 |
|
|||||
 |   |  |  | |||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||
| 31 Mayıs 2004— Son 2.5 yıl içinde dolar bazında yüzde 90, Euro’ya göreyse yüzde 40 artan ham petrol fiyatları, küresel ekonominin önündeki en önemli sorunlardan. Gelişmiş ülkeler, başta ABD olmak üzere, önlem alması için Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üzerinde baskı kuruyor. Petrolün ucuzlamasını isteyenlerin ilk umudu, OPEC’in 3 Haziran Perşembe günü yapacağı toplantı. Ancak ham petrolün yükseliş nedenlerine bakıldığında petrol fiyatlarının tersine dönmesine tek başına OPEC’in yeterli olmayacağı görülüyor. |
  |
  OPEC, üretim kotasını askıya alabilir Güler: Akaryakıta zam gerekli değil Petrolde endişeli bekleyiş sürüyor Tüpraş GM: Petrolde artış duracak |
|||
|
|||
 |
|||||||
|
|||||||
|
|||||||
| DIŞ KONJONKTÜR DEĞİŞİYOR Geçen yıl Türkiye’nin enflasyonla mücadelede büyük başarı sağlamasında dış faktörlerin olumlu etkisi oldu: Euro-dolar paritesi Euro lehine seyretti. ABD’deki faiz oranları son 48 yılın en düşük düzeyindeydi. Ham petrol fiyatları düşük gitti. Ancak bu yıl, dış konjonktürün Türkiye’yi aynı şekilde destekleyemeyeceği belli oldu. Bunun ilk sonucu, geçen ay benzinin pompa fiyatına yapılan yüzde 5’lik zamdı. Bu zammın enflasyona etkisini Perşembe günü mayıs ayı enflasyon oranları açıklanınca göreceğiz. Diğer yandan, Türkiye’nin ithal ettiği ham petrolün fiyatı yüzde 5’ten çok daha fazla artmasına rağmen hükümetin zammı yüzde 5’le sınırlı tutmasının başka sonuçları da olacak. Geçen hafta CNBC-e’ye konuşan Enerji Bakanı Hilmi Güler, Hazine’nin desteğiyle benzin zammını yüzde 5 ile sınırlı tutabildiklerini açıkladı. Ham petrol fiyatlarının daha uzun süre 40 dolar düzeyinde seyretmesi, şüphesiz ki Türkiye’nin enflasyonla mücadelesini etkileyecek. PETROLÜN PAHALANMASININ NEDENLERİ Ham petrolün gelecek dönemki seyrini tahmin etmek için pahalanmasının nedenlerine bakmak gerekir. Fiyatların yukarı gitmesinin başlıca nedenleri şöyle:  Ortadoğu ve Irak’taki siyasi karmaşa. Irak’ta güvenliğin hala sağlanamaması bu ülkenin ihracatına ket vurdu. Bölgedeki diğer petrol ihracatçısı ülkelerin de terör tehdidi altında bulunması üretimi azaltıyor. Uzmanlar, bölgedeki siyasi karışıklığın 40 dolarlık varil fiyatı içinde 4-8 dolar yer tuttuğunu belirtiyor. Çin’den gelen yüksek talep. 1994 yılına kadar petrol ithalatçısı olmayan Çin, şimdi bu alanda dünyanın ikinci büyüğü. Sanayideki büyük yatırımlar ve otomobil satışlarının baş döndürücü bir hızla gelişmesi, Çin’in günlük 6 milyon varillik ham petrol ithalatıyla ikinci büyük petrol ithalatçısı olmasına neden oldu. Bu alanda her gün 10.4 milyon varil petrol ithal eden ABD birinci sırada. Siyasi nedenlerle petrol rezervi olduğu bilinen bazı ülkelere yatırım gitmiyor. Petrol rezervleri zengin bir çok ülkede demokratik kuralların işlememesi yüzünden bu ülkelere yatırımcılar gitmekten korkuyor. Petrol gelirlerinin terörist faaliyetlerde kullanılmasından korkan gelişmiş ülkeler de yatırımcının gitmemesini destekliyor. Spekülatörler. Dünyanın en büyük emtia piyasası olan NYMEX’teki ham petrol kontratları, rekor düzeye ulaştı. Çoğu spekülatör, fiyatların