| | | | Merkez Bankası, Kasım ve Ocak-Kasım 2003 dönemine ilişkin ödemeler dengesi bilançosunu açıkladı. Buna göre cari işlemler dengesi, 3 aylık aradan sonra kasım ayıyla birlikte 466 milyon dolar açık verdi ve Ocak-Kasım 2003 dönemi açığı 4 milyar 203 milyon dolar oldu. Merkez Bankası, turizm gelir ve gideleriyle ilgili verilerinin kesinleşmesi ve dış ticaretle ilgili verilerin güncellenmesi nedeniyle daha önce 119 milyon dolar açık verildiği açıklanan Ekim 2003 ayında cari işlemler dengesinde 59 milyon dolar fazla oluştuğunu belirledi.
Geçen yıl aynı dönemde 200 milyon dolar olan cari işlemler açığının bu yıl 4 milyar dolar daha fazla gerçekleşmesinde Ocak-Kasım dönemi dış ticaret açığının yüzde 63.3 oranında artarak 11 milyar 200 milyon dolara yükselmesi etkili oldu. Bu dönemde ihracat (FOB) gelirleri 29.2 artarak 42 milyar 385 milyon ABD doları olarak gerçekleşirken, bavul ticareti gelirleri yüzde 3.7 azalarak 3 milyar 599 milyon dolarda kaldı. Altın dahil ithalat (CIF) harcamaları ise yüzde 31.4 oranında artarak 60 milyar 679 milyon dolara ulaştı.
Türkiye’nin 2002 Ocak-Kasım döneminde 13 milyar 870 milyon dolar olan hizmet gelirleri geçen yıl aynı dönemde 16 milyar 198 milyon dolara, hizmet giderleri ise 6 milyar 351 milyon dolardan 7 milyar 363 milyon dolara kadar çıktı. Hizmetlerden sağlanan net gelir yüzde yüzde 17.5 artarak 7 milyar 529 milyon dolardan 8 milyar 836 milyon dolara yükseldi.
Ocak-Kasım 2003 döneminde turizm gelirleri, bir önceki yıla göre yüzde 13.9 oranında artarak 9 milyar 353 milyon dolar olarak gerçekleşirken, turizm harcamaları 1 milyar 957 milyon dolar oldu. Net turizm gelirleri, bir önceki yıla göre yüzde 14.8 oranında artarak 7 milyar 396 milyon dolar oldu.
Hizmetlerin diğer önemli kalemi olan taşımacılık gelirleri ise dış ticaret hacmindeki artışa paralel olarak yüzde 14.7 oranında, giderleri de yüzde 25.9 oranında arttı. Bu nedenle net taşımacılık geliri yüzde 9.6 oranında azalarak 715 milyon dolar oldu.
Yatırım gelirleri dengesi ise 5 milyar 49 milyon dolar çıkışla sonuçlandı. Yatırım gelirleri dengesinde bir önceki yılın aynı döneminde ise 4 milyar 130 milyon dolarlık çıkış yaşanmıştı. Yatırım gelirleri içerisinde yer alan doğrudan yatırım gelirlerinde 216 milyon dolarlık, portföy yatırım gelirlerinde 1 milyar 163 milyon dolarlık, faiz ödemeleri ve gelirlerine ilişkin denge ise 3 milyar 670 milyon dolarlık çıkışla sonuçlandı.
Bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 1,6 oranında azalan cari transferler 3 milyar 210 milyon dolarda kalırken, bu kalemin içerisinde en büyük paya sahip olan işçi gelirleri, 2 milyar 70 milyon dolar olarak gerçekleşti. Diğer bir kalem olan bedelsiz ithalattan kaynaklanan girişler de aynı dönemde yüzde 10.4’lük azalışla 883 milyon dolara indi. Finans hesapları ise 1 milyar 303 milyon dolarlık net girişle sonuçlandı.
Bu kapsamda Türkiye’ye doğrudan yatırım yoluyla sadece net olarak 19 milyon dolarlık bir sermaye girişi kaydedildi. Bu dönemde yabancılar doğrudan yatırım için Türkiye’ye net 458 milyon dolarlık sermaye getirirken, Türiye’den bu amaçla yurt dışına çıkan sermaye miktarı ise 439 milyon dolar oldu.
PORTFÖY YATIIMLARINDA NET AZALMA VAR
2002 yılının Ocak-Kasım döneminde 732 milyon ABD dolarlık net çıkış gösteren portföy yatırımlarında kasım ayındaki 552 milyon dolarlık net çıkışa rağmen 2003 yılının Ocak-Kasım döneminde 2 milyar 239 milyon dolarlık net giriş yaşandı.
Portföy yatırımlarının varlıklar yer alan yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında menkul değer alım-satımları 1 milyar 127 milyon dolarlık net alımla sonuçlandı.
Yükümlülükler bölümünde yer alan Hazine’nin yurtdışında tahvil ihraçları ise 1 milyar 509 milyon doları tutarında net borçlanmayla, yabancıların, hisse senedi piyasasındaki işlemleri 954 milyon dolarlık net alımla sonuçlandı. Aynı dönemde yabancılar Devlet tahvili ve Hazine bonosu piyasasında ise 1 milyar 80 milyon dolarlık net alım yaptılar.
Ticari ve diğer krediler ile mevduatlardan diğer yatırımlar kaleminde ise 1 milyar 675 milyon dolarlık giriş görüldü. Bu bölümde yer alan yurtdışına yapılan ihracat işlemleri karşılığı açılan ticari krediler 596 milyon dolar olarak gerçekleşti. Aynı dönemde yurt dışına açılan nakit krediler ise 392 milyon dolar oldu. Bankaların yurtdışı muhabirleri nezdindeki döviz mevcutları ise 1 milyar 258 milyon dolar azaldı.
Bu kapsamda ithalatın finansmanı amacıyla sağlanan ticari krediler 852 milyon doları uzun ve 685 milyon doları da kısa vadeli olmak üzere toplam 1 milyar 537 milyon dolar olarak gerçekleşti. | |
Bankaların kara tahtaları siliniyor
