| | | |
SOMÇAĞ: IMF MINTIKA TEMİZLİĞİ YAPIYOR
Türk Ekonomi Bankası Ekonomisti Selim Somçağ, Latin Amerika ülkelerinin birbirine aşırı borçlanmalarıyla benzediklerini belirterek; bu noktada en önemli riskin devalüasyon olduğunu kaydetti. Somçağ, kronik enflasyon yaşanan ülkelerde bu riskin gerçekleşme olasılığının yüksek olduğunu kaydederek; şöyle konuştu:
“Uluslararası sermaye bir ülkeye gelmeden önce IMF bu anlamda bir mıntıka temizliği yapıyor. Brezilya, Arjantin ve Türkiye gibi ülkelerde enflasyonu düşürme programları bunun örnekleri. Bu ülkelerde genellikle para ikamesi yoğun olduğu için enflasyonu aşağıya çekmenin klasik yollarından biri kur çıpası ki uygulandığı her yerde ulusal paranın aşırı değerlenmesini beraberinde getiriyor. Bunun sonucu olarak da dış açıklar artıyor ve sahte cennetler yaratılıyor, Arjantin ve 2000 yılında Türkiye örneklerinde olduğu gibi.”
Somçağ, uluslararası kuruluşların gelişmekte olan ülkelere verdiği paraların ülkelerin borçlarını çevirecek kadar olduğuna işaret ederek, “Bu aşamadan sonra borç sarmalı yaşanıyor” dedi.
Somçağ, Arjantin’de vatandaşların devlete olan güvenini yitirdiğini ifade ederken; “Maaş hesapları gibi cari hesapların çekilmesinde bir problem yaşanmıyor ancak vadeli hesaplardan çekilişlerde sınırlamalar devam ediyor. Vadeli hesaptan parasını çeken karaborsada dolar alıp yastık altına götürüyor. Bunun sonucunda Arjantin’de yedi ay içinde mevduatlar %80 oranında azalmış. Bankacılık sistemi ise tamamiyle yok olmuş gibi bir görüntüde” dedi.
Somçağ, Arjantin’de Devlet Başkanı Duhalde’nin 2003 Mart ayındaki seçimlere dek halkı yatıştırmaya çalışacağını belirterek; “Türkiye’de devlete ve sisteme olan güven Arjantin benzeri sosyal olayların yaşanmasının önündeki en önemli engellerden bir tanesi” dedi.
BREZİLYA OLUMSUZ SİNYAL VERİYORDU
Brezilya’da, 1997 Asya Krizi’nden bu yana göstergelerin olumsuz sinyaller verdiğini kaydeden Somçağ, para kurulu gibi katı bir sistem uygulanmaması ve para ikamesinin olmamasının problemleri hafiflettiğini kaydetti. Somçağ, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Ülkede döviz tevdiat hesapları yasak ve tam sermaye serbestisi de yok. 1999 yılında yapılan devalüasyon para ikamesi olmaması dolayısıyla enflasyonu patlatmamış. Dış ticaret açığı vermiyor olmasına rağmen aşırı dış borcu ve kar transferleri cari açık problemine yol açıyor. Brezilya’da toplam doğrudan yatırımlar 100 milyar $ mertebesinde. Ancak bu yatırımlar döviz getiren sektörlerde gerçekleşmediği için ülkenin yıllık 13 milyar $’lık bir kar transferi ile karşı karşıya kalmasını getirmiş. Buna bir de aşırı yüksek dış borçlanmayı eklediğimizde ödemeler dengesinde problem yaşanması kaçınılmaz hale geliyor ve bu da Brezilya’yı uluslararası finans piyasalarına bağımlı hale getiriyor.”
BORAY: GÜÇLÜ BAĞLAR EKONOMİYİ ZORLUYOR
Uluslararası yatırım bankası Morgan Stanley Dean Witter’in Analisti Yavuz Boray da, yaptığı değerlendirmede, Latin Amerika ülkelerinin yoğun ekonomik ilişkiler içinde olmasının krizlerin sıçrama olasılığını güçlendirdiğini kaydetti.
Boray, ABD ekonomisinin hız kesmesine de değinerek; “ABD’deki iyileşme bir tek Latin Amerika ekonomileri için değil tüm dünya ülkeleri için çok büyük önem taşıyor. Önümüzdeki altı aylık dönemde bu iyileşmenin gerçekleşmesi konusunda iyimserim. Uluslararası kuruluşların gelişmekte olan ülkelere yaptıkları yardımlar ABD’de eleştiri konusu oluyor ancak bu kuruluşlarda yapılan çalışmalar yardımların faydalı olduğuna dair bulgular içeriyor. Bu noktada ülkelerin kendi gösterdikleri çabalar çok büyük önem kazanıyor” dedi.
Boray, Bush yönetiminin IMF’nin Brezilya’ya para yardımını çok eleştirdiğine de işaret ederek, “Brezilya’nın dış borçlarını ödemeye devam etmesi uluslarararası kuruluşlar açısından ülkenin büyüme ve istihdam gibi problemlerini aşmasından çok daha büyük önem taşıyor” şeklinde konuştu. | |
Bankaların kara tahtaları siliniyor
Brezilya piyasaları iyimserlikle coştu