Home page
Haber Menüsü


Irak-silah denetçileri krizinin geçmişi
1991’de oluşturulan BM silah denetçileri komisyonu, 1998’deki Amerikan-İngiliz bombardımanından önce Irak’tan ayrılmıştı.
Bağdat
AA
17 Eylül— Irak’ın 1990 yılının Ağustos ayında Kuveyt’i işgal etmesi ve ardından ABD’nin önderliğinde uluslararası ittifakın 1991 yılının Ocak ayında Körfez Savaşı’nda Bağdat’ı yenilgiye uğratmasından bu yana BM-Irak ilişkileri kronolojisi şöyle:

   
 
NTVMSNBC Reklam  
 

 
       1991
* 3 Nisan : Irak’ta kitle imha silahlarının ortadan kaldırılmasını öngören BM Güvenlik Konseyi’nin 687 sayılı ve 3 Nisan tarihli kararıyla UNSCOM kuruldu.
* 23 Eylül: UNSCOM görevlileri Irak’ın başkenti Bağdat’a geldi. Bağdat, uzmanları 4 gün alıkoydu.
       
       1992
* 5-26 Temmuz: Bağdat, 21 gün boyunca uzmanların Tarım Bakanlığı’na girişini yasakladı.
       
       1993
       
* 26 Kasım: Irak, uzun vadede silahsızlanmasının denetimini öngören BM’nin 715 sayılı kararını koşulsuz kabul etti.
       
       1996
       
* 8-11 Mart: 3 yıldan sonra Bağdat ilk kez BM denetçilerini engelledi.
       
       1997
       
* 23-29 Ekim: Irak’a yeni yaptırımlar uygulanmasana ilişkin 1134 sayılı BM kararının alınmasından sonra Bağdat, UNSCOM için çalışan Amerikalıları sınırdışı etme kararı aldı.
* 19-20 Kasım: Bağdat, Rusya ile yaptığı anlaşma uyarınca, daha önce görev yapan UNSCOM personelinin dönüşünü kabul etti.
       
       1998
       
* 12 Ocak: Irak, ajanlıkla suçladığı Amerikalı Scott Ritter başkanlığındaki UNSCOM personelinin çalışmalarını yasakladı. Kriz BM Genel Sekreteri Kofi Annan’ın girişimiyle çözüldü.
* 3 Mayıs: “Bağdat, “uluslararası göreve ihanetle” suçladığı UNSCOM başkanı Richard Butler’ın görevden azlini istedi.
* 5 Ağustos: Bağdat, UNSCOM ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) ile işbirliğini askıya aldı.
* 26 Ağustos: Scott Ritter istifa etti.
* 12 ve 26 Ekim: UNSCOM, Irak tarafından ajanlıkla suçlanan 2 uzmanını geri gönderdi.
* 31 Ekim: Irak, UNSCOM ile işbirliğini tamamen kesti.
* 14 Kasım: Irak, BM denetçileriyle yeniden koşulsuz işbirliği yapmayı kabul etti.
* 15 Aralık: Richard Butler, BM’ye Irak’ın işbirliği konusunda 10 sayfalık olumsuz rapor sundu.
* 16-19 Aralık: “Çöl Tilkisi” harekatı başladı. Denetleme operasyonları durdu.
       
       1999
       
* 2 Şubat: BM Güvenlik Konseyi, Richard Butler’ı safdışı bırakma kararı aldı. Butler, Haziran sonunda görevden ayrıldı.
* 27 Haziran: Annan, denetçilerin ABD yararına casusluk yaptığı suçlamalarının “kısmen doğru” olduğunu söyledi.
* 17 Aralık: BM Güvenlik Konseyi’nin 1284 sayılı kararı uyarınca UNSCOM’un yerine BM Silah Denetim Komisyonu (UNMOVIC) kuruldu.
       
       2000
       

* 26 Ocak: Irak, İsveçli Hans Blix başkanlığındaki yeni oluşum ile işbirliği yapmayı reddetti. Irak, yıl içinde bu kararını birçok kez yineledi.
       
       2001
       
* 31 Mayıs: UNMOVIC denetçileri, UNSCOM’un ayrılmasından sonra geçen 2.5 yıl içinde kitle imha silahlarına sahip olup olmadığını belirlemek üzere Irak’a gitmeye hazır olduklarını açıkladı.
* 20 Aralık: Hans Blix, Irak’ın çok büyük olasılıkla kitle imha silahı programına yeniden başladığı yargısında bulundu.
       
       2002
       
* 18 Mart: Irak Devlet Başkanı Yardımcısı Taha Yasin Ramazan, ülkesinin BM’nin denetleyeceği yerleri belirtmesi ve görev süresi için bir takvim vermesi halinde denetçilerin dönüşüne izin vereceğini söyledi.
* 16 Ağustos: Hans Blix, Irak’taki silah denetiminin, Bağdat ile görev tanımlaması hakkındaki müzakereleri koşullandırılması fikrine karşı çıktığını açıkladı.
* 27 Ağustos: Ramazan, BM ile diyalogun yeniden başlaması çağrısında bulundu. Devlet Başkanı Yardımcısı, Irak’ın kitle imha silahına sahip olmadığını ve denetçilerin ajan olmadığını açıkladı.
* 13 Eylül: Ramazan, Bağdat’ın denetçilerin dönüşünü reddettiğini söyledi.
* 16 Eylül: BM Genel Sekreteri Kofi Annan, Iraklı yetkililerin, BM silah denetçilerinin koşulsuz olarak Bağdat’a dönmelerini kabul ettiklerine dair bir mektup aldığını açıkladı.
* 28 Eylül: Irak, ABD tarafından BM Güvenlik Konseyi’ne sunulan ve Bağdat’a sıkı bir yeni silah denetimi uygulanmasını, aksi takdirde askeri harekat düzenlenmesini öngören taslağı reddetti.
* 4 Ekim: BM silah denetçileri, Güvenlik Konseyi’nin, ABD ve İngiltere tarafından hazırlanan yeni karar taslağı üzerindeki çalışmalarını tamamlayana kadar Irak’a gidişi erteledi.
* 12 Ekim: Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin’in danışmanlarından biri silah denetçilerine gönderdiği mektupta, Irak’ın, 4 yıllık bir aradan sonra denetçilerin dönüşü için ortadaki tüm engelleri kaldırmaya hazır olduğunu bildirdi.
* 13 Ekim: ABD, Irak’ın son teklifini reddetti.
* 15 Ekim: Saddam Hüseyin, oyların 100’de 100’ünü alarak, 7 yıllık yeni bir dönem için tekrar devlet başkanı seçildi.
* 8 Kasım: BM Güvenlik Konseyi, Irak’ın silahsızlanmasıyla ilgili 1441 sayılı kararı oybirliğiyle onayladı.
* 12 Kasım: Irak parlamentosu BM kararını oy birliğiyle reddetti, ancak son sözü Saddam Hüseyin’e bıraktı.
* 13 Kasım: Irak, 1441 sayılı kararı koşulsuz olarak kabul etti.
* 18 Kasım: BM silah denetçileri Kıbrıs Rum kesiminden Bağdat’a geldi.
 
  NTVMSNBC KULLANICILARININ TOP 10'u  
 

Bu haberi diğer okuyucularımıza tavsiye eder misiniz?
hayır   1  -   2  -   3  -   4  -   5  -  6  -  7  kesinlikle

 
   
 
 
NTVMSNBC   NTVMSNBC 'ye iyi erisim için
Microsoft Internet Explorer
Windows Media Player   kullanın
 
   
  Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler |
Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları