| | | | Çerçeve yardımlarından çok, proje bazında destek vermeye tercih eden AB, önümüzdeki üç yıl içinde, aday ülkelere proje bazında verilecek 8.5 milyar Euro’luk bir fon ayırmış durumda. Bir yandan AB adaylığı, öte yandan istikrar programı, köklü bir yapısal reform programına girişmiş Türkiye’nin, AB ile mali işbirliğini genişletebilmesi için, bundan böyle etkin projeler geliştirmesi gerekecek.
AB fonlarından en etkin biçimde yararlanmak için en uygun projeler geliştirmek, önemli bir çalışmayı gerektirecektir. Yetişmiş bir insan kaynağına başvurma alışkanlığı geliştirilmeden ve bu nitelikte kadrolar yetiştirilmeden, AB fonlarından yararlanmamız pek de kolay görünmüyor.
Bu arada, Türkiye, Kasım ayından önce, AB henüz Katılım Ortaklığı Belgesini tamamlamamış iken, kendi insan hakları programını kesinleştirmiş olursa, hükümet AB yolundaki kararlılığını kanıtlanmış olacak, ilişkiler de rahat bir bağlamda gelişecek.
Ancak eğer bu dönemde hükümet demokrasi ve insan hakları konusunda muğlak bir tutum sergilerse, Katılım Ortaklığı Belgesi ve mali işbirliği Konsey ve Avrupa Parlamentosu katında bir dizi engel ile karşılaşabilir.
AB-TÜRKİYE MALİ İŞBİRLİĞİ (1964-2006)
() işareti arasındaki ödemeler gerçekleşmeyip, gerçekleşmesi olanaksız olan ödemeler.
[] işareti arasındaki sayılar yapılması öngörülen ödemeler.
I. HELSİNKİ ÖNCESİ MALİ YARDIMLAR(1964/1999)
I.1. MALİ PROTOKOLLER
Avrupa Topluluğu, 1963 Ankara anlaşması ve mali protokoller çerçevesinde, Türkiye’nin ekonomik ve sosyal gelişmesini desteklemeyi öngörmüştür. 1964 ve 1981 arasında imzalan üç mali protokol ile öngörülen toplam 680 milyon Euro’luk destek, düşük faizli krediler ve Avrupa Yatırım Bankası kredilerinden oluşuyor.
New Page 1
|
|
Kredi
(Ecu, milyon)
|
Hibe
(Ecu, milyon)
|
|
I.1.1. Birinci
protokol (1964-69) : Ecu 175 milyon (Düşük
faizli AT kredisi)
|
175
|
|
|
I.1.2. İkinci protokol (1973-76) : Ecu 195 milyon (AYB kredisi)
|
195
|
|
|
I.1.3. Üçüncü protokol
(1979-81) : Ecu 310 milyon (AT kredileri :Ecu 220 milyon/AYB :
Ecu 90 )
|
310
|
|
|
I.1.4. Yunanistan
vetosu nedeniyle Konsey tarafından oy birliği ile onaylanamayan Temmuz
1980 Dördüncü Mali Protokol yürürlük dışı kalıyor.
|
(600)
|
|
I.2. DİĞER MALİ YARDIMLAR
New Page 2
|
|
Kredi
(Ecu, milyon)
|
Hibe
(Ecu, milyon)
|
|
I.2.1.
AT
1980’de
75 milyon Ecu’luk bir özel
destek paketini devre sokuyor (başta enerji, sağlık ve eğitim sektörlerine
dönük 11 proje)
|
|
75
|
|
I.2.2. AT’nin, Körfez Savaşı nedeniyle
zarar gören ülkelere tanıdığı faizsiz kredi olanağı çerçevesinde,
AT, Türkiye’ye Ecu 175 milyonluk bir kredi kullandırıyor
|
175
|
|
|
I.2.3. İdari
işbirliği çerçevesinde 1993 ve 1995’de Türkiye’ye 3’er milyon
Ecu’luk bir ödeme yapılıyor.
|
|
6
|
|
I.2.4.
Insan hakları ve sivil topluma yapılan destekler çerçevesinde, AB
1993’den bu yana Sivil Toplum Örgütleri ve Kurumlarına yıllık
olarak ortalama 500.000 Ecu’lük bir ödeme yapıyor.
|
|
4
|
|
I.2.5.
Uyuşturucuya karşı mücadele için 760.000 Ecu’lük hibe (1996-1999).
|
|
0.76
|
|
I.2.6. Aile
planlaması ve nufus politikaları için hibe olarak 3.3 milyon Ecu..
