|
Güncelleme: 08:24 ET 6 Şub., 2003
|
| |
| NTV-MSNBC |
Marmara Dosyası
|
|
| Marmara Bölgesi’nin arkeolojik tahribat raporu.
|
|
|
Bölgeyle İlgili Genel Sonuçlar
Araştırma süresi: 40 gün (Haziran - Temmuz 2000)
Toplam katedilen yol: 7016 km
Araştırılan iller: İstanbul, Kırklareli, Tekirdağ, Edirne, Çanakkale, Balıkesir, Bursa, Bilecik, Yalova, Sakarya, Kocaeli
Kaydedilen görsel malzeme: 1224 adet analog fotoğraf, 825 adet (480 Mb) dijital fotoğraf, 21 saatlik film
Bölgeyle İlgili Arkeolojik Sonuçlar
Araştırılan dönem: Paleolitik/Epipaleolitik, Neolitik, Kalkolitik ve İlk Tunç Çağı
Hedeflenen yerleşme sayısı: 202
Hedeflenen yerleşmelerin çağlara göre dağılım: 15 Paleolitik/Epipaleolitik, 12 Neolitik, 30 Kalkolitik, 103 İTÇ, 1 Neolitik + Kalkolitik, 22 Kalkolitik + İTÇ, 4 Neolitik + Kalkolitik + İTÇ, 4 Neolitik + İTÇ, 11 Diğer
Hedeflenen yerleşmelerin türlere göre dağılım: 110 Höyük, 33 Düz Yerleşme, 9 Konaklama/İşlik Yeri, 8 Mezarlık Alanı, 7 Dağınık Buluntu Yeri, 5 Yamaç Yerleşmesi, 5 Tekil Buluntu Yeri, 4 Tümülüs, 3 Mağara, 1 Megalit Alanı, 17 Diğer
Gidilemeyen yerleşme sayısı: 13 (Askeri bölge içinde kalan; araştırmacılarca adından başka bilgi verilmeyen; tahrip edilmiş ya da yok olmuş yerleşmeler)
Bulunamayan yerleşme sayısı: 13 (Araştırmacılarca yer tarifi yetersiz olanlar; tarım faaliyetleriyle tümüyle yok edilmiş olanlar; çağdaş yapılaşma altında kalmış olanlar)
Araştırılan yerleşme sayısı: 176
Bölgeyle İlgili Tahribat Sonuçları
Tahribatın olduğu yerleşmeler: 160
Araştırılan yerleşmelerin tahribat türüne göre dağılımı: 102 Tarım, 16 Yapılaşma, 9 Definecilik/kaçak kazı, 6 Yol, 3 Doğal, 3 Maden/Ocak, 21 Diğer
Bölgelere göre tahribat türü:
Trakya: Tarım ve tarımsal faaliyetlerin yol açtığı yoğun bir tahribat izlenmektedir. Bir yandan karayollarının, diğer yandan tali/traktör yollarının yerleşmelerin üzerinden geçmesi nedeniyle yol tahribatı yoğundur. Yapılaşma, özellikle tatil sitelerinin bulunduğu Tekirdağ, Gelibolu kıyılarındaki arkeolojik kalıntıların yok olmasına yol açmıştır. Köyler, köy mezarlıkları ve bazı köy su depoları da yerleşmeler üzerinde yer almakta, buna karşılık definecilik bu kesimde kalıcı iz bırakmamaktadır.
Güney Marmara: Trakya’da olduğu gibi tarım ve tarımsal faaliyetlerin yol açtığı tahribat bu kesimde de ağırlıklıdır. Güney Marmara’nın tahribat açısından en önemli özelliği ise ova için tesviye çalışmalarının, sulama kanallarının arkeolojik yerleşmeleri tümüyle ortadan kaldırmış olmasıdır. Bu kesimde definecilik/kaçak kazılar yoğun olarak sürmekte ve/hatta bazı köylerin önemli gelir kaynaklarından birini teşkil etmektedir.
Kuzey Marmara: Yapılaşma, Kuzey Marmara’daki en dikkat çekici tahribat türünü oluşturmaktadır. Tarımsal tahribatın yanı sıra, Güney Marmara yoğunluğunda olmasa bile definecilik/kaçak kazılar bu kesimde de arkeolojik yerleşmelerin tanınamaz hale gelmesine yol açmaktadır.
Tahribat Alanlarından Bazı Örnekler:
 Akbaş: Kalkolitik Çağ’dan İlk Tunç Çağı’na kadar uzanan bir kültürün izleri taşıması gerekirken tüm höyük ortadan kaldırılmış ve yeni karayolunun dolgusu için kullanılmış. Hemen güneyinden geçen karayolu yapımı sırasında höyük ortadan kaldırılmış. Akbaş Şehitliği’nin dayandığı doğal yükselti üzerinde olması gereken höyükten günümüzde iz kalmamış. Üzeri kısmen çamlık, kısmen ekili arazi.
