| | | | İlham Aliyev’i iktidara taşıyacak senaryo, aslında çok önceden yazılmaya başlandı. Geçen yıl anayasada yapılan değişiklikle, başbakanın geçici bir dönem için cumhurbaşkanının görevini üstlenebilmesinin önü açıldı. Mayıs ayında, konuşma yaptığı kürsüde fenalaşan Haydar Aliyev’in Temmuz’da yeniden hastaneye yatması, senaryoyu hızlandırdı. 8 Temmuz’da Ankara’ya getirilen Haydar Aliyev, GATA’da tedavi altına alındı. Daha sonra da baba Aliyev’i pek gören olmadı, sağlığıyla ilgili açıklamada da bulunulmadı. Hatta bir ara, acaba Aliyev ülkesine döndü de haberimiz mi olmadı, diye düşünüp hala GATA’da olup olmadığını doğrulatma gereği duyduk.
Bu arada, Aliyev’in, 15 Ekim’deki seçimler için GATA’dan adaylık başvurusu yaptığı söylendi. 80 yaşındaki Aliyev, bir dönem daha cumhurbaşkanlığına aday oldu. Ne tesadüf ki, aynı günlerde, Nahcıvan halkı da kendi istemediği halde İlham Aliyev’i aday gösterdi.
Ama asıl tartışma, GATA’daki Aliyev’in parlamentodan, Başbakan Artur Rasuzade’yi görevden alması ve bu göreve oğlu İlham Aliyev’i atamasını istemesiyle başladı. Azerbaycan parlamentosu, 4 Ağustos’ta, muhalefetin boykot ettiği oturumda İlham Aliyev’i başbakanlığa atadı. Muhalefet, İlham Aliyev’in başbakanlığının yasadışı olduğunu savundu ve tanımayacağını açıkladı. Herşeyin bir senaryo olduğunu o günden duyuran Azeri muhalefeti, seçimler yaklaşınca, Haydar Aliyev’in, oğlu lehine yarıştan çekileceğini öne sürdü.
RUS UÇAĞIYLA TÜRKİYE’DEN ABD’YE
6 Ağustos’ta, Haydar Aliyev’in önce ülkesine döneceği haber verildi. Ardından, GATA’dan alınarak, tam donanımlı bir Rus uçağıyla Amerika Birleşik Devletleri’ne götürüldü. Ne GATA’dan ayrılırken, ne uçağa binerken, ne de ABD’deki Cleveland Clinic’e sevkedilirken Aliyev’in tek kare görüntüsü elde edilemedi. Yoksa bazı muhaliflerin açıktan söylediği gibi Aliyev ölmüş müydü?
“Aliyev öldü” demek için elimizde yeterli kanıt yok. Ama en azından, bilincinin yerinde olmadığını söylememiz mümkün. Aksi olsaydı, yatağından da olsa kısa konuşmasının görüntüleri yayınlanır, speküleasyonları dağıtılırdı. Babasıyla sık sık telefonda konuştuğunu söyleyen İlham Aliyev, 1 Ekim’de, babasının iyi olduğunu, birkaç gün içinde ülkesine döneceğini ve kendisinin de babası lehine adaylıktan çekileceğini açıkladı. Hatta, başlayan seçim kampanyası çerçevesinde, Azeri Devlet Televizyonu’nda Haydar Aliyev’in eski seçim konuşmaları yayınlandı. 2 Ekim’de ise Haydar Aliyev’in adaylıktan çekildiği ve halkın, “yüksek bilgi ve birikim sahibi” oğlu İlham Aliyev’e destek vermesini istediği duyuruldu.
Muhalefet ise aylar öncesinden duyurduğu senaryonun adım adım gerçekleşmesini Aliyev Devri’nin sonu olarak tanımladı. 9 Ekim’de yapılan açıklamada ise, daha bir hafta öncesine kadar seçimlere katılacağı söylenen Aliyev’in, 15 Ekim’deki seçimlerden önce ülkeye dönemeyeceği söylendi. Anlaşılan, İlham Aliyev’in seçim zaferi için, Haydar Aliyev’in gerçek durumunun bir süre daha bilinmemesi gerekiyordu.
