 |
|
|||||
 |   |  |  | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
  |
 |
|||||||
|
|||||||
|
|||||||
| İşkolikliği nasıl tanımlarsınız? Hakan Yöney: Bu durum bireyin kendisini sürekli çalışma gereksinimi içinde hissetmesi, çalışmadığı zaman bundan rahatsızlık duyması olarak tanımlanabilir. Dolayısıyla aşırı ve gereğinden fazla çalışmak, işe odaklanmak söz konusudur. Birey bu nedenle özel yaşantısını, aile ve yakınlarını, hobilerini, entellektüel faaliyetlerini ihmal edebilir. Genellikle böyle çalışmak zorunda olduğunu ifade eden bu kişiler gereğinden fazla çalıştıklarını kabul etmezler. Burada iş odaklı bir yaşam, iş ile özdeşleşmek söz konusudur. Kişi ben dediği zaman sadece “profesyonel ben” den söz ediyor hale gelmiştir. Uzun saatler çalışma sonucunda;  Üretkenlikte ve etkinlikte azalma Aile ve sosyal yaşamın ihmal edilmesi Neyin önemli neyin önemsiz olduğuna ilişkin kavramlarda bozulma Entelektüel faaliyetlerde azalma, kişinin ufkunun daralması söz konusu olabilir.Kimler işkoliktir? Kişiler hangi noktada işkolik sayılmaya başlarlar? Hakan Yöney: İşin gereği, iş yeri koşullarının nedeniyle uzun saatler ve yoğun çalışmak zorunda olmak bu tanımın dışında kalır. Kişinin aslında zorunda olmadığı halde sürekli işiyle ilgili faaliyetlerle meşgul olması halinde böyle bir durumdan söz etmek daha doğru olur. Kişinin işinin gereği zaman zaman daha çok çalışması doğaldır. Ancak bunun sürekli olması aile, arkadaşlar ve sosyal çevrenin ihmal edilmesi, iş dışındaki uğraşlardan uzaklaşılması, adeta dışarıdaki yaşamdan kopma noktasına gelinmesi durumunda bir sorunun varlığından söz edilebilir. Bu şekilde çalışmak esas olarak psikolojik bir bozukluk değildir, ancak bir süre sonra bireyin kendisi ve yakın çevresi ile olan ilişkileri açısından sorunlara yol açabilir. İşle olan ilişkinin diğer önemli ilişkilerle rekabet eder hale gelmesi söz konusudur. İş insan için önemlidir; Yaşamın amacı, anlamı Kimlik kazanma Potansiyelini kullanmı Kendini gerçekleştirme Kendine saygı Sosyal destek Maddi kazanımlar Zamanı geçirme gibi pek çok yararları vardır.Herkes işini en iyi şekilde yapmak, işiyle gurur duymak ister. Ancak yaşamın diğer yönlerini göz ardı ederek çok fazla çalışmak birey üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. İşkolikliğin en sık rastlanan belirtileri nelerdir? Çalışmadıklarında huzursuz ve sinirli olurlar. Evlerini ikinci bir ofise dönüştürebilirler. Gevşemeleri zordur, boş zaman yaratamazlar. Sürekli iş için bir şeyler yapma rolünü benimserler. Uyunan zamanı boşa geçmiş sayarlar. İş dışında herhangi bir konuda konuşmaları çok zordur. İş hakkında diğer her şeyden daha heyecanlıdırlar. Fazla çalışmayı rasyonalize etmeye çalışırlar, hep mantıklı bir neden öne sürerler.