| | | | 2001’de dört çeyrekte de küçüldükten sonra 10 dönemdir üstüste büyüyor Türkiye ekonomisi. Önceki yıllarda bunun ardından kriz-küçülme dönemleri geldiği için de biraz tedirgin. Bu nedenle rakamların sıkı sıkıya analizini ve bahsettiğimiz yüksek hesabı (cari açık) sorunsuz bir şekilde ödemenin hesabını yapıyor.
Çeyrekleri önceki yılla kıyaslamayıp birbiriyle kıyaslamak istediğimizde mevsimsel olarak düzeltme yapmak gerekiyor. Sektörlerin ve güçlü olduğu dönemler farklılaşıyor çünkü. Ekspres Yatırım ekonomistlerinin yaptığı analiz sonucunda Türkiye’nin 11 çeyrektir, bir önceki çeyreğin üstünde üretim yaptığı gözleniyor (GSMH). Gayrisafi Yurtiçi Hasıla’da (GSYİH) ise sadece Irak savaşının sıcak olduğu dönem hariç yine üstüste büyüme yaşanmış.
|
|
|
|
| | 
Büyüyoruz ama pek de farkında değiliz galiba. Yıl başında yapılan Merkez Bankası anketinde ekonomistlerin ve piyasanın büyüme beklentisi (GSMH) %4.8. Haziran ayı sonundaki ankette ise yüzde 4.9. Bu esnada sanayi üretimleri yüzde 15’in üzerine çıkıyor ama tahminler yüzde 5 civarında salınıyor. Ancak ilk çeyrek büyümesinin Haziran sonunda yayınlanması tahminleri yüzde 6 düzeyine çekiyor.
Stok değişimlerinin etkisinin ne kadar süreyle yüksek olacağı konusu hala gizemini korumakta. İlk çeyrekte stok değişiminin GSYİH’ya katkısı 12.5, ikinci çeyrekte ise 14.7 puan. Yani üreticiler stoklarını artırmasalar GSYİH ilk çeyrekte yüzde 2.4, ikinci çeyrekte ise yüzde 1.3 küçülecek. Bu etki doğal sayılabilir ancak üstüste her çeyrek stok değişiminin etkisinin yüksek olması stok değişimi hesaplanmasında bir sorun mu var sorusunu akla getirmekte.
YILIN İKİNCİ YARISINDA HİÇ BÜYÜMESEK YILLIK BÜYÜME %5.8 OLUR
Cari açık endişesiyle ekonomisi soğusun beklentisi yaygın. Peki yılın ikinci yarısı hiç büyüme olmasa ne olur. İlk altı ayda sırasıyla yüzde 13.5 ve yüzde 11.9 büyüyen GSMH ve GSYİH, yılın 3. ve 4. çeyreğinde geçen yılın aynı düzeyinde kalsa bile matematiksel olarak yıl sonunda yüzde 5.8 ve yüzde 5.1’lik büyüme hızları garanti.
Hızla giden ekonominin aniden durması beklenmeyeceğinden (istenmeyeceğinden) yavaşça makul bir hıza gelmesi bekleniyor. Temmuz ayı sanayi üretimi geçen yıl Temmuz ayına göre yüzde 12.8 yukarıda. Demek ki 3. çeyreğe de hızlı başladık. Üretimde yılın ilk altı ayında yüzde 76 adet bazında artış yakalayan otomotivde bu rakam Temmuz’da yüzde 60.7, Ağustos’ta ise yüzde 66.5 olmuş. İthalat’a bakıldığında ilk altı ayda yüzde 186 artan taşıt araçları ithalatı, Temmuz’da yüzde 120 artmış. Rakamlarda görece yavaşlama var, ama yine de artışlar çok yüksek.
İç talep öncü göstergesi olarak kullanabileceğimiz CNBC-e Perakende Satış Endeksi iç talebin artış hızının yavaşladığını ama geçen yılın yüzde 25 üzerinde olduğunu gösteriyor. Üçüncü çeyrekte de büyüme hızının yavaşlaması ancak yine de yüksek olması beklenebilir.
|
|
|
|
| | 
Yılın ikinci yarısı için yüzde 6’lık bir büyüme tahmini yapsak, yıllık rakam GSMH büyümesi yüzde 9.2’ye, GSYİH büyümesi yüzde 8.5’e denk geliyor. Rekor rakamların ardından ayın 20’si gibi açıklanacak TCMB Beklenti anketinde revize edilmiş büyüme tahmininin (GSMH) yüzde 9-10’lara çıkması hiç de sürpriz olmaz. | |
| |
Bankaların kara tahtaları siliniyor
