|
Irak’a baskıların sürmesinde ısrarlı olan ABD, silah denetçilerinin, Mart ayında, Bağdat’a yönelik yaptırımların askıya alınmasını sağlayabilecek yeni bir rapor sunmasını istemiyor.
RUSYA VE FRANSA: MART’I BEKLEYELİM
BM Güvenlik Konseyi’nin daimi üyelerinden Rusya ve Fransa ise, Mart ayında beklenen raporun, Güvenlik Konseyi kararınca sunulması gerektiğini vurguluyor. Mart ayındaki rapor tartışması, Irak’ta görev yapan silah denetçilerinin, sadece geçen yıl 8 Kasım’da alınan 1441 sayılı karar uyarınca çalışmamaları, ayrıca 1999 yılında denetimlerle ilgili alınan bir başka karara da bağlı olmalarından kaynaklanıyor. Irak’ın silahsızlanmasıyla ilgili denetimler için ilk karar Aralık 1999’da alındı ve buna göre Bağdat’a 1990’da Kuveyt’in işgalinden sonra uygulanmaya başlayan yaptırımların askıya alınmasını sağlayabilecek bir takvim de belirlendi. 8 Kasım’da alınan ikinci kararla ise Irak’a nükleer, kimyasal, biyolojik silah ve uzun menzilli füze programlarını yok etmesi için son bir şans tanındı ve bunu yapmazsa ciddi sonuçlarla karşılaşacağı uyarısında bulunuldu.
BM’nin 1999 yılındaki kararı, denetçilerin Irak’ın silahsızlanmasıyla ilgili kalan görevlerini yerine getirmesi için bir liste sunması gereğini ortaya koyuyor.
BLIX’İN PLANI ABD’YE UYMUYOR
BM silah denetçileri komisyonu UNMOVIC’in Başkanı Hans Blix de, Güvenlik Konseyi’ne 27 Ocak’ta rapor sunmasından sonra Irak’ın silahsızlanmasıyla ilgili kalan görevlerinin listesinin çıkarılması çalışmalarına başlamayı planlıyor. Bu ikinci raporun da Konsey’e, görüşülmesi için Mart ayı sonunda sunulması gerekiyor. Bu da Güvenlik Konseyi’nin Irak’a olası askeri harekat için onay vermesini geciktiriyor. Blix, açıklamalarında, Irak’ın BM kararlarının yerine getirilmesiyle ilgili işbirliğinin, kendisinin yaptırımların askıya alınması tavsiyesini sağlayabileceğini belirtmişti.
ABD’NİN MUHALEFETİNİ RICE İLETTİ
ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Condoleezza Rice’ın, Washington’un Mart ayı raporuyla ilgili itirazını önceki gün Blix ile yaptığı bir görüşmede ilettiği bildirildi. ABD’nin BM Temsilcisi John Negroponte de konuyu dün Güvenlik Konseyi’nde Genel Sekreter Kofi Annan ve Blix ile yediği öğle yemeğinde gündeme getirdi. Negroponte’nin sözcüsü Richard Grenell, Irak ile ilgili ilk kaygılar giderilmeden diğer sürece geçemeyeceklerini söyleyerek, “Irak ile aktif işbirliği sağlanmamasıyla ilgili çok sayıda yanıtsız soru var” dedi. Bulgaristan’ın BM Temsilcisi de ABD’yi destekleyerek, Irak’ın silahsızlanmasıyla ilgili kalan görevlerine ilişkin listenin, Bağdat denetçilerle işbirliği yaparsa hazırlanacağını söyledi. Fransa’nın BM Temsilcisi ise BM’nin Aralık 1999’da aldığı kararın yürürlükte olduğunu ve yürürlükte kalması gerektiğini vurguladı. Blix de Güvenlik Konseyi bir değişiklik yapmadığı sürece, iki BM kararına da bağlı olduğunu belirtti. Öte yandan Güvenlik Konseyi’ndeki bazı diplomatlar da, ABD’nin tavrını destekleyecek yeni bir karar alınması olasılığının az olduğunu kaydettiler.
SADECE ABD ‘İHLAL YAPILDI’ DİYOR
Güvenlik Konseyi’nin 8 Kasım’da aldığı 1441 sayılı karar, Irak’a denetimlere yeniden başlayan denetçilerin 60 gün içinde, Irak’ın silah bildiriminin doğruluğu ve kararın uygulanmasında yeterli işbirliği yapıp yapmadığını rapor etmesini öngörüyor. Buna göre, denetçilerin 27 Ocak’ta sunacağı raporda Irak’ın yanlış bildirimde bulunduğunu ya da işbirliği yapmadığını açıklaması, “maddi ihlal” olarak geçecek ve olası harekat için görüşme yapılmasının yolunu açacak. Güvenlik Konseyi’nde Irak’ın eksik silah bildirimi ve işbirliği yapmamasıyla “maddi ihlal”de bulunduğunu söyleyen tek üye ABD. Bu ülkenin en yakın müttefiki İngiltere’nin bile Irak’a “maddi ihlal” anlamına gelecek doğrudan bir suçlama yapmadığına dikkat çekiliyor. | |
İsrail hücum botu Gazze kıyısını vurdu
