından yüzde 174 olarak nitelendiriliyor. Buna karşın kayıp oranı yüzde 50’ye kadar varabilir. Yani 10 milyar liranız 5 milyara da inebilir, 27.4 milyara da çıkabilir. Bu iki olasılık yüzde 50-50.

Sizse uyanık (!) yatırımcısınız. 6 ay sonra için en az 9.3 milyar liranızın elinizde olması lazım, çünkü araba alacaksınız. Ama 27.4 milyar liranız olursa da son model bir araba alma fikri düşlerinizi süslüyor. Uzmanlar diyorlar ki, eğer 5 milyar lira kaybı göze alırsanız, fazladan 17.4 milyarda kazanabilirsiniz.
Ben ise size diyorum ki, ben 5 milyar lira değil, en fazla 700 milyon kayıpla, 17.2 milyar lira kazanç öneriyorum, ikisinin de oranı yüzde 50-50.
Hangisini tercih edersiniz?
Opsiyonun büyüsü (çok kısa bir özet)
Option, ve Future piyasaları türev piyasalar olarak adlandırılırlar. Bunun nedeni ise, bu tip finansal enstrümanların, belli bir aktifin spot borsa değeri üzerinden türetilmiş olmalarıdır.
Optionlar, hisse senetleri, borsa endeksleri, döviz kuru pariteleri, tarımsal ürünler, değerli madenler ve faiz future’ları üzerinden yapılır.
Standart hale getirilmiş opsiyon piyasaları 1973’de Chicago Board Options Exchange (CBOE) call opsiyonlarını kabul etmeye başladığı zaman başladı.
İki ana tür opsiyon var : (başka türlü sınıflandırmalar da var) Call ve put opsiyonları
Call option : Call opsiyonları, sahibine bir aktifi önceden belirlenmiş fiyattan satın alma hakkına denir. Bu fiyata exercise price ya da strike price, eksersiz fiyatı denir. Örneğin, X firmasına ait 90 dolar eksersiz fiyatlı bir Temmuz ayı call opsiyon kontratı, X firmasının bir adet hisse senedini Temmuz ayına kadar herhangi bir tarihte 90 dolar fiyattan alma hakkını verir. Opsiyon sahibi bu opsiyonu kullanmak zorunda değildir. Ancak X firmasının hisse senedi fiyatı 90 doların üstüne çıkarsa, opsiyon sahibi tabii ki karlıdır ve opsiyonunu kullanabilir. Bu şekilde 90 dolara opsiyonunu kullanan kişi onu spot hisse senedi piyasasasında satarak karını realize edebilir. Eğer opsiyon süresinden önce kullanılmazsa, geçerliliğini yitirir. Tabii opsiyona sahip olmanın da bir bedeli vardır. Bunun da adı, premium, yani opsiyon primidir.
Put option : Put opsiyonları ise sahibine bir aktifi önceden belirlenmiş fiyattan satma alma hakkına denir. Önceki örnekteki rakamları kullanırsak, X firmasının hisse senedi fiyatı 90 doların altına düşerse, opsiyon sahibi kara geçer ve opsiyonunu kullanabilir. Bu şekilde kişi hisse senedini örneğin 75 dolardan spot hisse senedi piyasasasından satın alır, ve opsiyonunu kullanarak karını realize edebilir.

