| |
|
|
|
|
|
| | 
Yazar-yönetmen Joel Coen, kardeşi, senaryo ortağı ve yapımcısı Ethan Coen ile birlikte, 20. yüzyıl sonlarının en özgün sinemacıları arasında yer alıyor. Oldukça iyi bir eğitim sürecinden geçen Coen kardeşlerin sineması bir yandan düşünsel sıradışılığı, alaycılığı, mizah anlayışı, keskin ironisi ve sert şiddet öğeleri ile klasik Amerikan film anlatımlarına göndermeler yaparken, diğer yandan da bağımsız ve postmodern hissiyatını da sürdürüyor. Kameranın önünde ve arkasında sürekli aynı kadrolar ile çalışarak yarattıkları Barton Fink, Fargo, The Big Lebowski ve O Brother Where Art Thou? gibi filmler, Coen kardeşleri hem Amerikan hem de dünya bağımsız sinemasının en ilginç kişilikleri arasında yer almalarını sağlamıştır.
Minneapolis’li kardeşlerden ağabey Joel 1954 doğumlu ve eğitimini New York Üniversitesi Film ve TV Enstitüsü’nde tamamladı. Princeton University’de Felsefe eğitimi alan Ethan’ın ise 1957 doğumlu. Ethan’ın kısa hikayelerde oluşan “Gates of Eden” adlı bir kitabı bulunuyor ve göbeğini okşayıp kafasının üstüne vurarak ezberden Ozymandias’ı okuyabiliyor. Ayrıca Ethan, 1997 yılında Playgirl dergisi tarafından Yılın Erkeği seçildi. Joel ise hemen her filmlerinde oynayan ve Fargo’daki performansıyla En İyi Kadın Oyuncu dalında Oscar alan Frances McDormand ile evli. | |
|
İkili, ilk olarak, 1982 yılında, yönetmen Sam Raimi’nin The Evil Dead-Şeytan Ölüsü adlı filminin senaryosunu yazdılar. Joel, ayrıca filmde kurgu asistanı olarak da görev aldı. İkili bu dönemde birlikte yaptıkları ilk film olan Blood Simple-Kansız’ın senaryosunu yazdı. Çekimler için gerekli parayı topladıktan sonra da projeyi hayata geçirdiler. Filmin yönetmenliğini Joel, yapımcılığını da Ethan üstlendi. Senaryo ve kurguyu birlikte yapan kardeşler, editör olarak Roderick Jaynes adlı takma bir isim kullandılar. Daha sonra bu isim Fargo ve hatta son filmleri Orada Olmayan Adam’da da kullanıldı. Hatta bu sanal karakter Fargo filmindeki başarısıyla Oscar’a aday gösterildi.
|
|
|
|
Senaryo ve kurguyu birlikte yapan kardeşler, editör olarak Roderick Jaynes adlı takma bir isim kullandılar. Daha sonra bu isim Fargo ve hatta son filmleri Orada Olmayan Adam’da da kullanıldı. Hatta bu sanal karakter Fargo filmindeki başarısıyla Oscar’a aday gösterildi.
|
|
Kardeşler’in ilk filmi olan Kansız, karısının kendisini aldattığından şüpelenen Texaslı bir bar sahibini ve başına gelenleri konu alıyor. Adamın film boyunca yaşadıkları da tipik bir Coen senaryosu. Yanlış anlamalar, absürd durumlar, paranoya vs...Film, 1985’te Sundance Film Festivali’nde Büyük Jüri ödülü aldı. Senaryosonu yazdıkları Crimewave - Suç Dalgası‘nı 1985’te Sam Raimi filme alırken, Coen’ler 1987’de ilk filmlerindeki şiddetten çok farklı bir noktada Raising Arizona - Arizona Junior ile komedi sularına dalıp hayranlarını arttırdılar. Başrollerinde Nicolas Cage ve Holly Hunter’ın yer aldığı film, Arizona’da yaşayan ve bir türlü çocuk sahibi olamayan bir çiftin, son çare olarak, kasabanın en zengin adamının ikizlerini kaçırmasını konu alıyor.
90’lara 1929 yılında geçen epik bir gangster öyküsü Miller’s Crossing’le giren Coen’ler, bu filmde Gabriel Byrne ve Albert Finney gibi usta oyuncularla çalıştılar. Filmde aynı kadına aşık iki dost gangster, aralarının açılmasıyla birlikte silahlarını konuşturmaya başlıyor. | |
|
1991’de ise Barton Fink’le büyük bir başarıya imzalarını attılar. Bir yazarın yaratıcı bunalımını ve Hollywood’da yaşadığı kabus gibi olayları stilize bir anlatımla beyazperdeye yansıtan filmle Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye’nin sahibi oldular. Film-noir türünün özelliklerini kullanarak oldukça etkileyici ve psikolojik gerilim yüklü bir görsel dil yakalayan Coen kardeşler, Holywood sektörünü de acımasızca eleştirdiler. Filmde, baş karakter Barton Fink’i canlandıran John Turturro da Cannes Film Festivali’nde En İyi Erkek Oyuncu ödülünü kazanarak, kariyerinde önemli bir yükselişe geçti.
