| | | | Gıda harcamalarının azalmasında kira, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar için yapılan harcamaların payının yüzde 22.8’den yüzde 27.3’e yükselmesi etkili oldu.
RAKIYA AYRILAN MİKTAR ARTTI
Anılan yıllar arasında aile bütçesinden mobilya, ev aletleri ve ev bakım hizmetlerine ayrılan pay yüzde 9’dan yüzde 7.3’e, giyim ve ayakkabıya ayrılan pay yüzde 9’dan yüzde 6.3’e, ulaştırmaya ayrılan pay yüzde 8.8’den yüzde 8.7’ye, sağlığın payı yüzde 2.6’dan yüzde 2.3’e, eğitime ayrılan pay da yüzde 1.4’ten yüzde 1.3’e geriledi.
Bütçede alkollü içecekler, sigara ve tütünün payı yüzde 2.8’den yüzde 4.1’e, haberleşmenin payı yüzde 1.8’den yüzde 4.5’e, eğlence ve kültürün payı yüzde 2.3’ten yüzde 2.5’e, lokanta, yemek hizmetleri ve otel harcamalarının payı yüzde 2.9’dan yüzde 4.4’e, diğer harcamaların payı ise yüzde 3.7’den yüzde 4.6’ya yükseldi.
Anılan yıllar arasında bütçeden aldıkları payların gerilemesine karşın, kentlerde hane halkı gelirlerinin en büyük bölümünün konuta, kırsal kesimde ise hala gıdaya harcandığı belirlendi.
1994-2002 karşılaştırmasında kentlerde hane halkı gelirinden gıdanın aldığı pay yüzde 28’den yüzde 23.9’a gerilerken, konutla ilgili harcamaların payı yüzde 24.8’den yüzde 29.2’ye çıktı. Kentlerde alkollü içecekler ve sigara, haberleşme, lokanta, otel harcamalarının aile bütçesinden aldığı pay artarken, giyim ve ayakkabı, mobilya ve ev aletleri, eğlence kültür, eğitim ve sağlığın payı azaldı, ulaştırmanın payı değişmedi.
GIDA HARCAMALARININ PAYI YÜZDE 32.5’E İNDİ
Gıda harcamalarının aile bütçesinde hala en yüksek payı aldığı kırsal kesimde de trend olarak kentlere paralel bir gelişme yaşandı. Gıdanın bütçeden aldığı pay yüzde 42.4’ten yüzde 32.5’e geriledi, konutla ilgili harcamaların payı yüzde 19’dan yüzde 23.4’e yükseldi. Alkollü içecekler ve sigara, haberleşme, eğlence ve kültür, lokanta ve otel harcamalarının payı artarken, giyim ve ayakkabı, ulaştırma, mobilya ve ev aletlerinin payı azaldı. Ancak kırsal kesimde kentlerden farklı olarak eğitim ve sağlık harcamalarının bütçede düşük düzeylerde bulunan payında az da olsa artış gözlendi.
2002 yılı itibariyle 13 milyon 925 bin kişi, nüfusun gelir düzeyi en yüksek ilk yüzde 20’lik dilimini oluşturdu. Gelir düzeyine göre ilk yüzde 20’de yer alan kesimin aile bütçesinden gıdaya ayırdığı pay 1994’teki yüzde 47.7’lik düzeyinden 2002’de yüzde 38.7’ye geriledi. Ancak ilk yüzde 20’lik dilim, gıdaya en fazla para harcayan kesim olmaya devam etti. En zengin yüzde 20’lik kesimin konutla ilgili yaptığı harcamaların bütçesindeki payı ise yüzde 24.5’ten yüzde 27.8’ye yükseldi.
Aile bütçesinden konutla ilgili harcamalara en fazla payı ise gelir düzeyine göre ikinci yüzde 20’lik kesimdeki ailelerin ayırdığı belirlendi. Bu dilimde yer alanların aile bütçesinden gıdaya ayırdığı pay anılan dönemde yüzde 44.1’den yüzde 34.6’ya gerilerken, konutla ilgili harcamaların payı yüzde 23.5’ten yüzde 30’a yükseldi. Üçüncü yüzde 20’lik gelir diliminde yer alan kesimde de gıdanın bütçedeki payı yüzde 39.4’ten yüzde 30.2’ye geriledi, konutla ilgili harcamaların payı yüzde 23.1’den yüzde 29.5’e çıktı. Dördüncü yüzde 20’lik gruptaki ailelerin bütçesinde gıdanın payı yüzde 33.9’dan yüzde 27.4’e indi, konutun payı yüzde 22.8’den yüzde 27.5’e yükseldi.
En yoksul kesimi oluşturan en alttaki yüzde 20’lik dilimde yer alan aileler ise 2002 yılında gelirlerinden yalnızca yüzde 19’luk bölümü gıdaya ayırabildi. Bu kesimde konutla ilgili harcamaların bütçedeki payı ise yüzde 25.2’ye ulaştı.
En yoksul kesim, 1994 yılında gelirlerinden gıdaya yüzde 23, konuta yüzde 22.2 ayırıyordu. Bu kesimde ulaştırma harcamalarının aile bütçesinde 1994 yılında yüzde 12.8 olan payı da 2002’de yüzde 11’le yine yüksek düzeyde gerçekleşti.
Bu arada, önceki hane halkı gelir dağılımı araştırmasıyla açıklanan 2002 tarihli gelir dağılımı araştırması arasında, Türk ekonomisi irili ufaklı krizler ve devalüasyonlar yaşadı. | |
Bankaların kara tahtaları siliniyor
