Onlar Türk Prometheler

Home page

Haber Menüsü

Onlar Türk Prometheler

Araştırmacı Kansu Şarman kitabında, 1925-1945 döneminde Avrupa üniversitelerinde devlet bursuyla okuyan Türk öğrencilerin öykülerini, tanıklıklar, mektuplar, belgeler ve fotoğraflarla anlatıyor.

NTV-MSNBC


		27 Nisan 2005 — Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları’ndan çıkan “Türk Promethe’ler - Cumhuriyet’in Öğrencileri Avrupa’da”, Türkiye’nin Batı tarzında eğitim almış yeni bir nesil yetiştirme çabasının örneklerle anlatıldığı bir kitap. Kansu Şarman, Avrupa öğrencilerinin anılarında yeni cumhuriyetin gençlerinin çalışma heveslerini, Türkiye’nin Avrupa Birliği’nden 70 yıl öncesinden başlayan Avrupa’yla bütünleşme girişimlerinin ilk temel taşlarını, hazırladığı yapıtta titizlikle serimlemiş.

			“Sizi bir kıvılcım olarak gönderiyorum, volkan olup dönünüz!” Cumhuriyet’in ilanından hemen sonra yetenekli öğrenciler Atatürk’ün işte bu sözleriyle Avrupa’nın çeşitli ülkelerine uğurlanır. Amaç, Cumhuriyet’in kalifiye eleman ihtiyacına cevap bulmak ve batı tarzında eğitim almış yeni bir nesil yetiştirmektir. TÜRK PROMETHE’LERİN PEŞİNDE ... “Türk Promethe’ler /Cumhuriyet’in Öğrencileri Avrupa’da” adlı son kitabında Kansu Şarman, Sorbonne’da okuyan ilk Türk kadını ve Madam Curie’nin öğrencisi kimyacı Remziye Hisar, yazar Sabahattin Ali, besteci Ahmed Adnan Saygun, Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın varlığını ilk kez ortaya koyan jeolog İhsan Ketin, kendi kuramıyla dünyanın ünlü matematikçileri arasına giren Cahit Arf, şair Cahit Sıtkı Tarancı, ressam Mahmut Cûda, tarihçi Enver Ziya Karal, metalurji mühendisi Şahap Kocatopçu, arkeolog Ekrem Akurgal gibi bir çok öncü ismin aralarında bulunduğu 40 öğrencinin günlüklerinden faydalanmış.

	Ünlü Türk beşlerinden besteci Necil Kazım Akses (sol başta), 1931 yılında öğrenim gördüğü Viyana Devlet Müzik ve Temsil Akademisi'nin direktörü Joseph Marx (soldan ikinci) ve Ferit Alnar ile Viyana'da.		TÜRK PROMETHE’LERİN HİKAYESİ Cumhuriyet’in ilanından bir yıl sonra modern eğitim dallarında yetişmiş eleman sıkıntısı kendisini hissettirmeye başladı. Bu durumun giderilmesi için, yetenekli ancak maddi durumları yeterli olmayan öğrenciler branşlarında yüksek öğrenim düzeyinde ihtisas yapmaları için Avrupa’daki okullara gönderildi. Bu konudaki teklif Atatürk’ün isteğiyle 1923 yılı hükümet programına konuldu. 29 Ekim 1924’te yani Cumhuriyetin birinci kuruluş yıldönümünde açılan Maarif Vekaleti’nin (Milli Eğitim Bakanlığı) Avrupa sınavıyla uygulama hayata geçirildi.

