| | | | TÜGSAŞ ve İGSAŞ genel müdürleri, TBMM KİT Komisyonu’nda, 2000 yılı hesapları görüşülürken, doğalgaz sorununu dile getirirken, KİT Komisyonu Başkanı Birkan Erdal, BOTAŞ’ın bu kuruluşlara uygun fiyattan doğalgaz vermezken, “al ya da öde” ilkesi çerçevesinde, almadığı doğalgazın parasını ödemesini eleştirdi.
TÜGSAŞ’ın ve İGSAŞ’ın denetim raporlarında da, Yüksek Denetleme Kurumu’nun, uygun fiyatla doğalgaz sağlanması konusunda BOTAŞ ile görüşmeler yapılarak fabrikaların çalıştırılması temennileri yer aldı.
GÜBRE ÜRETİMİ DOĞALGAZ FİYATINA BAĞLI
Komisyonda konuşan TÜGSAŞ Genel Müdürü Hasan Şahin Cengiz, Gemlik Amonyak Tesisi’nin yeniden işletmeye alınabilmesinin amonyak üretiminde hammadde olarak kullanılan doğalgazın fiyatına bağlı olduğunu vurgularken, son aylarda yapılan ithal doğalgaz bağlantılarının Gemlik teslimi navlun dahil tonu 110 dolar civarında gerçekleştiğini kaydetti.
Buna göre mevcut doğalgaz fiyatları ile BOTAŞ’tan doğalgaz satın alınarak amonyak üretimi yapılması durumunda maliyetlerin çok yükseleceğine ve CAN gübresi satışında şirketin rekabet gücü kalmayacağını anlatan Cengiz, Nisan ayı başında BOTAŞ yetkilileri ile yapılan görüşmede, fiyat konusunda anlaşma sağlanamadığını vurguladı. Cengiz, komisyona şu bilgiyi verdi:
“Şirketimiz, son olarak Gemlik teslimi navlun dahil tonu 99 dolar ile doğalgaz temin etti. Değişken giderler bazında tonu 99 dolar civarında maliyetle üretim yapılabilmesi için doğalgazın 85 dolara satın alınması gerektiğini belirtildi. BOTAŞ, 100 dolar fiyatın altındaki teklifleri müzakere bile edemeyeceğini bildirmiştir.”
İGSAŞ 2001’DE 7.9 TRİLYON ZARAR ETTİ
Türkiye’nin tek üre gübreis üreticisi, kamuya ait İGSAŞ da maksimum 561 bin tonluk üretim kapasitesine karşın, yeterli ve uygun fiyattan doğalgaz sağlayamadığı için, 2000 yılında 96 bin ton, geçen yıl da 116 bin ton üre üretebildi.
Üretim yapılamaması nedeniyle 2000’de 6.8 trilyon lira, 2001’de 7.9 trilyon lira zarar eden İGSAŞ’ın, bu yıl sürekli doğalgaz alabildiği için üretimini sürdürdüğünü belirten Genel Müdür Feridun Güray, “İGSAŞ, üretim yaptıkça kar eden bir kuruluş. Bu yılın ilk üç ayında kümülatif olarak 11 trilyon lira kar ettik” dedi. Hammadde girdisinin yüzde 85’i doğalgaz olan ve yılda ortalama 450 milyon metreküp doğalgaz kullanan İGSAŞ, dogalgaz kesintisinden dolayı, 2000’de 155 gün, 2001’de 288 gün üretim yapamadı. Kuruluş, bundan dolayı, 2001’de 490 bin üre, 346 bin ton amonyak üretim kaybına uğradı.
Feridun Güray, BDT ülkeleri ve Ukrayna’da amonyak ve üre üreticisi kuruluşlara doğalgazın 10-20 dolardan verilmesi sonucu, Karadeniz piyasasında üre fiyatlarının 65-80 dolarlara düştüğünü, bu nedenle İGSAŞ’ın Rusya’daki kuruluşlarla rekabet imkanını kaybettiği için ekonomik üretim yapamaz hale geldiğini söyledi. Damping mevzuatının işletilmesi yönündeki başvurularının da kabul edilmediğini kaydeden Güray, üretim yapılamadığı için yılda 130-150 trilyon liralık ithalat yapılarak, ülkenin döviz giderinin artırıldığını vurguladı.
Güray, BOTAŞ ile 2002 yılı doğalgaz fiyatları konusunda görüşmelirin sürdüğünü, rekabet edebilmek içien, yaz aylarında doğalgaz fiyatında indiriminin mecburi olduğunu söyledi.
Türkiye’de yılda 800 bin ton üre kullanılıyor. Bunun normalde 400-500 bin tonu İGSAŞ tarafından karşılanırken, kalanı ithal ediliyor. İGSAŞ’ın üretim yapamaması halinde, yıllık ortalama 300 milyon dolar olan üre ithalatı, daha da yüksek rakamlara ulaşıyor.
Gübre fabrikalarının üretim yapamaması, ithalatı artırmasının yanında, fabrikaların korozyona uğraması ve tarımda gübre kullanımının düşmesi gibi ekonomik kayıplara da yol açıyor. | |
Gübre şirketlerine 7.3 trilyon ceza
Bankaların kara tahtaları siliniyor
