| | | | Çinli filozof Mo-Ti, 2500 yıl önce “fotoğraf görüngüsünü” ilk kez şöyle tarif ediyordu: Karanlık odanın duvarına karşı duvar deliğinden gelecek ışık oda dışında duvardaki resmi tam tamına renkli olarak başaşağı aksettirebilirdi. Fransa’da 1826 yılında Fransız teneke imalatçısı, mühendis mucit Nicephore Niepce, kır manzarasına yönelttiği karanlık kutusunu 8 saat süren poz süresiyle ilk fotoğrafı çekti.
ABD’de geçen hafta, Los Angeles Getty Koruma Kurumu’ndan bilim adamları dünyanın ilk fotoğrafının üzerinde ilk bilimsel deneyi yaparak, nasıl çekildiğini belirlediklerini bildirdiler. Getty Kurumu’ndan kimyacı-fotoğraf uzmanı Duşan Stulik, “Niepce, deneylerine ilişkin dağınık notlar bırakmıştı. Bu bakımdan fotoğraf meraklıları, Niepce’in bunu nasıl yaptığını tam olarak bilmiyorlardı” dedi. Kurum Müdürü Timothy Whalen, “Ulusal Sanat Galerisi’ne gittiğinizde, resimlerin nasıl yapıldığı uzmanlarınca tam anlamıyla bilinmektedir. Ancak ilk fotoğraflar için bu söz konusu değil” diyor. Niepce’in “İlk Fotoğrafı”, Austin-Texas Üniversitesi Harry Ransom Dil-Tarih Araştırma Merkezi’den Getty Kurumu’na bu yıl getirildi. | |
| 
İlk fotoğraf makinesi | |
|
NE KULLANDI
Bilim adamları, bugüne dek Niepce’in ilk fotoğrafı çekerken hangi kimyasal maddeleri kullandığını tam anlamıyla bilmiyorlardı. Bilinen; bu fotoğrafın 20 santimetreye 16,5 cm ebadında olduğuydu. İtalyan Rönesansı’nda ressam, heykeltraş, mimar, mühendis, tıp araştırmacısı Leonardo da Vinci (1452-1519), fotoğraf ilkesi üzerinde çalışmalar yapmıştı. Niepce, ilk fotoğrafı çekme düşüncesine 1798’de kapıldı ve düşünü 28 yıl sonra gerçeğe dönüştürdü. Kullandığı, Latince adıyla kamera (oda) obscura (karanlık) adı verilen kutuydu. Kutunun arka iç yüzeyine çağdaş fotoğrafın temel ilkesi gümüşiyodürlü levha koydu. Ancak bunu kullanamadı. Bunun üzerine hakkakların bakırı asitten korumak için kulladıkları bir tür zifte (Yahuda bitümü veya yersakızı) başvurdu ve görünümün düşmesinin beklendiği levhaya sürdü. Bir de kurşun-kalay alaşımını denedi ve bunun saf kalaydan çok daha iyi olduğunu gördü.
GRAS ÇİFTLİĞİNE BAKIŞ
Kimyacı-fotoğrafçı Duşan Stulik, x ışını ve morötesi ışın taramasıyla Niepce’in sonunda kurşun-kalay alaşımını kullandığını kesin saptadıklarını söyledi. Niepce, 8 saat pozlu dünyanın ilk fotoğrafını çekmek için karanlık kutudaki kurşun-kalay görüntü levhasını cilaladı ve zift-lavanta yağıyla kapladı. Niepce, Yahuda bitümünün lavanta yağında çözünürlüğünün ışığa bağlı olarak değişmesinden yararlanmıştı. Görüntünün oluşacağı levha yüzeyi tamamen kaygan, “film” gibi altın kıvamında oldu. Niepce, 25’e 25 santimlik kutusunun 50 santim derinliğine bu cilalı alaşım levhayı yerleştirdi. Kutunun önüne ışığı yoğunlaştırıp görüntü sağlansın diye dışbükey mercek koyan Niepce, kamerasını (kutusunu), evi olan Gras çiftliğine yönlendirdi ve kutusunun başından ayrıldı. Güneşin morötesi ışını, 8 saat boyunca alaşım levha (film) ziftini sertleştirdi. “Gras’a Bakış” isimli ilk fotoğraf, 175 yıl önce doğdu. Stulik, “Niepce’in 8 saat sonra levhasını gördüğünde ne hissettiğini anlayabiliyorum” diyor.
|
|
|
| Niepce'in çektiği ilk fotoğraf
| | 
GÜMÜŞ UFUK HATTI
8 saat sonunda negatif gibi bir görünüm oluştu. Ama güneş ışığında açı çok az değiştirildiğinde pozitif görünüm meydana çıkıyordu: Bir baca, tuğla duvarın bir kısmı... Tarla ve gümüşi ufuk hattı. Bu hat, güneş idi. Poz süresi çok uzun olduğu için böyle görünüyordu. Aynı zamanda iki güneş var gibiydi. Güneş poz sırasında hareket halinde çerçeveye giren tek nesneydi. Hareket eden gölgeler ilk fotoğrafın netliğini etkiledi. İlk fotoğrafını “heliograf”, Yunanca “güneş çizimi” olarak adlandıran Niepce, yakın çalışma arkadaşı, fotoğrafın Niepce ile birlikte öncüsü Louis-Mande Daguerre’den mercek temin ediyordu. Daguerre, daha sonradan fotoğraf saptamak için poz süresini 24 kat azaltan, 20 dakikalık pozun yeterli geldiği cıva buharlı ve buzlu camlı yöntemi geliştirdi. Daguerre, Niepce’i hep fotoğrafın öncüsü olarak andı. İlk Fotoğraf’ta tüm deneyler tamamlandı ve hava geçirmez özel gaz muhafazalı kaba konularak yüzyıllarca saklanmaya hazır duruma getirildi.
NIEPCE’İN EL RÖTUŞLU FOTOĞRAFINA 450 BİN EURO
Fransa’nın başkenti Paris’te 21 Mart’ta Sotheby’s Müzayede Evi’nde düzenlenen açık artırmada, Niepce’in ilk fotoğraflarından biri 450 bin euro’ya satıldı. Niepce’in 1825 yılına ait, bir atı çeken çocuğun görüntülendiği “el çizimi karıştırılmış, rötuşlu” ilk fotoğraf denemelerinden birinin, Fransa Ulusal Kütüphanesi tarafından satın alındığı açıklanmıştı. Yunanca “fotos: ışık”, “grafeyn: çizmek” sözcüklerinden türetilen “fotoğraf” sözcüğü ilk kez İngiliz astronom Sir John F. W. Herschel (1792-1871) tarafından 163 yıl önce kullanıldı.
| |
| |
38. Rotterdam Film Festivali başladı