(1992
–1998)
|
|
3,3
|
|
I.2.7. Çevre
projeleri için hibe olarak 4,920
milyon Ecu (1992-1999)
|
|
4,92
|
|
I.2.8. 1994-1998
arası HIV/AIDS projeleri için € 682.000 Ecu’lük hibe)
|
|
0,682
|
|
I.2.9. Şap hastalığı denetimi için hibe olarak 230.000.(1998)
|
|
0,23
|
I.3. EURO-MED PROGRAMLARI
New Page 3
|
|
Kredi
(Ecu, milyon)
|
Hibe
(Ecu, milyon)
|
|
I.3.1.
Türkiye, rakamlandırılması zor olan ve çevre, sağlık, enerji vb.
Sektörleri kapsayan bir çok Yatay Med programına katılmıştır
|
|
……
|
|
I.3.2. Meda I çerçevesinde 55 proje için hibe olarak 376 milyon Ecu.
|
|
376
|
|
I.3.3. Yeni
Akdeniz Politikası ve Euro Med çerçevesindeki krediler
|
544,5
|
|
I.4. DEPREM YARDIMI
New Page 4
|
|
Kredi
(Ecu, milyon)
|
Hibe
(Ecu, milyon)
|
|
I.4.1. Ağustos 1999 depreminden sonra özel bir 30 milyon Ecu’lük bütçesi,
hibe olarak.
|
|
30
|
|
I.4.2. AYB’nın
kaynaklarından deprem desteği olarak 1 milyon Ecu’lük bir hibe
|
|
1
|
|
I.4.3. Deprem
nedeniyle altyapı
çalışmalarına özel
destek olarak AYB TERRA kredisi
|
600
|
|
I.5. GÜMRÜK BİRLİĞİ ÇERÇEVESİ
New Page 5
|
|
Kredi
(Ecu, milyon)
|
Hibe
(Ecu, milyon)
|
|
I.5.1.
Gümrük Birliği özel desteği
Bütçesi :
375 milyon Ecu/hibe
Ortaklık Konseyi 6 Mart 1995 kararı doğrultusunda: declaration at the
Association Council, 6 march 1995, Konsey’de Yunanistan vetosu
nedeniyle, gerçekleşmedi
|
|
(375)
|
|
I.5.2 Gümrük Birliği nedeniyle özel AYB kredisi
Bütçesi : 750 milyon Ecu.
Yunanistan
vetosu nedeniyle, gerçekleşmedi
|
(750)
|
|
II. HELSİNKİ SONRASI, TÜRKİYE’NİN ÜYELİK ÖNCESİ STRATEJİSİNE DESTEK İÇİN ÖNGÖRÜLEN MALİ DESTEK (2000/2006)
II.1. MEDA II
New Page 6
|
|
Kredi
(Ecu, milyon)
|
Hibe
(Ecu, milyon)
|
|
II.1.1.
Meda II çerçevesinde yılda 127 milyon Ecu, 2000-2006 dönemi için Türkiye
payına toplam 889 milyon Ecu.
|
|
127
yılda
|
|
II.1.2.
AYB
Euro-Med II kolaylıklar
çerçevesinden (2000-2006) bütün
adaylara ayrılan 6.425 milyon Ecu’den Türkiye için tahmini olarak 210
milyon Ecu/yıl, toplam 1.470 milyon Euro
|
210
yılda.
|
|
II.2. DİĞER MALİ DESTEKLER
New Page 7
|
|
Kredi
(Ecu, milyon)
|
Hibe
(Ecu, milyon)
|
|
II.2.1.
Türkiye’nin Avrupa stratejisine destek olarak, 3 yıllık bir
dönem içinde ödenmek üzere (2000-2002) 15 milyon Ecu.
|
|
15
|
|
II.2.2.
Ekonomik ve sosyal gelişmeye destek olarak, 2000-2002 dönemi içindee
135 milyonluk bir destek, hibe olarak. Bu hibeye ilişkin yasal çerçeve
henüz kesinleşmiş değil.
|
|
[135]
|
|
II.2.3.
Komisyon
tarafından Konsey’den ve Avrupa Parlamentosunda onayı istenen ve Gümrük
Birliği’nin genişletilmesi ve derinleştirilmesi için kullanılacak
450 Ecu’lük yeni kredi olanağı..
|
[450]
|
|
New Page 8
|
|
Kredi
(Ecu, milyon)
|
Hibe
(Ecu, milyon)
|
|
II.2.4.
AYB katılım öncesi
kredi olanaklarına
erişim. (3 yıllık dönem için bütün aday ülkelere ayrılan
toplam 8.5 milyar Euro proje bazında kullandırılacak)
|
[….]
|
|
|
(5)
II.2.5. Akdeniz
ülkelerine dönük imar kaleminden yaklaşık
20 milyon Ecu’lük yardım.
|
|
[20]
|
| |
Bankaların kara tahtaları siliniyor
Emine Uşaklıgil