DAĞINIK MUHALEFET, GÜÇLÜ DIŞ DESTEK
Seçimlere işte böyle dolambaçlı, alengirli yollardan gelindi… Peki seçimlerde ne olacak? En başta da söylediğimiz gibi, seçimin galibinin İlham Aliyev olacağı görülüyor. Bunun nedenlerinden biri, ülkedeki muhalefetin dağınıklığı ve tek bir aday üzerinde anlaşamaması. İlham Aliyev’in karşısında Milli İstiklal Partisi’nden İtibar Memedov ile Musavat Partisi’nden İsa Gamber var.
Bir diğer önemli neden ise, senaryoyu yazan ve ortaya koyan ABD, Rusya ve Türkiye’nin de İlham Aliyev’in kazanmasını istemesi. Her üç ülke de İlham Aliyev’in iktidarıyla kendi çıkarlarının örtüştüğü görüşünde. Azerbaycan, enerji kaynaklarının yanısıra, Washington’un “şer eksenindeki ülkeler” arasında saydığı İran’a sınır komşusu olması nedeniyle de ABD için önemli. Kendi de babasından 8 yıl sonra iktidara gelen George W. Bush, başbakan seçildiğinde teamüllere uygun olmasa da İlham Aliyev’i kutlamıştı. Bir nevi hanedanlığın yaşandığı ABD, dünyanın en yaşlı cumhurbaşkanının yerine oğlunun gelmesinden yana. ABD ile olduğu gibi Rusya ile de ilişkilerini koruyan Haydar Aliyev, oğlu için Moskova’nın da desteğini kazanmış durumda. Rusya lideri Vladimir Putin, seçimlere bir aydan kısa bir süre kala, 18 Eylül’de Yalta’daki zirvede, İlham Aliyev’in başbakanlık için “doğru tercih” olduğunu söylerken, Bakü’yü ziyaret eden Putin’in müsteşarı Aleksander Voloshin, “Bizim için yarışan iki lider var, her ikisini de seviyoruz” sözleriyle baba-oğul Aliyev’leri kastediyordu.
Arkasında bu kadar sağlam desteği bulunan İlham Aliyev, üzerinde seçimlerin şeffaf ve demokratik gerçekleşmesi yönünde fazla baskı olmamasından dolayı da rahat. İlham Aliyev, ülkesinde, Batı’da olduğu gibi bir demokratik gelişme beklemenin saflık olduğunu söyleyerek, daha haftalar önce, seçimlerle ilgili iddialara yanıtını vermişti.
Peki, neden herkes İlham Aliyev’i desteklemek için seferber oldu? Petrol bir cevap olabilecek gibi görünüyor. Azerbaycan’da milyarlarca dolar yatırım yapan petrol şirketleri de İlham Aliyev’den yana. Petrol şirketlerinin yöneticileri, Haydar Aliyev dönemindeki istikrarın oğlu tarafından sürdürüleceğini düşünüyor. Birçok anlaşmaya imza atan şirketler, herşeyi belli bir bedel (rüşvet) karşılığında aldıklarını, muhalefetin kazanması durumunda aynı bedelleri tekrar ödemek zorunda kalmalarından endişe ettiklerini söylüyor.
İlham Aliyev’in kazanmasını isteyen bir başka ülke de, Azerbaycan topraklarının yüzde 20’sini işgal eden Ermenistan. Ermenistan Dışişleri Bakanı Vartan Oskanyan, görüşme sürecini bilen İlham Aliyev’le, Dağlık Karabağ sorununu çözmenin daha kolay olacağı görüşünde.
İKTİDARI KORUMAK ELDE ETMEKTEN ZOR
Muhaliflere oranla “zengin” bir seçim kampanyası yürüten İlham Aliyev, televizyonda diğer adaylardan daha fazla boy göstermesini, başbakan olmanın avantajı olarak açıklıyor. Muhalefetse, devlet imkanlarını kullanan İlham Aliyev’in bununla yetinmeyip muhalif basına da baskı yaptığını savunuyor. Aliyev’in konuşma yaptığı alanlar, memurlar ve öğrenciler tarafından dolduruluyor. Babası kadar karizmatık olmadığı, siyasi yaşamını babasına borçlu olduğu iddialarına karşı, iktidaraki Yeni Azerbaycan Partisi’nin yayın organı, İlham Aliyev’in liderlik için gerekli olan genetik koda sahip olduğunu iddia ediyor.
| |
İsrail hücum botu Gazze kıyısını vurdu
