| | | | Irak’ın sürgündeki Merkez Bankası Eski Başkanı ve Iraklı muhaliflerin önde gelen simalarından Salah Al-Shaikhly, ülke ekonomisinin Saddam Hüseyin’in askeri aceralarıyla tahrip edildiğini ve borç stoğunun sürdürülemez düzeye ulaştığını söyledi.
Rusya ve Fransa’nın her birine olan borçların 8-9 milyar dolara, Bulgaristan’a 1.3 milyar dolara ulaştığını belirten Al-Shaikhly, özel sektör bankalarına da 1 milyar dolar ticari kredi borcu bulunduğunu bildirdi.
GERÇEK BORÇ MİKTARI BİLİNMİYOR
Irak’daki şimdiki hükümet dış borçları 1991 yılı sonu itibariyle 42 milyar 97 milyon dolar civarında hesaplıyor, ancak, bu rakama faiz borçları ve Körfez ülkelerinden alınan 30 milyar dolar borçlar dahil değil. Irak, Körfez ülkelerinden aldığı kredileri onları 1980’lerde İran’daki rejimden korumak için aldığı hibelerden sayıyor.
Öte yandan, Dünya Bankası, 1990’dan sonra hiçbir borç ödemesi yapılmadığından dış borç toplamının 1998 sonunda 126 milyar dolara ulaştığını, bunun da 47 milyar dolarının faiz ödemelerindeki gecikmelerden kaynaklandığını hesaplıyor.
Irak Merkez Bankası Eski Başkanı Al-Shaikhly, dış borç rakamında doğruyu bulmanın zorluğunu, 1980’lerde bütün teknokratların ülkeyi terk etmesiyle, çok sayıda kurumun uluslararası mali kuruluşlarla borç anlaşmaları imzalaması yetkisini kazanmasına bağlıyor.
KUVEYT’İN İŞGAL SEBEBİ ASKERİ HARCAMALAR
Bu arada ekonomisinde askerileşmenin arttığı da vurgulanıyor. Bağımsız ekonomistler, 1970’de gayrisafi yurtiçi hasılanın (GSYİH) yüzde 19’u orduya harcanırken, bu payın 1980’de yüzde 23’e yükseldiğini, 1981-88’de askeri harcamaların 111 milyar dolarla GSYİH’nın yüzde 40’ına ve petrol gelirlerinin de yüzde 154’üne çıktığını hesaplıyor. Uzmanlar, bu askeri harcamaların ekonomiyi iflasa sürükleyerek, Saddam Hüseyin’i Kuveyt’i işgale yönelttiğini belirtiyorlar.
IRAK’A YUGOSLAVYA MODELİ
Sadece borç rakamlarını hesaplamanın bile oldukça güç olduğu Irak için ekonominin gelecekteki durumu hakkında planlar da yapılıyor. Al-Shaikhly ve diğer Iraklı ekonomistler, ABD Dışişleri ve Hazine bakanlıklarıyla Saddam Hüseyin sonrası Irak için dış borçların çözümü dahil, ekonomik plan geliştiriyor.
Analistlerin çoğu, Irak’ın yıpranmış petrol altyapısıyla, bir yandan Kuveyt’e tamirat borçları diğer yandan ticari borçları öderken, halkın yaşam standartlarını anlamlı ölçüde yükseltmeyeceğini kabul ediyor.
Irak’ın dış borçlarının da Yugoslavya’da olduğu gibi yüzde 66’sının silinmesi bekleniyor. Al-Shaikhly, “Yugoslavya modeli çok cazip” diyor ve dış borçların bir kısmının da Irak’ın varlıklarının hisseleriyle ödenebileceğini söylüyor.
Bir zamanlar orta gelir grubundaki ülkelerden olan Irak’ın fakirleşmesi tek örnek. 1991 öncesinde kişi başına düşen milli gelirin 4 bin dolarda seyrettiği Irak’da bu rakam şimdilerde 150 dolara düştü. Irak’da kişi başına günlük gelir, Birleşmiş Milletler’in yoksulluk çizgisi olan günde 2 doların da altında 42 sent. | |
Bankaların kara tahtaları siliniyor
