| | | | Geçtiğimiz ay Berlin’de Genel Kurul toplantısını gerçekleştiren Mali Eylem Görev Grubu (FATF), üye ülkelerce kabul edilen karapara aklanması ile mücadeleye yönelik tavsiye kararlarını da revize etti. Üye ülkelere de, bu kararlar çerçevesinde gerekli düzenlemeleri yapmaları çağrısında bulunuldu.
Üye ülkeler tarafından uygulanması istenen çeşitli düzenlemeler öngören 40 karar ile öncül suç kapsamı genişletiliyor ve bu suçun tespitinde 2 yaklaşım getiriliyor. Bu çerçevede, ülkelerin sınır aşan örgütlü suçlara karşı BM sözleşmesini ve Uyuşturucu ve Psikotrop Maddeler Kaçakçılığına karşı BM sözleşmesini temel alarak karapara aklamayı suç haline getirmeleri amaçlanıyor.
Aynı şekilde öncül suçları en geniş bir şekilde kapsayacak bir yaklaşım ile karapara aklama suçunu tüm ağır suçlamalara uyarlamaları hükme bağlanıyor.
ÖNCÜL SUÇLAR
Mali Eylem Görev Grubu, üye ülkelerden belirlenmiş suç kategorileri listesindeki suçları kapsayacak şekilde öncül suçlar oluşturmalarını talep ediyor. FATF’ın liste yaklaşımı kapsamında belirlediği öncül suçlar ise şöyle sıralanıyor:
 Organize suç örgütünde yer alma ve şantaj, terörün finansmanı dahil terör suçları, insan ticareti ve göçmen kaçakçılığı, çocukların cinsel istismarı dahil cinsel istismar, uyuşturucu ve piskotrop maddelerin yasa dışı ticareti, yasa dışı silah ticareti, çalıntı ve diğer eşyaların yasa dışı ticareti, yolsuzluk ve rüşvet, dolandırıcılık, kalpazanlık, eşyaların sahteciliği ve korsan üretim, çevre suçu, cinayet, adam kaldırma, yasa dışı zapt ve rehin tutma, hırsızlık, gümrük kaçakçılığı, gasp, sahtecilik, korsanlık, içerden öğrenenler ticareti ve manipülasyon.
FATF, eşik miktar yaklaşımının uygulanması halinde de, ulusal yasalarında yer alan ağır suçlar ile 1 yıldan fazla hapis cezasını öngören suçların öncül suç olarak tanımlanmasını talep ediyor. Ancak bu tercihte de, liste yaklaşımındaki 20 suç, öncül suçlar arasında sayılıyor. Mali Eylem Görev Grubu’nun karaparayla etkin mücadele için istediği diğer düzenlemeler de şöyle:
Mali kurumlar, “Siyasi kimliği ön planda olan kişiler”i kimlik tespiti, kimlik tespitinin teyidi ve muhabir bankacılık işlemlerinde daha fazla dikkat göstermeli. Siyasi kimliği ön planda olan kişiler, (yabancı bir ülkede üst düzey kamu görevi ile görevlendirilmiş devlet ya da hükümet başkanı, üst düzey siyasiler, üst düzey hükümet görevlileri, adli ya da askeri personel, önemli siyasi parti çalışanları ve kamu kurumu yöneticisi niteliğindeki kişiler) olarak sayıldı.
Üye ülkeler, karapara ile mücadelenin yanında terörün finansmanının önlenmesini de hedef olarak belirlemeli.
Yükümlü grupları arttırılmalı. Kumarhaneler, emlakçılar, kuyumcular, muhasebeciler, avukatlar, bağımsız hukuk işleri ile uğraşanlar, noterler, tröstler ve şirket hizmeti sağlayanlar da, kimlik tespiti, bunun teyidi ve kayıtların tutulması yükümlülüklerine tabi kılınmalı. Avukatlar, noterler, bağımsız hukuk işleri ile uğraşanlar ve muhasebeciler, gayrımenkul alım satımı yaptıklarında, müşterinin parasını, menkul kıymetlerini veya diğer varlıklarını idare ettiklerinde, mevduat, tasarruf veya menkul kıymet hesaplarını idare ettiklerinde, şirketlerin kurulması, faaliyette bulunması ve idaresi ile işletmenin tüzel kişiliğinin alım satımı ile uğraştıklarında şüpheli işlem bildiriminde bulunmakla yükümlü tutulmalı. Bu şekilde elde edilen bilgilerin mesleki gizlilik veya ayrıcalığa tabi olduğu durumlarda bunlar bildirim dışı bırakılmalı.