Anzavurtepe: 9.000 yıllık. Höyüğün içi alınmış. Tarım tahribatı, teraslama yapılmış. Tepenin üstündeki toprak eteklere doğru akmış. Höyüğün üstüne, olasılıkla Neolitik Çağ’ın olduğu bölgeye benzin istasyonu kurulmuş. Yoğun kaçak kazı yapılmış. Höyüğün bulunduğu tepenin eteklerine ve tepeye yol yapılmış.
Arpalık Tepe: 5.000 yıllık. Tamamı çeltik içinde. Düzlenmiş. Toprak alınması sonucu 1/4’inden azı kalabilmiş.
Bardakçıtepe: 7.000 yıllık. 1. Dereceden 3. dereceye indirilerek imar izni verilmiş ve höyüğün üzerine 6’şar kattan 13 tane apartman dikilmiş.
Baştepe: 7.000 yıllık ve oldukça büyük bir İlk Tunç Çağı höyüğü. Teraslama yapılarak ekilmiş. Tabakalar yok edilmiş. Mimari kalıntıların taşları alınmış. Dozerle çok yakın zamanda, tarla sahibi tarafından düzlendiği ve dolgunun 3 ila 5 m arası alçaldığı belediye başkanından öğrenildi.
Bostin Boş Tepe: Parka dönüştürülmüş 5.000 yıllık bir İlk Tunç Çağı höyüğü. Parkın ortasından, basamaklı su kanalı geçiyor. Ağaçlıklı alan, büfeler ve çay bahçesi de höyüğün üzerinde.
Bozöyük-I (1895-96): 5.000 yıllık bir İlk Tunç Çağı höyüğü. A. Körte tarafından yayınlanıyor. Höyük 40x11 m boyutlarında (Fotoğraf Demircihöyük kazı raporundan alınmıştır).
Bozöyük-I (2000): Höyüğün üzerinde şu anda Bozöyük tren istasyonu bulunmakta.
Çardakaltı: 5.000 yıllık bir İlk Tunç Çağı höyüğü. Edirne çöplüğünün (çöp toplama istasyonu) altında.
Değirmenlik Mevkii: 9.000 yıllık Neolitik bir yerleşme. Anati Bosfor Midye Fabrikası’nın özel arazisi içinde kalmış. Üzeri düzlenmiş.
Gevgililer Tümülüsleri: 3.000 yıllık. Kanalet geçirebilmek için tümülüs toprağının yarısı alınmış.
Güneyli Limanı: 5.000 yıllık İlk Tunç Çağı’na tarihlenen bir höyük. Höyük toprağı kaldırılmış, otopark yapılmış.
Hanay Tepe: 5.000 yıllık İlk Tunç Çağı höyüğü. Schliemann tarfından yarmalar açılarak kazıldıktan sonra TİGEM tarafından toprak çekildiği için höyüğün şekli tamamen bozulmuş. Batıda, güneyde ve güneydoğuda yüksek kesimler kalmış. Batıdaki yükselti üzerinde bir nirengi noktası var. Üzerini ot bürümüş.
İnboğazı Mağaraları: 7.000 yıllık. İnboğazı Vadisi’nde, Gelinderesi üzerine DSİ tarafından kurulan Havran Barajı’nın su tutacağı ve setin inşaa edileceği alanın içinde, suyla yok olacak.
İnegöl I/Cumatepe: Artık höyük denebilirse, 5.000 yıllık bir İlk Tunç Çağı höyüğü. Yoğun tahribata uğramış. Yeni belediye binasının arkasındaki yerleşme, İnegöl kasabasının tam ortasında kalmış. Ayrıca höyüğün üzerinde iki apartman var ve hemen yanından ve üstünden yol geçmekte. Höyük şu anda çöplük görünümünde.
Kırıkköy Megalitleri: En az 3.000 yıllık. Tarlalar üzerine ilerliyor. Merkezi olanlar ayakta kalabilmiş, bir kısmı şu anda tarlalar içinde yok olmuş. Yoğun defineci saldırısı var.
Kilisetepe: Doğal bir tepe üzerindeki bu höyüğün üzerinde 1. Dünya Savaşı’nda yıkılmış olan bir kilise bulunduğu söyleniyor, ancak kiliseye dair hiçbir iz yok. Güneybatı kesiminde bir su deposu ve etrafında beton bir platform mevcut. Dolgu tamamen tahrip edilmiş. Güney kesiminde depoya çıkan yol kenarında kesitler ve defineci çukurları var. Kesitin içinden bir su borusu geçiyor ve ova seviyesine ulaşıyor. Batısı tamamen düzlenmiş. Kuzey etekten bir patika tepeye çıkıyor. Bu kesimde evler tepenin eteklerinde.