	İlk Türk kadın kimyacı Remziye Hisar (en solda), 1927 yılında Fransa'da Sorbonne Üniversitesi'nde.		İlk gruptaki 22 öğrenci, 8 Ocak 1925 günü Avrupa’nın değişik ülkelerine gönderilmek üzere yola çıktılar. Bu öğrencilerin ardından Maarif Vekaleti, her yıl düzenlediği Avrupa sınavıyla edebiyattan, müziğe, matematikten kimyaya, mühendislikten güzel sanatlara kadar pek çok branşta yetenekli öğrenciyi Avrupa’nın gelişmiş ülkelerinde eğitime göndermeye başladı. 1929’da 1416 sayılı ‘yurtdışında eğitim’ yasasıyla uygulama düzenli hale getirildi.
	Metalurji mühendisliği öğrencisi (eski Sanayi ve Tekhnoloji Bakanı) Şahap Kocatopçu 1938'de Belçika'da öğrenim gördüğü Mons kentinde		Başta Fransa ve Almanya olmak üzere Belçika, İsviçre ve İngiltere, sınavları kazanan Türk öğrencilerin eğitim aldığı ülkeler oldu. II. Dünya Savaşı döneminde bir süre ara verilen uygulama, savaştan sonra Avrupa ülkelerine ABD ve Kanada’nın da eklenmesiyle yoğun olarak devam etti. Darülfünun konusunda yapılacak büyük değişikliğin ilk tohumları da Avrupa’ya öğrenci gönderme projesi ile atıldı. Böylece Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde fen ve sosyal bilimler dallarında eğitim alan öğrenciler üniversitelerde görevlendirilerek 1933’teki üniversite reformunun kaynağını oluşturdular. Kitaptan Cahit Sıtkı Tarancı (Şair): ”Son hadiseler üzerine (Paris bombardımanı) Paris’ten Haziran’ın 13’ünde ayrılmak zorunda kaldık. O günden beri Fransa yollarında bisikletle bombardımanlar altında olanca hızımızla kaçarak 10 gün kadar yol aldık. Nihayet Bordeaux’ya vardık. Bu şehirde sefirle, talebe müfettişimizi bulduk.” Remziye Hisar (Kimyacı): “Sorbonne’da o yıllarda çok tanınmış hocalar vardı. Langevin gibi, Madam Curie gibi. Hoca kürsüye çıktığında talebe ayağa kalkmaz, beğendikleri hocayı alkışlar, beğenmediklerine ayak sürtüp bağırırlardı. Yalnız Madam Curie’nin dersinde tüm öğrenciler çok sessiz ve hürmetkardılar.” Ekrem Akurgal (Arkeolog): “Kurfürstendamm’da bir yıl süreyle oturduğum evin sahibi Dr. Platschek adlı komünist bir bayandı. Bu evde Nazi yandaşı bir genç, Gebert adlı liberal bir öğrenci, bir Çinli iki Amerikalı bir de ben oturuyorduk. Gizli polis teşkilatınca sık sık baskın yapılırdı. Ancak liberallerin odalarına hiçbir teftiş yapılmazdı.” Enver Ziya Karal (Tarihçi): ”Bugün sinemaya gittim. Fransa’ya geldiğimizden bu yana ilk defadır güzel bir gün geçirdim. Film Rus İnkılâbı’na ait idi. Yarın milli bayramımız... Gurbette milli bayram, ne hazin şey. Bir iki tebrik yazdım. Biri Maarif Vekili Necati Bey’e, öteki de liseli arkadaşlarıma. Onların kopyalarını bir hatıra olsun diye defterime yazıyorum.” TÜRK PROMETHE’LER Cumhuriyet’in Öğrencileri Avrupa’da Kansu Şarman Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları



		38. Rotterdam Film Festivali başladı • Oscar’ın galibi Slumdog Millionaire • Penelope Cruz’un ilk Oscar gözyaşları • Buzda dünyayı dolaşan Bugs Bunny geliyor • Pushing Daisies Supersite açıldı

	NTVMSNBC KULLANICILARININ TOP 10'u

	Bu haberi diğer okuyucularımıza tavsiye eder misiniz? hayır 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 kesinlikle

NTVMSNBC 'ye iyi erisim için
• Microsoft Internet Explorer
• Windows Media Player kullanın

Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler |
Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları