| | | | IMF Birinci Başkan Yardımcısı Anne Krueger tarafından hazırlanan ve “gönüllülük” esasına dayanacak yeni yaklaşım, ağır borç yükü içinde bulunan ülkenin isteğiyle gerçekleşirken, ilgili ülkenin, uluslararası mali kuruluşlar veya özel kredi veren kurumlardan programlanmış kredi dilimlerini zamanında alabilmesine de imkan tanıyor.
Bundan önceki uygulamalarda, borç yükü içinde bulunan ülkenin kredi dilimleri donduruluyordu. Halen çalışmaları sürdürülen yeni yaklaşımın en büyük boşluğunu ise yasal çerçeve oluşturuyor.
1990’ların başından bu yana krizlerin temeli olan uluslarası mali sistemi güçlendirmeye hedefleyen yeni yaklaşım için, IMF’nin bazı maddelerinde yasal değişikliği de gerekiyor. Bunun için de, üye ülkelerin enaz beşte üçünün bu değişikliği onaylaması gerekiyor.
Uzmanlar, yeni modelin başarılı olabilmesi için, IMF’nin, ülkelerin iflası halinde, bireysel alacaklıların alacaklarını hemen tahsil etmek için mahkemelere başvurmasını önleyecek bir hukuki koruma sağlaması gerektiğini ifade ediyorlar.
Yeni model, borçlu ülkeleri, alacaklı ülke ya da kurumların dava baskısından korumayı, iflas durumundaki ülkelerin, borç ödemeleri için bazı alacaklıları diğerlerine tercih etmelerini önleyerek, objektif bir sistem kurmayı, iflas durumundaki ülkeye yeni borç vermeyi kabul eden kuruluşların alacaklarının, diğer alacaklılara göre öncelik taşımasını da öngörüyor.
RUSYA VE ARJANTİN ÖRNEĞİ...
Sürdürülemez borçların yeniden yapılandırılmasına ilişkin yaklaşım, bundan önceki uygulamalarla kıyaslanması açısından, Rusya ve Arjantin örneğinin de gündeme gelmesine neden oldu. Uluslararası mali krizlerin başladığı 1990’lı yılların başından bu yana, sadece Rusya ve Arjantin borç ödeyememe konuma geldi.
Rusya moratoryum ilan ederken, Arjantin borçlarını erteledi. Brezilya’da, yerel yönetimlerin borçlarını ödeyememesi nedeniyle zor durumlara düştü. Ağustos 1998’de kriz başladığı zaman, Rusya’nın dış borçları dahil toplam ulusal borcu ise 200 milyar dolar düzeyinde bulunuyordu.
Rusya, dış borç ödemeleri için 90 günlük moratoryum ilan ederken, fiilen devalüasyon olarak kabul edilen milli para birimi rubleyi de, geniş aralıklı koridorda dalgalanmaya bırakmıştı. I
MF, Rusya’da yaşanan krizin hemen ardından, Rusya’ya daha önce vermeyi kabul ettiği 22.6 milyar dolarlık yardımı gözden geçireceği açıklamasında bulunmuştu.
Arjantin ise Aralık 2001’de, 132 milyar dolara ulaşan borçlarını yenileyememesi nedeniyle sıkıntıya düştü. Arjantin, 24 Aralık 2001’de, dış borç anapara ve faiz ödemelerini askıya aldığını açıklamıştı.
Kredi kuruluşlarının notlarını hızla indirdiği Arjantin, halen IMF’den, daha önce taahhüt edilen kredilerini alabilmiş durumda değil. Borç ertelemelerinin ardından, gerek Rusya gerekse Arjantin’in de kredibilitesi zarar gördü. Her iki ülke de yeni krediler bulmakta zorluk yaşadılar.
Anne Krueger tarafından önerilen yeni yaklaşım ise ülkelerin borç erteleme kararından önce, gönüllü olarak, alacaklı ülkelerle, yeniden yapılandırma planı üzerinde anlaşarak, krizi daha da derinleştirmeden, yeni kredi alması ve borçlarını sıkıntıya düşmeden ödemesini içeriyor. | |
Bankaların kara tahtaları siliniyor
IMF Arjantin'le görüşmeye hız verecek