yükseleceği doğrultusunda pozisyon aldı. Financial Times’a konuşan Merrill Lynch enerji stratejisti Mike Rothman, mevcut arz-talep verileri ışığında ham petrolün 30-32 dolar düzeyinde olması gerektiğini savundu ve 40 dolara çıkmasında spekülatörlerin rolünün tartışılmaz olduğunu dile getirdi. ABD’de stokların düşmesi ve motorlu taşıtların daha fazla kullanılacağı yaz aylarının gelmesi. Bu yıl ABD’deki motorlu taşıt kullanıcılarının daha önceki dönemlere göre daha fazla benzin talep etmeleri bekleniyor. Bunun nedeni, terör tehdidi nedeniyle bir çok ABD’linin ülkeleri dışında seyahat etmekten kaçınacak olmaları. ABD’nin petrol talebi toplamda yüzde 12’lik yer tutuyor.KISA VADEDE UCUZLUK MÜMKÜN MÜ? Petrolün kısa sürede ucuzlamasını bekleyenlerin en büyük umudu 3 Haziran Perşembe günü OPEC’in yapacağı toplantı. Ancak OPEC üyelerinin çoğu, zaten tam kapasiteye yakın düzeyde üretim yapıyor. OPEC’in şimdiki üretim kotası günlük 23.5 milyon varil. Ancak mevcut üretim miktarı bunun 2 milyon varil üzerinde. OPEC üyeleri, ham petrol fiyatlarındaki yükselişten milyarlarca dolar kar sağladılar. Bu nedenle kota artırımı konusunda aralarında fikir birliği yok. Kotaların artırımına en yakın ülke Suudi Arabistan. Suudiler, günlük üretim kotasının 2.3-2.5 milyon varil artırılmasını öneriyorlar. Ham petrol fiyatlarının 35 dolara düşmesi Suudi Arabistan’a göre, dünya dengeleri açısından kabul edilebilir. Diğer yandan El Kaide’nin Suudi Arabistan’da saldırılarını artırması, petrolde ucuzluk bekleyenleri korkutuyor. En fazla atıl kapasiteye sahip ülke olan Suudi Arabistan’ın terörist saldırılar nedeniyle arz sıkıntısına girmesi olasılığına karşı Uluslararası Enerji Ajansı’nın stoklarına başvurulabileceği belirtiliyor. Diğer yandan, Amsterdam’daki Uluslararası Enerji Forumu’nda konuşan Venezüella Enerji Bakanı, dünyada ucuz enerji döneminin sona erdiğini, OPEC’in daha önce 22-28 dolar olarak belirlediği hedef fiyat aralığının artık geçersiz olduğunu bildirdi. Bakan, 28 doların artık taban olabileceğini ekledi. TEHDİDİN BOYUTU The Economist dergisinin yaptığı hesaplamaya göre, ham petrol fiyatları, kriz dönemlerindekinden çok daha düşük seviyede. Dergi, bugünkü fiyatlarla, bir varil ham petrolün Körfez Savaşı sırasında 60 dolar, 1970’lerin sonlarındaysa 80 dolar olduğunu yazdı. O dönemlerle karşılaştırıldığında alarm zillerine basmak için pek neden yok. Ancak, fiyatların bu düzeyde uzun süre kalması da; daha yukarı gitmesi de şüphesiz enflasyon ve işsizlik olarak geri dönecek. Ham petroldeki yükselişten gelişmiş ülkelerin de fayda sağladığı kuşkusuz. Financial Times’ın yaptığı hesaplamaya göre, halka açık petrol şirketlerinin piyasa değeri son bir yılda 315 milyar dolar artarak 1 trilyon 423 milyar dolara ulaştı. Dünyanın en büyük 10 petrol şirketinden 4’ü ABD merkezli. Birinci sırada ise 263 milyar dolarlık piyasa değeri ile Exxon Mobil bulunuyor. | ||||
| |
|||
 Bankaların kara tahtaları siliniyor |
|||
| |
|||
 |
|
 |
|||||||||||||||
   |
|||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler | Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları |
|||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