İşkolikliğin iş dünyasındaki faydaları ve zararları nelerdir? Hakan Yöney: Profesyonellerin belli durum ve zamanlarda kendi kapasitelerini zorlayarak, yoğun ve hızlı bir tempoda çalışmaları gerekebilir. Bu duruma dayanıklı olmak ve gelişen koşulların gereğine uygun performans göstererek uyum sağlayabilmek yararlıdır. Böylelikle kişi kendi kapasitesini geliştirme olanağını da bulmuş olur. Günümüzün zorlu iş dünyasında kurumlar da bu özelliklere sahip çalışanlardan büyük yarar sağlar. Yine de bireyin kapasitesinin birden ve aşırı şekilde zorlanmamasına özen gösterilmelidir. Bu çalışma şekli bireyin kendisinden veya iş yeri koşullarından kaynaklanan nedenlerle sürekli bir hal alıyor ise sorunlara yol açabilir. Bir süre herşey yolunda gidiyor gibi görünse bile uzun dönemde istenmeyen durumların ortaya çıkması kaçınılmaz olabilir. Bu durum bireyin kendisi ve yakın çevresi için olduğu kadar iş performansı ve iş yeri ortamı açısından da istenmeyen sonuçlara yol açabilir. Birey esas yaptığı işin dışına çıkıp bir süre başka uğraşlar ile zaman geçirdikten sonra işine tekrar döndüğünde, önceden çözemediği sorunlara yeni çözümler getirebilir, konulara daha farklı açılardan bakabilir. Çalışma koşullarının bireyin kapasitesini aştığı, sürekli aşırı iş yükü altında çalışıldığı zaman ortaya çıkabilecek bazı sorunlar şunlardır: Verim düşüklüğü. Konsantrasyon ve motivasyon sorunları. Sağlık sorunları. Anlamlandırılamayan iletişim ve davranış sorunları. Yaratıcılıkta azalma. İş arkadaşlarını ve iş ortamını olumsuz etkileyebilecek tavır ve tutumlar. İşe yabancılaşma, izolasyon ve tükenmişlik sendromu.Verimlilik ve işkoliklik arasındaki dengeyi nasıl kurmak gerekir? Hakan Yöney: Çalışan kişi; Özel yaşamı ve iş dışı uğraşları ihmal etmeden profesyonel yaşamın gereklerini en iyi şekilde yerine getirmeye, mesleki olarak en üst düzeyde olmaya çalışmalı İş yerinde ve özel yaşamda etkili iletişim ile kendi durumunu ve diğer kişilerden beklentilerini en iyi şekilde ifade etmeli ve diğer insanların duygularını, düşüncelerini ve isteklerini anlamaya çalışmalı Zamanı iyi yönetmeyi öğrenmeli, kendisi için zaman yaratmalı Sağlığına özen göstermeli Gereğinde küçük aralar vererek durumunu değerlendirmeliİşkolikliğin ardında yatan psikolojik sebepler nelerdir? Bu sebepler arasında yalnızlık, özel hayattan kaçış, sürekli daha yükselme isteği ya da sosyal hayattaki tatminsizlik ve/veya kişinin başarıdan gelen motivasyon ve adrenalininin yerini hayatında hiçbir şeyle dolduramıyor olması olabilir mi? Hakan Yöney: Evet, hepsi herkes için geçerli olmasa bile bu faktörler aşırı çalışmanın altında yatan nedenler arasında sayılabilirler. Ayrıca; Kişi hep takdir edilmek veya maddi ödüller alma gereksinimi içinde olabilir veya işler yolunda iken bile endişeli olabilir. Bazı kişiler için kontrol etme ihtiyacı ve mükemmeliyetçilik söz konusu olabilir. Aşırı çalışma iş dışındaki dünyanın gereklerinden uzaklaşmak için bir yöntem, bir savunma mekanizması olarak kullanılabilir. Bu kişiler vazgeçilmez olma gereksinimi içinde olabilirler. Bir kısmı içten içe işlerini kaybetme korkusu içinde olabilirler, çok çalışmazlarsa kurumun beklentilerini karşılayamaycaklarını düşünebilirler. İşkolik insanların en çok karşılaştıkları sağlık sorunları / psikolojik problemler nelerdir? Hakan Yöney: Yaşam içinde iş veya diğer nedenlerden dolayı zaman zaman baskı altında olmak ve zorlanmak doğaldır. Ancak stresli dönemin bir süre sonra sona ermesi ve organizmanın normal düzeyine geri dönmesi ve gevşemesi gerekir. Eğer bu stresli dönem süreklilik gösterir ise sorunlara yol açma olasılığı artar. Profesyonel yaşam esnasında sürekli stres altında çalışmak sağlık sorunlarına yol açabilir. Aşırı