Köprühisar: 5.000 yıllık bir İlk Tunç Çağı Höyüğü. 60’ların sonunda derenin taşmasını önlemek için höyüğün yarısı toprak olarak çekilerek dere kenarına yığılmış.Tarım tahribatı. Höyüğün üstü doğusu ve güneyi tamamen ekili. Kuzey yamacı toprak yol tarafından kesilmiş.
Kumocağı/Avarız: 7.000 yıllık Kalkolitik Çağ malzemesini barındıran bir höyük. Tüm kültür tabakası, derin bir kumocağı açılarak yok edilmiş. Neredeyse tamamı yok olmuş.
Kümbet Kocabahçe: 5.000 yıllık. Ekili arazi içinde harab olmuş bir geç dönem hamam yapısı var. Bu yapı tarlaya göre daha yüksek konumdaki bir doğal tepe üzerine kurulu. İlk Tunç Çağı höyüğü bu apının altındaki yükselti üzerinde olabilir. Bu hamam yapısının dışında başka yapılar da olduğu anlaşılıyor, ancak çok tahrip olmuş. Bahçe duvarlarının inşaasında devşirme malzeme kullanılmış ve bir bahçe duvarı önünde oldukça derin ve geniş bir defineci çukuru açılmış.
Üçpınar: 9.000 yılık. Balıkesir ve Üçpınar köyü birleştiğinden höyüğün kuzeydoğu ve batısında binalar, yapılaşma yoğunlaşmış. Doğusundan anayol geçiyor, çevresinde binalar. Güney tarafı hafriyat toprağı ile doldurulmuş. Bu alan dışarıdan toprakla düzlenmiş. Höyüğün üstüne hastane ve otopark yapılacağı söyleniyor.
Selimpaşa Höyüğü: 5.000 yıllık bir İlk Tunç Çağı höyüğü. Üzeri ekili. Marmara’nın en büyük höyüklerinden biri. Höyüğün üzerinde ve yamacında, tarla sınırını belirlemek için yapılmış bir duvar bulunmakta. Höyüğe doğru hızla ilerleyen siteler, çok yakın bir zamanda höyük sınırları içine girecek.
Tilkiburnu: 7.000 yıllık Kalkolitik Çağ’a tarihlenen bir höyük. Toprağının 1/4’ü alınmış, ortasından yol geçmiş, üzerinde korugan var.
Toptepe: 7.000 yıllık. Höyüğün üzerine Kaptan 2 Tatil Sitesi’nin gazinosu inşa edilmiş. Tümüyle yok edilmiş.
Yarımburgaz Mağarası: 400.000 yıllık. Türkiye’nin şu an için bilinen en eski yerleşmesi. 5 yıl kazı yapıldı. Defineci çukurlarıyla dolu. Altınşehir mahallesi mağaranın üzerine yürüyor. Kompresörlerle kaçak kazılar yapılmış, mağara içinde film çekilmiş. Hiçbir koruma yok ve kaderine terkedilmiş.
Yılanlık Mevkii: 9.000 yıllık. Yola paralel sulama kanalı yapılmış ve höyüğün muhtemel eteklerini tahrip etmiş. Sulama kanalı içindeki atık toprak içinde malzemeye rastlandı. Kuzeydoğusundan tepenin eteklerinden başlayan yerleşme de tarım tahribatı da bulunmakta. Ayrıca elektrik direkleri var. Muhtemelen yolun da kestiği bir yerleşme. Tarım, sulama amacıyla tüm alan düzlenmiş.
Yüğücek-İznik: 9.000 yıllık. Yoğun tahribat. Höyük düzlenmiş (3 m’lik höyük yaklaşık 1 m’ye inmiş). Üzeri elma bahçesi. Temeli atılıp durdurulmuş 6-7 tane bina var. Yolun kenarında, höyüğün Doğu eteğinde yapılaşma başlamış.
Zincirlikuyu: 5.000 yıllık bir İlk Tunç Çağı höyüğü. Üzeri kısmen düzeltilmiş. Sulama kanalı çalışmalardan dolayı yoğun tahribata uğramış. Batısından tepeye çıkan yol ve üzeri çakıllı, doğusununun bir kısmına çakıl yığılmış ve yol izleri, hemen kuzeyinde beton duvar ve yanında çakıl yığıntısı, yer yer höyük parçlanmış, toprak atılmış. Tescili yapılmış bir höyük. |
|
