| | | | Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) ve 2002 Programı ve Uluslararası Para Fonu tarafından Şubat 2002’de onaylanan son Niyet Mektubu verilerinden yaptığı hesaplamalara göre, 2000 yılı fiyatlarıyla Cumhuriyet kurulduğunda satınalma gücü paritesiyle (SGP) 11,8 milyar dolar olan gayri safi milli hasıla (GSMH), 1998 yılında 457,6 milyar dolarla zirveye ulaştı. Geçen yıl, 2000 fiyatlarıyla satın alma gücü paritesiyle milli gelir 413,2 milyar dolara indi.
Ekonomi, 1927, 1932, 1935, 1940, 1941, 1943, 1944, 1945, 1949, 1954, 1979, 1980, 1994, 1999 ve 2001 yıllarında kriz yaşadı. Cumhuriyet kurulduktan sonra ilk kriz olan 1927 krizinde ekonomi, kriz öncesi 1926 rakamını 1929’da, 1932 krizinde 1931 rakamını 1933’de, 1935 krizinde 1934 düzeyini 1936’da, 2. Dünya Savaşı yıllarındaki 1940-1945 krizinde 1939 rakamını tam 9 yıl sonra 1948 yılında yakalayabildi. Türk ekonomisi, 1949 krizinde 1948 düzeyine 1950’de, 1954 krizinde, 1953 düzeyine 1955’de, 1979-1980 krizinde 1978 düzeyine 1981’de, 1994 krizinde 1993 düzeyine 1995’de ulaştı.
Türkiye, 1999 ve 2001 yaşanan krizlerinde de önemli ölçüde gerileyen ekonomi, kriz öncesi yılı olan 1998 düzeyini Niyet Mektubu’ndaki hedefler olan 2002 için yüzde 3, 2003 ve 2004 yılları için yüzde 5 büyüme olursa, 2004 yılında geçebilecek. 2000 yılı fiyatlarıyla 1998 yılında 457,6 milyar dolar olan SGP-GSMH, 2004 yılında 469,2 milyar dolara yükselecek.
KİŞİ BAŞINA GELİR AÇISINDAN KRİZLER
Cumhuriyet kurulduğunda 943 dolar olan 2000 yılı fiyatlarıyla kişi başına satın alma gücü paritesiyle milli gelir (SGP-KBMG), 1998 yılında 7035 dolarla zirveye ulaştı. Bu rakam 2001 yılında 6039 dolara indi.
Türkiye, kişi başına gelir açısından 1935 krizinde, kriz öncesine 2 yılda, 1927, 1932, 1994 krizlerinde, kriz öncesine 3 yılda, 1954 krizinde, kriz öncesine 4 yılda, 1979-1980 krizlerinde, kriz öncesine 6 yılda ulaşabildi.
Kişi başına milli gelir açısından da Türkiye, 2. Dünya Savaşı krizinde, kriz öncesi yıl olan 1939, 13 yıl sonra, 1952’de yakalanabildi. Türkiye’nin 1939 yılında 2110 dolar olan kişi başına milli geliri 1952 yılında 2292 dolarla geçebildi.
1999’da başlayan kriz, kişi başına gelir açısından, program hedefleri tutarsa, 2005-2006 döneminde de yüzde 5 büyüme olursa 8 yılda geçilebilecek. Türkiye’nin 1998 yılında 7035 dolar olan kişi başına milli geliri 2006 yılında 7044 dolarla aşılabilecek.
2000 Fiyatlarıyla
| |
|
|
2000
Fiyatlarıyla |
|
|
|
Satınalma
Gücü |
|
|
|
Paritesiyle |
|
Yılortası |
|
GSMH |
|
|
Nüfus |
Büyüme |
(Milyar |
KBMG |
|
Yıl
|
(Bin) |
(Yüzde) |
Dolar) |
(Dolar) |
| 1923 |
12475 |
- |
11,8 |
943 |
| 1924 |
12738 |
14,86 |
13,5 |
1060 |
| 1925 |
13007 |
12,77 |
15,2 |
1171 |
| 1926 |
13281 |
18,21 |
18 |
1356 |
| 1927 |
13562 |
-12,81 |
15,7 |
1158 |
| 1928 |
13851 |
11,04 |
17,4 |
1259 |
| 1929 |
14146 |
21,58 |
21,2 |
1498 |
| 1930 |
14448 |
2,17 |
21,7 |
1499 |
| 1931 |
14756 |
8,77 |
23,6 |
1596 |
| 1932 |
15071 |
-10,75 |
21 |
1395 |
| 1933 |
15392 |
15,83 |
24,4 |
1582 |
| 1934 |
15721 |
6,03 |
25,8 |
1642 |
| 1935 |
16046 |
-3,05 |
25 |
1560 |
| 1936 |
16350 |
23,2 |
30,8 |
1886 |
| 1937 |
16631 |
1,54 |
31,3 |
1883 |
| 1938 |
16916 |
9,48 |
34,3 |
2027 |
| 1939 |
17369 |
6,91 |
36,7 |
2110 |
| 1940 |
17723 |
-4,93 |
34,8 |
1966 |
| 1941 |
17953 |
-10,34 |
31,2 |
1740 |
| 1942 |
18144 |
5,62 |
33 |
1819 |
| 1943 |
18337 |
-9,79 |
29,8 |
1623 |
| 1944 |
18533 |
-5,06 |
28,3 |
1525 |