çalışma sonucu kişinin hayatı anlamsız olmaya başlar, esnek olamama ve performans düşüklüğü ortaya çıkabilir. Her aşırı çalışan kişinin stres altında olup olmadığı ise ayrı bir tartışma konusudur. Aynı yoğunluktaki çalışma koşulları her çalışanda aynı sonucu doğurmayabilir, burada bireysel farklılıklar belirleyicidir. Ayrıca kişinin işindeki doyumu, işin zorlayıcı olup olmadığı gibi faktörler de önemlidir. İş stresinin insan sağlığı üzerindeki etkileri zihinsel ve bedensel etkiler olarak ikiye ayrılabilir. Zihinsel etkiler: Dalgınlık, unutkanlık İsteksizlik Çöküntü, huzursuzluk Konsantrasyon güçlükleri Performans düşüklüğü Sinirlilik, tahammülsüzlük Uyku bozukluklarıBedensel etkiler: Hipertansiyon, kalp hastalıkları Omuz, boyun, sırt ve bel ağrıları Sindirim sistemi hastalıkları Baş dönmesi, baş ağrısı İştah ve kilo değişiklikleri Kronik yorgunluk Cilt hastalıkları Bağışıklık sistemi işlev bozuklukları, sık hastalanma İşkolik kişiler, bu yaşam tarzını bilinçli olarak mı seçerler yoksa farkında olmadan mı işkolikliğe sürüklenirler? Hakan Yöney: Bu tarz bir yaşam sürdürenlerin gereğinden fazla çalıştıkları konusundaki farkındalık düzeylerinin düşük olduğu öne sürülmektedir. Bu kişiler genellikle çok çalışmaktan başka çarelerinin olmadığını ifade ederler. İşkolik olarak tanımlanabilecek kadar kendini işiyle özdeşleştirmiş kişilere iş-özel yaşam dengeleri için neler yapmalarını önerirsiniz? Aileniz ve arkadaşlarınız için zaman ayırın. Başkalarına sizi nasıl gördüklerini sorun. Uzun ve kısa vadeli amaçlarınızı gözden geçirin. Birden geri çekilmeyin ama yavaş yavaş çalışma saatlerinizi azaltın. Programınıza boş zaman koyun, yaratıcı olun, seçenek üretin. Yeterince uyumaya, dengeli beslenmeye ve düzenli spor yapmaya özen gösterin. Belirli aralıklarla tıbbi değerlendirmeden geçin. Yaptığınız işten farklı bir hobi edinin. Kendi kendinize bunları başaramıyorsanız profesyonel yardım alın.Eklemek istedikleriniz… Şirket birleşmeleri, satın almalar ve küçülmeler gibi organizasyonel değişiklikler iş güvencesini azalttığından çalışanlar değerlerini göstermek için daha fazla çalışmak zorunda olduklarını hissedebilirler. Ayrıca belirsizlikler ve gelecek kaygıları da çalışanlardaki stresi giderek artıracaktır. Koşulların bu şekilde devam etmesi durumunda bir süre sonra kişilerde tükenmişlik sendromu gelişmesi ve kurumun da olumsuz etkilenmesi kaçınılmazdır. Bu tip süreçlerin yönetiminde kurumların üst düzey yönetimleri gerekiyorsa uzmanlarla işbirliği yaparak çalışanların duygu, düşünce ve isteklerini uygun şekilde ele almalıdırlar. Günümüzde gittikçe daha çok kişi kendi işini yapmakta ve bu nedenle iş/özel yaşam ve zaman sınırı ortadan kalkmaktadır. Bu kişilerin iş ve iş dışı yaşamın ve zamanların sınırlarını belirlemelerinde yarar vardır; aksi takdirde günümüzün zorlu, değişken ve rekabetçi iş ortamında tükenme noktasına kadar gidebilecek olumsuz bir sürece girmeleri söz konusu olabilir. Prof. Dr. Sayın Hakan Yöney’e verdiği bilgiler için teşekkür ediyoruz. | ||||
 |
|
 |
|||||||||||||||
   |
|||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler | Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları |
|||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
