|
Güncelleme: 15:42 TS 27 Eki., 2002
|
| |
|
Çeçenlerin 300 yıllık mücadelesi
|
|
|
|
|
|
Çeçen isyancıların, Moskova’da tiyatro basarak yaklaşık 700 kişiyi rehin alması, Rusya’yla Çeçenistan arasında yaklaşık 300 yıldır süren çatışmanın yeni bir halkası olarak tarihe geçti.
18. yüzyıl sonlarında İslamiyeti seçen ve bugün 1.2 milyon nüfusa sahip Çeçenler, önce Büyük Petro (Deli Petro), sonra 2. Katerina döneminde Rus kuvvetlerinin Kafkaslar’da ilerlemeleri ve bölge halkını dağlık alanlara sürmelerinden bu yana bağımsızlık mücadelesi veriyorlar.
Çeçenler, 1824’te orta Kafkasya halklarının Ruslara başkaldırısına ön ayak oldular. O dönemde Şeyh Şamil öncülüğündeki kuvvetlerle Ruslarla savaştılar, ancak 1859’da Ruslara yenildiler. 1877’de yeni bir mücadeleye giriştiler. Bu da iki yıl sürdü.
1917 Sovyet devriminden sonra patlak veren iç savaşta hem Kızıl ordu, hem de Beyaz orduya karşı bağımsızlık mücadelesine giren Çeçenler, 1922’de özerkliğe kavuştular. Özerk cumhuriyetleri 1934’te komşu İnguş cumhuriyetiyle birleşti ve 1936’da Çeçen-İnguş özerk cumhuriyeti adını aldı.
Stalin, İkinci Dünya Savaşı yıllarında Çeçenleri ve İnguşları, Almanlarla işbirliği yapmakla suçlayarak büyük gruplar halinde Kazakistan’a sürdü, özerk cumhuriyetlerini ortadan kaldırdı.
DUDAYEV VE BAĞIMSIZLIK
1957 yılında itibarları iade edilen Çeçenler ve İnguşlar, Kafkasya’ya döndüler ve cumhuriyetlerini yeniden kurdular. Ancak Çeçenler, 27 Ekim 1991’de Cahar Dudayev’i başkan seçtiler, İnguşlar ise bu seçimi boykot ettiler. General Dudayev 1991’de bağımsızlık ilan etti. Ancak 1992 federasyon antlaşmasını imzalamadı. 1993’te parlamentoyu fesheden Dudayev, 1996’da Rus bombardımanında öldü.
1. VE 2. ÇEÇENİSTAN SAVAŞLARI
Rusların 1994 Aralık ayında Çeçenistan’a asker sokmasıyla birinci Çeçenistan savaşı başladı. Savaşta 50 bin kişi öldü, 400 bin kişi evini barkını terk etti. Nisan 1995’te imzalanan anlaşma, temel sorunları çözmeye yetmedi. Aynı yıl Çeçenler, büyük rehin alma eylemleri düzenlediler. Dağıstan’daki Pervomaiksakya ve Rusya’daki Budennovsk kasabalarında yüzlerce kişi rehin alındı.
Rus ordusunun Ekim 1999’da yeniden Çeçenistan’a girmesiyle bugün hala devam eden 2. savaş başladı. |
|
