Home page
Haber Menüsü


İMKB ve Piyango özelleştirmesi sorunlarla dolu
İMKB, Altın Borsası ve Milli Piyango özelleştirmesinde önemli bir kaynağın kesilmesi, yasal düzenlemeler ve sermaye birikimi gibi konularda çeşitli sorunlar sözkonusu....
Murat Gener
NTV
    14 Ocak—  2003 Özelleştirme Programında yer alan İMKB, İstanbul Altın Borsası ve Milli Piyango İdaresi tartışma yarattı. Ekonomiden Sorumlu Bakan Ali Babacan 2003 yılı özelleştirme programının sürprizlerle dolu olacağını söylemişti. Ama Ali Babacan’ın bahsettiği sürprizlerin halka arz ya da blok satışın ötesinde yeni bir özelleştirme stratejisi ile ilgili olduğu düşünülüyordu.  

   
 
       
   
MSNBC News Bazı borsacılar borsanın özelleşmesine muhalif
MSNBC News İMKB, Altın Borsası ve Milli Piyango özelleştiriliyor
 
NTVMSNBC Reklam  
 

  Ancak, dün 2003 Özelleştirme Programını açıklayan Abdüllatif Şener, herkesi şaşırttı. Sürpriz, özelleştirilmesi planlanan kamu kurumlarının kimliğiyle ilgili çıktı.
       
PİYANGO GÜRÜL GÜRÜL AKIYOR


       Hükümetin ilk sürprizi, kamu için çok önemli bir kaynak yaratıcısı olan Milli Piyango İdaresi. Hatta, İdare aynı zamanda kamu dengesi için de önemli bir araç niteliğinde.
       Milli Piyango İdaresi 2001 yılında kamuya 272.8 trilyon liralık kaynak sağladı. 2001 yılında Savunma Sanayi Destekleme Fonu’na 82 trilyon lira kaynak ödeyen Milli Piyango İdaresi Hazine’ye 72 trilyon kaynak sağladı.
       2001 yılı verileriyle Milli Piyango İdaresi’nin işletme faaliyet karı 98.3 trilyon lira. ve 220.4 trilyon lira ikramiye dağıttı. İdareden kamuya sağlanan kaynaklar toplamı ise faaliyet karının 2.7, dağıtılan ikramiye tutarının 1.2 katına denk geliyor.
       
DÜZENLEMELER TARTIŞMA YARATACAK
       Ancak, uzmanlar, bu denli önemli bir kaynak yaratıcısı olan Milli Piyango İdaresi’nin özelleşmesi konusunda sorun yaratacak noktalara dikkat çekiyor. Bunlar özetle şöyle:
* Özelleştirme için hangi yöntemin kullanılacağı konusunda çok net bir açıklama yok. Özelleştirme için nasıl bir düzenleme yapılacağı ve kamunun yıllık yaklaşık 200 milyon dolarlık bir kaynaktan mahrum kalıp kalmayacağı sorusunun yanıtı da yok.
* Mali portesi bu denli güçlü bir kuruluşa ortak olacak bir sermaye birikimi Türkiye’de var mı? Olsa bile, kriz döneminin yaralarını yeni yeni saran kuruluşlar, Milli Piyango’ya talip olacak mı?
* Eğer Milli Piyango İdaresi özelleşir de, yeni özel şirkete devlete duyulduğu kadar güven duyulmaz ve yıliçinde ve özellikle yılsonu çekilişlerinde piyasadan para toplama işi bugünkü kadar yoğun olmazsa, kamu dengesi yılsonu harcamalarında, “bugün nisbeten sağladığı dengeyi sağlayabilir mi, yoksa sağlayamaz mı” sorularının yanıtı da net değil.
* Milli Piyango İdaresi, sadece, adına “Milli Piyango” denilen bir renkli kağıtları satmıyor. Marketlerden, markaların özel promosyon çekilişlerine hatta TV show’larına kadar pek çok hediye verme işinin de düzenleyicisi. Hükümet, bu konudaki düzenlemeleri nasıl yapacak? Yapılacak düzenlemeler ciddi tartışmalara neden olabilir.
* Piyangolar, özellikle sanayileşmiş ülkelerde özelleştirilmiş durumda. Ancak, bu ülkelerde ikramiye verme işlerini düzenleyen bir kamu denetlemesi de var.
       
İMKB SATILIYOR, PEKİ YA TAKASBANK?
        Hükümetin 2003 yılı özelleştirme programında dikkat çeken bir diğer konu da İMKB’nin satışı ile ilgili konu... Nerdeyse tüm aracı kurumlarda ve potansiyel müşterilerde borsanın gerçek değeri ile ilgili hummalı bir çalışma başlamış durumda. Ancak, Borsa’ya bir alıcı çıkar mı, çıkmaz mı sorusu da en az Milli Piyango’da olduğu kadar belirsiz.
       Ancak, borsacılar bu konuda da belirsizliklere dikkat çekiyor. Bunlar şöyle:
* İMKB’nin son yıllara kadar birikmiş geliri vardı ancak son yıllarda kamuya transfer edildi. Büyük bir özelleştirme geliri çıkmayabilir. Daha da önemlisi borsanın belkmiği olan aracı kurumlar bu özelleştirmeyi karşılayacak sermaye birikimine sahip değil.
* İMKB’nin yapısı değişirse, Borsa’yı gelir bakımından ayakta tutan kurumlardan Takasbank’ın da el değiştirmesi gerekecek. Ancak, İMKB ile Takasbank’ın hukuki birlikteliklerine ait kesin bir ibare de yok. Takasbank kendini “İMKB tarafından, İMKB bünyesinde mevcut piyasalarda gerçekleşen işlemlerin nakit ve menkul kıymet takasını sonuçlandırmak üzere yetkilendirilmiş merkezi takas kuruluşudur” diye tanımlıyor. Ancak, “İMKB’ye dahil bir kuruluştur” demiyor. Dolayısıyla 2003 Özelleştirme Programı’nda, Takasbank’ın da olup olmayacağı sorusu hala yanıt bekliyor.
* Yasal düzenlemenin ne olacağı yönünde iki farklı görüş var. Birincisi İMKB’yi bir kamu kurumu olmaktan çıkarıp bir anonim şirket haline getirecek yasal düzenleme. İkincisi ise, yine bir yasal düzenleme ile İMKB satışına Takasbank’ın da dahil edilip edilmeyeceğinin bir an önce belli olması görüşü.
* İstanbul Altın Borsası da küçük ölçekli bir kuruluş. Buradan da bir girdi sağlanamayabilir.
* Özelleştirme modeline gelince: Benzer örneklerden dünyada çokça olduğu için işin modelini çizme tarafı kolay. Örneğin, İMKB, Kırgız Borsası’nın yüzde 24.5, Bakü Borsası’nın da yüzde 5.2 pay ile ortağı. Yani İMKB yönetimi daha önce borsa satın almış. Modelin nasıl çalışıtğını biliyor. Hatta İngiliz Borsası’nın Hollanda’lılara satışı örneği de biliniyor.
 
       
    TOP5 Bankaların kara tahtaları siliniyor  
     
 
  NTVMSNBC KULLANICILARININ TOP 10'u  
 

Bu haberi diğer okuyucularımıza tavsiye eder misiniz?
hayır   1  -   2  -   3  -   4  -   5  -  6  -  7  kesinlikle

 
   
 
 
NTVMSNBC   NTVMSNBC 'ye iyi erisim için
Microsoft Internet Explorer
Windows Media Player   kullanın
 
   
  Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler |
Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları