Güncelleme: 03:56 ET 24 Haz., 2003
|
|
NTV-MSNBC |
Keçe nedir?
|
|
Keçenin yapılışı ve Türk kültüründeki önemi...
|
|
Kırpılmış ve yıkanmış hayvan yünleri ayrıldıktan sonra boyanıyor. Yarı keçeleşen plakalar haline geldiğinde sıcak su ve sabunla sıkıştırılıp dövülüyor. Parçalara ayrılıyor ve motifler çıkarılıyor. Motifler hasır üzerine seriliyor. Tekrar dövülüyor ve yıkanıyor. İlk yün kumaşları 3. yüzyılda Anadoluda görülüyor. 10. yüzyıldan itibaren ise Selçukluların Asya keçesi çıkıyor.
KEÇENİN TARİHSEL SERÜVENİ Keçe M.Ö. 3. yüzyıldan başlayarak, Asyada yaşayan göçerlerin yaşamında çok önemli bir yer tutuyordu. Asya göçerleri için keçe yalnızca ihtiyaç duydukları değil, aynı zamanda inançlarını, mitolojilerini yükledikleri, hatta tapındıkları bir üründü. Asya keçesi 10. Yüzyılda göçerlerle birlikte Anadoluya geldi. Ancak, Hititlerde 3-5. yüzyıllarda keçenin varlığını gösteren mezar buluntularına da rastlanıyor. Hıristiyanlıkla birarada yaşayan keçe, yarı göçer bir toplumun oluşmaya başladığı süreçte İslamiyetle tanıştı... Müslüman misyonerlerle birlikte keçe de Balkanları, Kuzey Afrikayı ve Orta Avrupayı gezdi. Osmanlı İmparatorluğu döneminde Saray, ürün standartlarını denetliyor ve ustalara belirlediği yüksek standartlara uygun keçeler sipariş ediyordu. Sergide izleyeceğiniz Topkapı Sarayına ait keçeler bu dönemin ürünleridir.
KEÇENİN KÜLTÜREL ANLAMI Şamanizm döneminde keçe gündelik yaşamda çok önemli bir yere sahipti. Tapınma unsuru olarak kullanılıyordu. Şamanın kostümü ile fal bakmak için kullandığı objelerin çoğu keçeden yapılıyordu
YAŞAMDA KEÇE Keçe hem kızın, hem de erkeğin çeyizinde mutlaka yer alıyordu. Çadırlara keçeden kadın ve erkek kuklalar asılıyor, bunların hanenin hanımına ve beyine iyi şans getireceğine inanılıyordu.
ÖLÜMDE KEÇE Ölü yakma törenlerinde ölünün yanına insan boyutunda keçeden bir totem konulurdu. Ölünün külleri totemin üstüne serpilir, bu totemin ona ölüm yolculuğunda rehberlik edecek, kardeş ruhu taşıdığına inanılırdı. Eski Türkler soylu birine ölüm cezası vermek zorunda kaldıklarında kanını akıtmamak gerektiğine inanırlardı. Bu yüzden soylu suçlu keçeye sarılır ve üstünde kırk atlı dolaştırılarak kemikleri un ufak edilirdi.
İKTİDAR SEMBOLÜ OLARAK KEÇE Eski Türklerde Kağanın taç giyme töreninde keçe çok önemli bir yer tutardı. Kağan ak keçeden yapılmış bir seccadeye oturtulur ve seccadeyle birlikte havaya atılarak iktidarı pekiştirilirdi. |
|