1994’te çektikleri ve 25 milyon dolarlık bütçesiyle en büyük bütçeli Coen filmi olma ünvanını kazanan The Hudsucker Proxy - Bir Şirket Komedisi, eleştirmenlerce beğenilmedi, gişede de başarısız oldu. Kapitalizm eleştirisini oldukça ironik biçimde eleştiren Coen kardeşler, 1996 yılında yaptıkları Fargo ise Coen’lerin neredeyse en büyük başarıları. Tam 7 dalda Oscar’a aday gösterilen film, başrol oyuncusu Francis McDormand’a En İyi Kadın Oyuncu ve Coen Kardeşlere de En İyi Özgün Senaryo Oscar’larını kazandırdı. | |
|
Coen’lerin doğup büyüdükleri yer olan Minneapolis, Minnesota’da geçen film, borç batağına saplanan bir adamın zengin kayınpederinden para sızdırmak için, karısını kaçırtmaya kalkmasıyla birlikte gelişen ve zamanla kontrolden çıkan olayları konu alıyor. Kansız’ın açgözlülük, yozlaşma ve cinayet temalarına geri dönüyor ama karakterlerin artan duyarlılığı ve şaşırtıcı sıcaklığı ile beğeni topluyordu. Film, sıradan bir kasabada yaşayan zararsız insanların sakin hayatlarının, paranın devreye girmesiyle birlikte, nasıl cehenneme dönüşebileceğini gösteren oldukça etkileyici bir yapım olarak hafızalarda yer edindi. | |
|
Sonraki filmleri The Big Lebowski - Büyük Lebowski ise eleştirmenleri ikiye bölecekti. Bir suç öyküsüyle komediyi harmanlayan film, Joel Coen’e Berlin Film Festivali’nde Altın Ayı adaylığı getirdi. Coen’ler için önemli olan her zaman olaydan çok karakterler olmuştur. Tüm Coen filmlerinde olduğu gibi, kimlik karışıklığı yüzünden başı gangsterlerle fena halde derde giren işsiz ve serseri bir adamın eğlenceli hikayesini anlatan Büyük Lebowski‘de de karakterler coğrafi, sosyolojik ve etnik açıdan oldukça özgündür. | |
|
Ardından çektikleri O Brother; Where Art Thou?- Nerdesin Be Birader filminde Homeros’un dev klasiği “Odyssey”den esinlenen kardeşler eseri modernize ederek günümüz şartlarına uyarlamayı amaçladılar ve ortaya 1930’ların Missisippi’sinde hapishaneden kaçan üç mahkumun mistik ve müzikal macerası çıktı. Filmin müzikleri ve oyuncu kadrosu herkes tarafından başarılı bulunurken film görüntü ve komedi unsurlarının işlenişi bakımından diğer filmlerden biraz farklıydı. Filmde kaba saba ve küfürbaz bir adamı canlandıran George Clooney, Komedi ve Müzikal kategorisinde En İyi Erkek Oyuncu dalında bir Golden Globe kazandı. Ayrıca En İyi Film dalında da aday olan film, aralarında En İyi Senaryo’nun da bulunduğu dört dalda BAFTA ödülüne ve En İyi Uyarlama Senaryo dahil iki dalda Oscar’a aday gösterildi.
Son filmleri Orada Olmayan Adam‘la 2001 Cannes Film Festival’inde, En İyi Yönetmen olarak onurlandırılan Joel, geçtiğimiz günlerde Ethan ile birlikte Chevalier of the French Order of Arts and Letters’a layık görüldü. Bu filmde de hiçbir ahlaki mesaj vermeksizin halihazır durumu anlatırlar, alelade bir yanılsama gibi...
|
|
|
|
| | 
Kardeşlerin, 2003 yılında vizyona girecek olan filmleri Intolerable Cruelty. Ayrıca 1966 yapımı İngiliz komedisi Gambit’in yeniden çevrimi üzerinde çalışmaya başladıkları söyleniyor. Michael Caine ve Shirley MacLaine’in rol aldığı orjinal yapım, güzel bir kadınla birlikte zengin bir adamı dolandırmaya çalışan hırsızın sürprizlerle dolu hikayesini konu alıyordu. Yeniden çevrimde başrolün Hugh Grant’e verilmesi bekleniyor
Çoğu zaman kara-filme saygı duruşunda bulunan, ama postmodern bir hava yaratmayı da ihmal etmeyen, stilize şiddetle kara mizahı harmanlayabilen ve çeşitli zaman dilimlerine özgü ama hep sıradışı karakterlerle karşımıza çıkan Coen kardeşler, 20 yıla yakın bir süreden beri Amerikan sinemasından farklı tınılar sunuyorlar...
FİLMOGRAFİLERİ:
Orada Olmayan Adam (2001)
O Brother, Where Art Thou? - Nerdesin, Be Birader? (2000)
The Big Lebowski - Büyük Lebowski (1998)
Fargo (1996)
The Hudsucker Proxy - Bir Şirket Komedisi (1994)
Barton Fink (1991)
Miller’s Crossing (1990)
Raising Arizona - Arizona Junior (1987)
Blood Simple - Kansız (1984)
|
|
| |
Orada Olmayan Adam
38. Rotterdam Film Festivali başladı
