| | |
| Hikayeyi biliyorsunuz. İspanya, Batasuna partisini Bask bölgesinin bağımsızlığı için silahlı mücadele veren ETA örgütünün siyasi kanadı olduğu ve ETA terörünü kınamadığı gerekçesiyle 3 yıllığına yasaklandı. Parti büroları kapatıldı, direnen üye ve sempatizanları zorla dışarı çıkarıldı. Bu, Şili’nin eski diktatörü Agusto Pinochet’nin tutuklanmasını sağlayarak ün kazanan yargıç Garzon’un emriydi. İspanya parlamentosu da, uzun süren bir oturumun ardından yasaklama kararını onayladı. İspanya hükümeti böylesine bir yanılgıya destek oldu. Bunun yanılgı olduğunu anlamak için geçmişte yaşananları hatırlamak gerekiyor. 
 Batasuna AİHM’ye gidecek
ÖNCE GEÇMİŞE BAKALIM
Basklılar, İspanya’nın kuzeyiyle Fransa’nın güneyinin yani Pirene dağları eteklerinin ana yurtları olduğunu savunuyor. Bağımsızlık mücadelesini de Euskadi Ta Azkatasuna yani ETA veriyor. Önceleri Franco diktatörlüğüne karşı bir öğrenci hareketi olan ETA daha sonra amaca ulaşmak için taktik değiştirdi ve terör eylemlerine başladı. ETA’nın gerçekleştirdiği şiddet olaylarında bugüne kadar 800’den fazla kişi yaşamını kaybetti. ETA, hedefe ulaşmak için bombalı saldırılara hız verdi. Hükümet üyeleri, yerel politikacılar, işadamları ve ordu yetkilileri ETA’nın kara listesindeydi. Eylemlerinin artması üzerine dönemin Başbakanı Felippe Gonzales uzlaşma yerine karşı terörü seçti.
Dönemin Fransa Cumhurbaşkanı François Mitterand’ın da desteğiyle GAL kuruldu. 1983-1987 yıllarında faaliyet gösteren Anti-Terör Grubu GAL’in amacı, ETA militanlarının ve sempatizanlarının saf dışı bırakılmasını sağlamaktı. Hükümet destekli özel ölüm timinin sahneye çıkmasıyla İspanya’da terör “renklendi”.
MAVİ GAL içişleri yetkilileri ve polisler; YEŞİL GAL jandarma; BEYAZ GAL Fransız polisi; KIRMIZI GAL yabancı profesyonellerden oluşuyordu. GAL, bu kirli savaşta ETA’yla bağlantısı olduğu söylenen 27 kişiyi öldürdü. Anti-terör timinin varlığı tesbit edilince, GAL’ciler mahkemeye çıkarıldı. Dönemin İçişleri Bakanı ve yardımcısı mahkum oldu. Başbakan Gonzales ise tüm iddiaları reddetti. Ancak bu iddialar Başbakan’ı zor durumda bıraktı. Gonzales de erken seçim kararı almak zorunda kaldı ve muhafazakar Jose Maria Aznar’ın Halkçı Partisi iktidar oldu.
BLAIR FAKTÖRÜ ÖNEMLİ
Aznar 1996 yılında iktidara geldiğinde İrlanda’da barış için önemli bir yol katedilmişti. Gerçi ilk temas önceki hükümet döneminde sağlanmıştı ama İngiltere’de İşçi Partili Başbakan Tony Blair bizzat devreyi girmiş, Kuzey İrlanda’ya barış getirmek için çaba sarfediyordu. 1998 yılında Belfast yakınlarındaki Stormont’ta uykusuz geçen saatlerin ardından taraflar anlaşmaya vardı. Kuzey İrlanda barış sürecine giden yolda Tony Blair’in katkısı ve siyasi geleceğini tehlikeye atan özverisi unutulmamalı...
Barış anlaşmasından sonra İngiltere Başbakanı Tony Blair’in, Paskalya tatili için İspanya’ya gitmesi de şüphesiz tesadüf değildi. Aznar ve Blair, barış sürecini İspanya’ya nasıl taşıyabileceklerini konuşmuşlardı, 1998 yazında.
Blair’in ziyaretinden kısa süre sonra önemli bir ziyaret daha gerçekleşti bölgeye. Bu kez IRA’nın siyası kanadı Sinn Fein’in lideri Gerry Adams İspanya’ya, daha doğrusu Bask’a gitti. Yerel politikacılara barış anlaşmasına gidilirken izlenen taktikleri ve yolları anlattı. ETA’nın siyasi kanadı Herribatasuna’nın lideri Arnaldo Otegi’yle görüştü Gerry Adams.
Barış rüzgarı İspanya’yı da etkisi altına aldı. ETA, Eylül 1998’de ateşkes ilan etti, hemen ardından da İspanya hükümeti ile görüşme masasına oturdu. İsviçre’nin Zürih kentinde yapılan gizli görüşmeler, barış için umut oldu. Ancak bu olumlu hava kısa sürede dağıldı. Başbakan Aznar, ETA’nın “barış yapmaktan korktuğunu” söyleyince ortam yeniden gerginleşti.
ETA da, 1999 Kasımı’nda hükümeti suçlayan açıklamalar yaparak ateşkesi sona erdireceğini ilan etti ve 14 aylık ateşkesle birlikte umutlar da yok oldu.
AZNAR KORKTU
İspanya’nın şanssızlığı Jose Maria Aznar’dır. Zira Aznar, barışa giden yolda istekli ve cesur değildi, klasik politikacı davranışı dışına çıkamadı. İspanya, İngiliz hükümetinin IRA’nın siyasi kanadı Sinn Fein’le kurduğu ilişkiden ders almadı. Blair, Sinn Fein’i dışlamak yerine diyalog kurdu. Gerçi, Kuzey İrlanda’da barış süreci ağır aksak ilerliyor, hala çözülemeyen sorunlar var ama yine de Sinn Fein dışlanmadı.
Taraflar arasında iyi-kötü bir ilişki bulunması bile barış için bir umut. Kuzey İrlanda barış süreci için eski ABD Başkanı Bill Clinton bizzet devrediydi, yani Bask bölgesiyle Kuzey İrlanda’nın şartları eşit değildi.
Ama her şeye rağmen, Aznar istekli ve cesaretli davranamadı. Eline geçen önemli bir fırsatı da kaçırdı ve terörü seçti. Yasaklama kararını değerlendiren pek çok gözlemci, şiddetin görüşmeler yoluyla durdurulabileceği görüşünde. Batasuna’nın kapatılmasıyla şiddetin daha da artacağı kesin. Zira, yasaklama kararı, bir anlamda şiddete davetiye çıkarmakla eş anlamlı. Barışa giden yol her zaman sancılı olur. Diyalog ve barış için istekli olmak önemlidir. Eski ABD Başkanı Bill Clinton’ın dediği gibi; “Barış cesaret ister.” | |
İsrail hücum botu Gazze kıyısını vurdu