KALDIRAÇ ETKİSİ
Opsiyon piyasaları, belli bir prim karşılığında, çıkacağını ya da düşeceğini umduğunuz piyasalarda pozisyon almanızı sağlar. Peki örneğin artacağını düşündüğünüz bir piyasada neden hisse senedine değilde, call opsiyonuna yatırım yaparsınız. Bunun en önemli sebebi kaldıraç etkisi. Aşağıdaki örnekle bunu basite indirgeyip anlatmak istiyorum.
Örneğin 9,000 dolarınız var. X hisse senedi fiyatı ise 90 dolar.
A şıkkı : 100 hisse alırsanız, 90 dolar fiyattan, toplam 9,000 dolar. Fiyatlar 6 ay sonra 70 dolar olursa, 2,000 dolar zararınız var, ya da kayıp yüzde 22. 100 dolar olursa, 1,000 dolar ya da yüzde 11, 110 dolar olursa yüzde 22 kardasınız (Tablo 1 ve 2).
B şıkkı : 10 kontrat alırsınız, herbiri 100 hisse. Eksersiz fiyatı 85 dolar. Her call opsiyonu 9 dolar premium, 1,000 call opsiyonu 9,000 dolar. Hisse fiyatı 85 doların altında olursa tüm paranızı kaybedersiniz. Eğer hisse fiyatı 94 (85+9) dolar olursa, başabaştasınız. Getiri yüzde 0. Ancak 100 dolar olursa karınız 6,000 dolar ya da yüzde 67, 110 dolar olursa 16,000 dolar ya da yüzde 178 kara geçebilirsiniz (Tablo 1 ve 2). Yani tüm paranız gidebilir, ama tahmininiz tutarsa “turnayı gözünden vurdunuz”. Genelde ABD’de hisse senedi fiyatını etkileyecek çok önemli yasadışı bir bilgiye sahip olan kişiler (insider trading : içerden öğrenenlerin ticareti), call opsiyonlarını “leverage”, yani kaldıraç olarak kullanır ve sahip oldukların aktiflerle sınırlı olan kazanma şanslarını bu şekilde artırırlar.

Peki opsiyon bu tip spekülatif amaçların dışında, riske karşı hassasiyeti çok olan yatırımxılar tarafından riski azaltma da kullanılabilir mi?
Evet, opsiyonlar bunu da sağlıyor. Cevap, C şıkkı.
C şıkkı : Diyelim 100 call opsiyonu aldınız, 900 dolar, 85 dolar eksersiz fiyatı. Geriye kalan 8,100 dolar ile (ABD’de faizler düşük ya, 6 ay vadeli %6 faizli bir) bono aldık. Bunun altı ay sonundaki değeri ise 8,343 dolar. Call opsiyonunun değeri ise 0 dolarla, 2,500 dolar arasında değişmekte (hisse senedi 70-110 dolar aralığındayken). Bunun sonucunda maksimum zararımız yüzde 7 iken, karımız yüzde 20 ile sınırlı. Yani çok daha düşük zararı göze alırken, sanki tamamını hisse senedini yatırmış gibi kar elde etme şansını elde edebiliyoruz.

Evet, grafikte görüldüğü gibi B şıkkında görülen yüzde 100 call opsiyon yatırımı inanılmaz dar bir fiyat aralığında herşeyi kaybetme ya da çok kazanma şansı verirken, C şıkkı, yani yüzde 10 opsiyon yatırımcısı hem kaybetme şansını yüzde 7’yle sınırlıyor, hem de kazanma şansını hisse senedi fiyatı arttıkça yatırımcısına neredeyse hisse senedi kadar kazanma şansı veriyor.



		Murat Arın’ın bugüne kadar ntvmsnbc’de yayınlanmış tüm yazıları Kerem Alkin’in bugüne kadar ntvmsnbc’de yayınlanmış tüm yazıları Levent Gürses'in bugüne kadar ntvmsnbc’de yayınlanmış tüm yazıları Turgut Tokgöz'ün bugüne kadar ntvmsnbc’de yayınlanmış tüm yazıları Emine Uşaklıgil’in bugüne kadar ntvmsnbc’de yayınlanmış tüm yazıları Atilla Yeşilada’nın bügüne kadar ntvmsnbc’de yayınlanan tüm yazıları Oğuz Büktel’in bugüne kadar ntvmsnbc’de yayınlanmış tüm yazıları Yarkın Cebeci’nin bugüne kadar ntvmsnbc’de yayınlanmış tüm yazıları Bayram Başaran’ın bugüne kadar ntvmsnbc’de yayınlanmış tüm yazıları Mahmut Kaya’nın bugüne kadar ntvmsnbc’de yayınlanmış tüm yazıları Murat Yeşildere’ın bugüne kadar ntvmsnbc’de yayınlanmış tüm yazıları Celal Pir’in bugüne kadar ntvmsnbc’de yayınlanan tüm yazıları

	NTVMSNBC KULLANICILARININ TOP 10'u

	Bu haberi diğer okuyucularımıza tavsiye eder misiniz? hayır 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 kesinlikle

NTVMSNBC 'ye iyi erisim için
• Microsoft Internet Explorer
• Windows Media Player kullanın