 |
|
|||||
 |   |  |  | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
  |
 |
|||||||
|
|||||||
|
|||||||
| Kültür Bakanlığı’nın yayınları arasında yer alan ve Menderes Coşkun, tarafından yazılan “Manzum ve Mensur Osmanlı Hac Seyahatnameleri ve Nabi’nin Tuhfeta’l-Harameyn’i” adlı eserde, Osmanlı hac eserleri, içerik ve yazılma gayelerine göre hac el kitapları, rehber nitelikle hac seyahatnameleri, hatıra ve rapor nitelikli hac seyahatnameleri “edebi hac seyahatnameleri” olarak elealınıyor. HAC EL KİTAPLARI Hac el kitaplarının başlık ve içeriklerine göre “menazil-i hac” ve “menasik-i hac” olarak ikiye ayrıldıkları, menazil-i hac adlı hacel kitaplarında, hac konaklarının adları ve kervan yürüyüşüne göre birönceki konağa uzaklığı hakkında bilgi veriliyor. Bu eserlerde İstanbul-Şam arasındaki konakların tasvirinde türbe, cami ve konaklama yerleri önem kazanırken, Şam-Mekke arasındaki konakların betimlenmesinde ise su kuyularının önemi ön plana çıkıyor. Büyük çoğunluğu konuşma diliyle yazılan ve manzum olan bu eserlerden “Sulhi” mahlaslı şaire ait olduğu belirtilen “Menasik-i hac” adlı el kitaplarının ise haccın usulüne göre nasıl eda edileceğianlatılıyor. Bu eserlerden bazılarında hac konaklarının adları ve saatsaat birbirine uzaklıkları bildiriliyor. REHBER NİTELİKLİ HAC SEYAHATNAMELERİ Bu eserlerin hem hacca gitmeye niyet edenler için bir rehber hem de yazarlarının hac yolculuğunu anlatan bir seyahatname özelliği taşıdığı ifade ediliyor. Rehber nitelikli manzum hac seyahatnamelerinin genellikle mesnevi bazen de kaside türünde kaleme alındığı, bu manzum eserlerin çoğu az bilinen şairler tarafından yazıldığı belirtiliyor. Bahri adlı şairin, Üsküdar’dan Şam’a kadar olan konakları anlattığı eserinde yer alan iki beyti şöyle: “Üçüncü menzilümüz oldı Hersek/Sevap artar ne denlü biz gidersek” “İrişdük Konya’ya on yedi günde/İki gün oturak itdük biz anda” “CAMBRİDGE ÜNİVERSİTESİ’NDEKİ ESER Cambridge Üniversite Kütüphanesi’ndeki yazmalar arasında bulunan Aksaraylı Seyyid Hasan Rıza-i’ye atfedilen manzum eserde yer alan bir beytte, “Tokuzuncu konak Eskişehir’dür oturak itdük/Safalar eyledi yaran yunup arındı hoş ma’dur” deniyor. Cudi Mahlaslı şairin hac konaklarını ve yolculuğunu dile getirdiği”Merahilü Mekke mine’ş-Şam” adlı eserin eldeki manzumelerin en edebisi olduğu ifade ediliyor. Bu eserde yer alan bir beyt ise şöyle: “Nigah-ı şefkat it cana senündür ‘izz ü istiğna/Yolunda ‘ömr ü mal ifna iden el-hacc Lokman’a.” Topkapı Müzesi’ne ait kütüphanede bulunan Kamil’in manzum hac seyahatnamelerine bir başka örnek olduğu ifade ediliyor. Kamil’in eserinde Şam’dan Mekke’ye kadar menzilleri tasvir ettiği ve menziller için küçük bölümler ayırdığı belirtiliyor. REHBER NİTELİKLİ MENSUR HAC SEYAHATNAMELERİ Hac konaklarını ve yolculuğunu daha metodolojik bir tarzda ele alan, coğrafi ve tarihi bilgiler içeren bu eserlerin Abdurrahman Hibri, Abdulkadir (Kadri), İbrahim Hanif, Mehmed Edip ve bilinmeyen bir yazar tarafından kaleme alınan eserler, kitapta örnek olarak yer veriliyor. Abdurrahman Hibri’nin eserinin, rehber nitelikli hac seyahatnamelerinin tespit edilen en eskisi olduğu belirtilerek, 1632 hacca giden Hibri’nin dönüşte yolculuğunu “Menasik-i melasik” adlı eserinde anlattığı belirtiliyor. Bu eserin on bölüm ve bir ekten oluştuğu, Edirne’den Şam’a kadar olan konakların ele alındığı, hac yolcusu iken İstanbul, Anadolu ve Hicaz’da meydana gelen olaylar, Kabe ve Mescid-i Harem’i tamir edenler, Kabe’de makbul olan dualar, haccın kuralları, haccın edasındaokunacak dualar, Hazreti Muhammed’in kabrini ziyaret etme adabı anlatılıyor. Kadri’nin yazdığı eserde ise Osmanlı hac kervanı hakkında ilginç ve aydınlatıcı bilgiler verdiği belirtilirken, hacılara bir takım tavsiyelerin bulunduğu belirtiliyor. Eserde, hacılara sağlıklarını korumaları, uygun bir yol arkadaşı bulmaları, yeterli miktarda paraya sahip olmaları ve arkadaşlarına cömert davranmaları, kavga etmemeleri öğütleniyor. Ayrıca eserde, hac yol güzergahı, güzergahlar üzerindeki kısa mesafeli alternatif yolların yanı sıra Osmanlı hac kervanının düzenine, emniyetinin korunmasına, alışkanlıkları ve diğer özelliklerine dair bilgiler de verildiği ifade ediliyor. Rehber nitelikli hac seyahatnamelerinin en tanınmışı ve en hacimlisinin ise Mehmet Edib’in eseri olduğu kaydediliyor. EDEBİ HAC SEYAHATNAMELERİ Günümüze kadar ulaşan edebi hac seyahatnamelerinin en eskisinin 15. Yüzyıl’da vefat ettiği sanılan Ahmet Fakih’in “Kitabu Evsafı Mesacidi’ş- şerefe” adlı eseri olduğu belirtiliyor. 16. yüzyılın önemli şairlerinden olduğu belirtilen Fevri’nin ise 1545- 46 yılında yaptığı hac yolculuğunu Risale’de anlattığı ifade ediliyor. EN EDEBİSİ NABİ’NİN En edebi Osmanlı hac seyahatnamesinin Nabi’nin “Tuhfetü’l- Harameyn”i olduğu belirtiliyor. Tarihi, sosyolojik, coğrafi ve otobiyografik bilgiler içeren bu seyahatnamede, Nabi’nin 1678-79 yıllarında Urfa, Şam, Kudüs ve Kahire üzerinden gerçekleştirdiği hac yolculuğunu oldukça sanatlı bir dille anlattığı kaydediliyor. | ||||
| |
|||
 Kriz, kadınları bu sefer daha çok vurdu |
|||
| |
|||
 |
|
 |
|||||||||||||||
   |
|||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler | Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları |
|||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