| 1945 |
18664 |
-15,31 |
23,9 |
1282 |
| 1946 |
19074 |
31,94 |
31,6 |
1656 |
| 1947 |
19493 |
4,18 |
32,9 |
1688 |
| 1948 |
19921 |
16,59 |
38,4 |
1925 |
| 1949 |
20359 |
-5 |
36,4 |
1790 |
| 1950 |
20809 |
9,35 |
39,8 |
1915 |
| 1951 |
21352 |
12,83 |
45 |
2106 |
| 1952 |
21953 |
11,91 |
50,3 |
2292 |
| 1953 |
22571 |
11,25 |
56 |
2480 |
| 1954 |
23206 |
-2,98 |
54,3 |
2340 |
| 1955 |
23859 |
7,93 |
58,6 |
2457 |
| 1956 |
24442 |
3,15 |
60,5 |
2474 |
| 1957 |
25252 |
7,82 |
65,2 |
2582 |
| 1958 |
25983 |
4,52 |
68,1 |
2622 |
| 1959 |
26735 |
4,07 |
70,9 |
2652 |
| 1960 |
27509 |
3,43 |
73,3 |
2666 |
| 1961 |
28233 |
2 |
74,8 |
2650 |
| 1962 |
28933 |
6,18 |
79,4 |
2745 |
| 1963 |
29655 |
9,69 |
87,1 |
2938 |
| 1964 |
30394 |
4,08 |
90,7 |
2983 |
| 1965 |
31151 |
3,14 |
93,5 |
3002 |
| 1966 |
31934 |
11,99 |
104,7 |
3280 |
| 1967 |
32750 |
4,21 |
109,1 |
3332 |
| 1968 |
33585 |
8,56 |
118,5 |
3528 |
| 1969 |
34442 |
4,5 |
123,8 |
3595 |
| 1970 |
35321 |
4,84 |
129,8 |
3675 |
| 1971 |
36215 |
7,35 |
139,3 |
3847 |
| 1972 |
37132 |
9,61 |
152,7 |
4113 |
| 1973 |
38072 |
5,09 |
160,5 |
4216 |
| 1974 |
39036 |
3,65 |
166,4 |
4262 |
| 1975 |
40078 |
6,32 |
176,9 |
4413 |
| 1976 |
40915 |
9,33 |
193,4 |
4726 |
| 1977 |
41768 |
3,03 |
199,2 |
4770 |
| 1978 |
42640 |
1,23 |
201,7 |
4730 |
| 1979 |
43530 |
-0,49 |
200,7 |
4610 |
| 1980 |
44438 |
-2,78 |
195,1 |
4391 |
| 1981 |
45540 |
4,81 |
204,5 |
4490 |
| 1982 |
46688 |
3,09 |
210,8 |
4515 |
| 1983 |
47864 |
4,21 |
219,7 |
4590 |
| 1984 |
49070 |
7,11 |
235,3 |
4795 |
| 1985 |
50306 |
4,3 |
245,4 |
4879 |
| 1986 |
51433 |
6,76 |
262 |
5094 |
| 1987 |
52561 |
9,81 |
287,7 |
5474 |
| 1988 |
53715 |
1,45 |
291,9 |
5434 |
| 1989 |
54893 |
1,63 |
296,7 |
5404 |
| 1990 |
56204 |
9,37 |
324,5 |
5773 |
| 1991 |
57239 |
0,35 |
325,6 |
5688 |
| 1992 |
58294 |
6,4 |
346,4 |
5943 |
| 1993 |
59367 |
8,14 |
374,6 |
6311 |
| 1994 |
60461 |
-6,08 |
351,8 |
5819 |
| 1995 |
61575 |
7,95 |
379,8 |
6168 |
| 1996 |
62709 |
7,12 |
406,9 |
6488 |
| 1997 |
63864 |
8,29 |
440,6 |
6899 |
| 1998 |
65040 |
3,86 |
457,6 |
7035 |
| 1999 |
66238 |
-6,08 |
429,7 |
6488 |
| 2000 |
67458 |
6,13 |
456,1 |
6761 |
| 2001 |
68421 |
-9,4 |
413,2 |
6039 |
|
2002* |
69398 |
3 |
425,6 |
6133 |
|
2003* |
70388 |
5 |
446,9 |
6349 |
|
2004* |
71393 |
5,00 |
469,2 |
6573 |
|
2005* |
72412 |
5 |
492,7 |
6804 |
|
2006* |
73446 |
5 |
517,3 |
7044 |
|
2007* |
74494 |
5 |
543,2 |
7292 |
|
2008* |
75558 |
5,00 |
570,4 |
7549 |
|
2009* |
76636 |
5 |
598,9 |
7815 |
|
2010* |
77730 |
5 |
628,8 |
8090 |
| (*):
Tahmin. |
| Not: 1923-1976 yılortası nüfusları DİE verilerinden, 1977-1990 yılortası nüfusları 2002 Programı`ndan alınmıştır. 1990-2000 yılortası nüfusları 2000 Genel Nüfus sayımı geçici sonuçlarından hesaplanmıştır. 2000-2010 dönemi yılortası nüfusları, nüfus artış hızında 1980-1990`a göre, 1990-2000 döneminde meydana gelen gerilemenin benzer şekilde devam edeceği varsayımıyla tahmin edilmiştir. 1923-1977 dönemi milli geliri DİE verilerinden, 1977-2000 dönemi milli geliri 2002 Programı verilerinden hesaplanmış, 2001 yılı küçülmesi ilave edilmiştir. 2002 yılı için yüzde 3, 2003 ve 2004 yılları için yüzde 5 büyüme rakamları IMF`ye verilen son niyet mektubundan (Şubat 2002`de kabul edilen) alınmıştır. 2005-2010 dönemi için büyüme rakamları için 2003-2004 hedefleri esas alınmıştır.
|
| |
Tofaş: Kriz Haziran'dan sonra aşılır
Bankaların kara tahtaları siliniyor
