| | | | Medya ekonomistlerinin ve yeniyetme piyasa ekonomistlerinin programa destek veren yazı ve yorumlarını dişlerimi gıcırdatarak dinliyordum. Onlara, onların lisanından cevap vermek istiyordum ama, hem adamlar rakamları daha iyi takip ediyorlardı hem de açıkçası rakamlar dediklerini destekliyordu. Ama Türkiye’de son yıllarda yaşanan iki ekonomik krizin dokuzunu önceden bilen biri olarak işlerin sürekli iyi gitmeyeceğini, günün birinde benim de kullanabileceğim rakamlar çıkacağını biliyordum.
Rakamlara bakın! Temmuz ayında tüketici fiyatları beklentilerin çok üzerinde yüzde 2,2 artarken TİM kayıtlarına göre ihracatımız yüzde 6,6 düşmüş. İşte işte… Ben demiyor muydum, bu enflasyon düşmez, sonumuz TL’nin değerlenmesi, ihracatın durması ve ödemeler dengesi kaynaklı bir kriz olacak diye? Bugüne kadar beni haklı çıkaracak fazla veri yoktu ama işte size kanıt…
Ah yine araştırmacı yanım ağır bastı, şu rakamların ayrıntılarına bir bakayım. Önce toptan eşya fiyatlarına bakalım. Aslında Temmuz ayında elde edilen yüzde 1,0 oranındaki artış pek fena bir rakam değil. Son beş yılın ortalamasına baktığımızda toptan eşya fiyatlarının yüzde 3,3 arttığını görüyoruz. Başka bir deyişle bu yılın rakamı geçen yılların üçte birinden daha az. Üstelik bu rakam, aşırı sıcaklar nedeniyle tarım fiyatlarının normalden daha az düştüğü bir Temmuz ayında gerçekleşmiş. Bir de şu yeni icat çekirdek enflasyona bakalım. Bizim zamanımızda yoktu böyle şeyler ama zamana ayak uydurmak lazım. Hem mevsimsellikten etkilenmediği için yaz aylarında görüşlerimi daha fazla destekleyen rakamlar bulabilirim.
ÖZEL İMALAT SANAYİ FİYATLARI
Özel imalat sanayi fiyatları Temmuz’da yüzde 1,9 artmış. Evet, bu yüksek bir rakam. Şimdi programda bir terslik olduğuna kanıt olarak kullanabilirim bu rakamları çünkü özel imalat fiyatları, ekonomi programlarından en fazla etkilenen fiyatlar. Ama ne olur ne olmaz diye, bu endeksin geçmişteki performansına da bir bakayım. (bu kadar rakama bakmak da insanın başını ağrıtıyor, neyse bir kerelik dişimi sıkayım) Çekirdek enflasyon, Mayıs’ta yüzde 2,5, Haziran’da yüzde 2,2 olmuş. Düzgün bir gerileme var yani. Son beş yılın ortalaması da yüzde 4,5. Sıkıldım ama çekirdek enflasyonda da durum kötü değilmiş meğerse!
Neyse biz en iyisi tüketici fiyatlarına dönelim. Tüketici fiyatlarındaki artıştan söz etmek daha ilgi çekici hem. Derim ki yine, alüminyum fiyatındaki, pik demir fiyatındaki değişimden emekliye, köylüye, memura ne, önemli olan sokaktaki adamın günlük hayatını etkileyen fiyatlar. Gerçekten de tüketici fiyatlarındaki yüzde 2,2’lik artış beklentilerin bayağı üzerinde. Bir kere daha ayrıntılara bakayım. Ama bu son!
Bu yüzde 2,2’lik rakam da önceki yıllarla karşılaştırıldığında hayli düşük. Son beş yılın ortalaması yüzde 3,7 olmuş. Bu da olmadı, bir de alt sektörlere bakalım. En hızlı fiyat artışı, yüzde 10 ile hastane hizmetlerinde. Bunu yüzde 5,6 ile eğlence ve kültür hizmetleri, yine yüzde 5,6 ile ev bakım hizmetleri izlemiş, kiralardaki artış da yüzde 3,3. Şu işe bakın, yüksek fiyat artışının yaşandığı tüm sektörler, rekabetin çok sınırlı olduğu, ithal ürün rekabetinin ise hemen hiç olmadığı hizmet sektörleri. Şimdi bunları yazarsam, ithalatı dizginlemeye çalışmanın enflasyonist baskıyı artırabileceğini öne süren yeniyetmelere koz vermiş olurum.
SINIRLARI ZORLAMAK
Dahası, temelde hastane, kira veya eğlence fiyatlarındaki artıştan kaynaklanan bir enflasyonun Türk ihracatçısının rekabet gücünü düşürebileceğini söylemek, benim için bile sınırları zorlamak olur. Şunu itiraf etmeliyim ki, rakamlar beklenilenin biraz üzerinde gelmiş olsa da, enflasyonda panikleyecek bir gelişme yok. Sektör bazında yapılabilecek bazı ince ayarlarla program başarılı bir biçimde devam edebilir. Ama bunu sadece kendime itiraf ederim tabii ki.
Of, baş ağrısı iyice arttı. Ben en iyisi ayrıntıları bir kenara bırakayım yine. Enflasyon düşmüyor; önemli olan endeksler değil vatandaşın cebinden çıkan para; bu politikalar Türk ihracatçısının sonu olacak; bu ekonomi adam olmaz. Evet keyfim tekrar yerine gelmeye başladı. Kahrolsun ayrıntılarda gizli olan gerçekler, yaşasın klişeler! | |
Emine Uşaklıgil