Her ülkede Mali İstihbarat Birimi (MİB) kurulmalı. Bu birim, şüpheli işlem bildirimlerinin analiz edilmesi de dahil, fonksiyonlarını uygun şekilde yerine getirilebilmek için ihtiyacı olan mali, idari ve polisiye bilgiye doğrudan veya dolaylı olarak zamanında erişebilmeli.
Paravan bankaların kurulması önlenmeli. Ülkeler, paravan (shell) bankaların kurulmasını veya devam eden işlemlerinin kabul edilmesini onaylamamalı, mali kuruluşların, paravan bankalarla muhabir banka ilişkisine girmesi ya da böyle bir ilişkinin devamını reddetmeleri, hesaplarının paravan bankalar tarafından kullanımına izin veren muhatap yabancı mali kuruluşlarla iş ilişkisi kurmaktan sakınmaları sağlanmalı.
Karapara da müsadereye tabi tutulmalı. Ülkeler aklanan mal varlığı yanında öncül suçtan ya da karapara aklama suçundan elde edilen gelirleri de müsadere etmeli. Ülkeler, iç mevzuatlarının elverdiği ölçüde mahkumiyet şartı olmaksızın, varlıkların veya vasıtaların müsaderesini mümkün kılacak ve suçlunun müsadereye tabi olduğu iddia edilen varlığın yasal kaynağını göstermesini gerektirecek önlemleri almalı.
Uluslararası konvansiyonlar onaylanıp uygulanmalı. Ülkeler, Viyana Konvansiyonu, Polermo Konvansiyonu ve Terörizmin Finansmanının Önlenmesine Yönelik 1999 BM Konvansiyonuna taraf olmalı ve tam olarak uygulamak için acil önlemler almalı. Aynı şekilde Strasbourg Konvansiyonu ile 2002 Terörizme Karşı Inter-Amerikan Konvansiyonu gibi diğer ilgili uluslararası konvansiyonları onaylanmalı ve uygulanmalı.
Karşılıklı Yasal Yardım konusunda ülkeler, yasal yardım taleplerini mantıksız gerekçelerle ya da gereksiz kısıtlayıcı koşullar nedeniyle reddetmemeli. Suçun mali unsurlar içerdiğini veya gizlilik hükümlerini öne sürerek yasal yardım taleplerini geri çevirmemeli. Fiilin her 2 tarafta suç olmaması durumunda bile ülkeler mümkün olduğunca karşılıklı yasal yardımlaşmayı yerine getirmeli. Karşılıklı yasal yardımlaşma veya suçluların iadesinde kategoriye bakılmadan eylemin her 2 ülkede de suç sayılması yeterli görülmeli. Karapara aklama suçu da suçluların iadesine konu suç kapsamında sayılmalı. Yetkili otoritelerin yabancı ülkelerdeki muadili oldukları kurumlar adına araştırma ve uygun olduğunda da inceleme yapmaya yetkili olmaları sağlanmalı.
Tavsiyelerde yer alan esaslara uymayan gerçek ve tüzel kişilere cezai ve idari yaptırımlar getirilmeli.
YENİ KANUN ÇALIŞMALARI
Bu arada Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurumu (MASAK) Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanun’da yapılacak değişiklikler sırasında FATF’ın önerilerini dikkate alacak.
MASAK, halen üzerinde teknik çalışmalar süren yeni düzenlemelere ilişkin taslağı yıl sonuna kadar tamamlamayı amaçlıyor. Yetkililer, önümüzdeki dönem Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanun’da köklü değişiklikler öngörüldüğünü belirtiyor.
| |
Bankaların kara tahtaları siliniyor
