| | | | Fitch, “Ülkenin bu risklere açıklığı, iki ya da üç yıl öncesine daha düşük olabilir, ancak yine de önemli olmayı sürdürüyor” dedi. Fitch, global finans piyasalarının gelişen piyasalara genel olarak yavaş yavaş daha az yardımcı olduklarını ve son dönemlerde politikalarda yaşanan gecikmeler, büyük cari işlemler açığı ve geniş dış finansman gereksinimi nedeniyle Türkiye’nin de kırılgan göründüğüne dikkat çekti.
Cari işlemler açığının 2004’teki düzeyine göre fazla değişmeyerek 2005’te de GSYİH’nın yüzde 5.1’i olacağı öngörüsünde bulunan Fitch, “Ekonomik büyümenin yavaşlamasına ve ihracatın da iyi bir düzeyde kalmasına karşın, dünya petrol fiyatlarındaki yükselişin bu yılki ithalat faturasını şişirmesi bekleniyor ve bu nedenle de cari açığın daraltılmasına yönelik çalışmalar yetersiz kalıyor” dedi.
Fitch, cari işlemler açığına 2005 için planlanan orta ve uzun vadeli dış borç yenilenmesinin eklenmesiyle Türkiye’nin GSYİH’sının yaklaşık yüzde 12.5’ine denk gelecek bir dış finansman ihtiyacı doğacağını kaydederek, bu hesaba, vadelerinin uzatılması halinde çok sayıdaki kısa vadeli borcun da girmesiyle birlikte, finansman ihtiyacının GSYİH’nın yüzde 25’inin üzerine çıkacağını ifade etti.
SICAK PARAYA BAĞIMLILIK SÜRÜYOR
Fitch, doğrudan yabancı yatırımın 2004’e göre nispeten yükselmesiyle birlikte 2005’te dış finansmanın kalitesinin de iyileşme göstereceğini ancak Türkiye’nin kısa vadeli piyasa hareketlerine bağlı sermaye girişlerine bağlılığının süreceğini belirtti. Türkiye’nin yakın zamanda ortaya çıkacak bir krizden daha iyi korunacağını gösteren bazı etkenler olduğuna işaret eden Fitch, bu konudaki değerlendirmesini şöyle sürdürdü:
“Dalgalı kur sistemi, şokların emilmesinde önemli bir rol oynarken, Türkiye’nin AB’ye katılım süreci de bir miktar destek verebilir. Son ekonomik krizden bu yana kamu maliyesi de güçlenirken, bankacılık sistemi de artık döviz risklerine açık değil. Ancak, özellikle değişiklik gösteren bir dış finansman ortamında dış şoklar, Türkiye’yi olumsuz etkileme potansiyeline sahip olmayı sürdürüyor. Yeni niyet mektubu imzalanmış olmasına karşın, Türk yetkililer henüz yeni IMF programını tamamlamış değiller.” Diğer yandan, ileriki dönemlerde siyasi alanda da bazı zorluklarla karşılaşılabileceğini kaydeden Fitch, bunlar arasında AB ile yapılan gümrük birliği anlaşmasına Güney Kıbrıs’ın da dahil edilecek şekilde genişletilmesi ve Fransa’da 29 Mayıs’ta AB anayasası için yapılacak referandumu gösterdi.
FİNANSMAN İHTİYACI EK YÜK GETİRİR
Dövizde ve faiz oranlarında meydana gelecek olumsuz gelişmelerin kamu finansman gereksinimi ve kamu borç dinamiklerine etkisini de anlatan Fitch, “Herşeyin eşit olması halinde, lirada (YTL) yüzde 10’luk reel bir değer kaybı ve faiz oranlarında hafif bir artırım, zaten yüksek olan kamu finansman ihtiyacına bu yıl için GSYİH’nın yüzde 3’ünü aşan bir yük getirir” dedi.
Fitch, kurdaki büyük düzeltmelerin de kamu borç dinamikleri üzerinde baskı yaratacağını ve GSYİH’ya oranı bağlamında kamu borcunun bir kez daha yükselmesine neden olabileceğini, ancak son birkaç yılda devlet tahvillerinin bileşenleri üzerinde yapılan değişikliklerin kamu borç dinamiklerini 2001 ve 2002’deki durumuna göre risklere daha kapalı hale getirdiğini belirtti. Fitch değerlendirmelerini şöyle sürdürdü:
“Dış piyasalarda Türk tahvillerine gelen satışların bir sonucu da yerel devlet tahvillerinin vadesinde beklenenden daha yavaş yükselmesi olacaktır. Yurtdışındakiler, son aylarda yerel piyasalara hükmediyorlar ve ‘carry trade’in yavaşlaması yeni ihraçların vadesinin uzatılması çalışmalarını zora sokabilir. Bu, hükümetin likidite ve borç çevirme riskini azaltmasının zaman alabileceğine işaret ediyor. Türkiye, GSYİH’sının yüzde 40’ına denk gelen kamu finansman gereksinimi ile aynı düzeyde kredi notuna sahip olan ülkelerin oldukça üzerinde kalıyor.” | |
Bankaların kara tahtaları siliniyor
Türkiye Maastricht Kriteri'ne yaklaştı
