| | | | Prof. Rr. Semih Gemalmaz’ın “Türkiye’de Ölüm Cezası 1920-2000” adlı eserinde verilen bilgilere göre 1920 ile 1984 yılları arasında ülkemizde 15’i kadın toplam 712 kişi idam edildi. İdam edilen 712 kişinin ezici bir çoğunluğunu 20-30 yaş grubundakiler oluşturuyor. Yine bunların çoğunun sabıkasız olduğu, yani yaşamlarındaki ilk ve son suçun bedelini çok ağır ödedikleri dikkat çekiyor.
Ancak bu rakama, Türkiye Büyük Millet Meclisi Denetimi dışındaki İstiklal Mahkemeleri’nin kararıyla idam edilenler dahil değil. 1925’de esas olarak irticai faaliyetlere karşı kurulan bu mahkemelerin en az bin kişi hakkında idam kararı çıkarttığı ileri sürülüyor. İstiklal mahkemeleri dışındaki idamların ilk önemli örneği menemen olayının ardından yaşandı.
MENEMEN OLAYI
23 Aralık 1930 günü Menemen’de Yedek Asteğmen Kubilay Bey’in şehit edilmesi olayı ile ilgili olarak 105 sanıktan 37’sini ölüm cezasına çarptırdı. Meclis, bunlardan 28’inin ölüm cezalarının yerine getirilmesine karar verdi.
Cumhuriyet tarihinin casusluk gerekçesiyle tek idamı ise 1949 yılında infaz edildi. Sovyetler Birliği hesabına çalıştığı saptanan Aram Şanesyan adlı kişi asıldı.
MENDERES, ZORLU VE POLATKAN’IN İDAMLARI
Türkiye’nin tarihinde, on yıl boyunca başbakanlık yapmış olan Adnan Menderes ile Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan’ın 16 ve 17 Eylül 1961’de idamları da yer alıyor.
5 Temmuz 1964’de ise, iki asker, Kara Harp Okulu Komutanı Talat Aydemir ile Süvari Birliği Komutanı Fethi Gürcan’ın yönetime el koymak için darbe girişiminde bulundukları gerekçesiyle idam edildiler.
DENİZ GEZMİŞ’İN İDAMI
6 Mayıs 1972’de ise sol görüşlü üç genç, Türk Halk Kurtuluş Ordusu üyesi Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan idam edildi. Türkiye tarihinde en tartışılan idam cezası infazlarından bir diğeri ise, Erdal Eren’inkiydi.
Eren, kendisine isnat edilen suçu işlediği tarihte resmi kayıtlara göre, 18 yaşını 7 ay 23 gün geçmişti. Yargı aşamasında, avukatı, sanığın yaşının suç işleme tarihinde 18 yaşından küçük olduğu ve bu nedenle kemik grafisi alınması isteminde bulundu.
Eren’in babası da, oğlunun nüfusta büyük gösterildiğini ifade etti. Ama yine de eren, 13 Aralık 1980 tarihinde Ankara’da idam edildi.
28 Ocak 1983 tarihinde ise, Esenboğa Havalimanı’na terörist saldırıda bulunan Asala militanlarından yaralı yakalanan Levon Ekmekçiyan’ın ölüm cezası infaz edildi. Türkiye’de uygulanan son idam cezası 24 Temmuz 1984 tarihinde sol örgüt mensubu Hıdır Arslan’ın İzmir’deki infazı oldu.
O tarihten bu yana pek çok idam cezası verilmiş olmasına rağmen bugüne kadar idam infazı uygulanmadı.
| |
Ergenekon’da 16 kişi daha gözaltında
