|
İtalyan sinemasınn dünya çapındaki oyuncularından Vittorio Gassman bu sabah Roma’daki evinde geçirdiği bir kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi. 1922 yılında Genova’da doğan ünlü aktör, sanat yaşamına 1943 yılında, Dramatik Sanatlar Akademisi’ne yazılarak atılmıştı. Savaş sonrası üne kavuşan Gassman 1947-49 yılları arasında kendi tiyatro topluluğunu kurdu. 1949 yılında da Luchino Visconti’nin yönettiği topluluğa girdi.
Sinemada Mario Monicelli’nin yönettiği “I Soliti Ignoti” filmiyle ünlenen Gassman, 50’li yılların sonunda beyazperdede efsane oldu. Dino Risi, Ettore Sola, Altman, Levinson gibi beyazperdenin en ünlü yönetmenleriyle çalışan Gassman oyunculuğu kadar aşkları ile de ünlüydü. İlk evliliğini Nora Ricci, ikincisi Sherley Winters, üçüncü ve sonucusunu Diletta D’Andrea ile yapan Vittorio Gassman’ın oğlu Alessandro Gassman da, Türk yönetmen Ferzan Özpetek’in yönettiği Hamam filmiyle uluslararası üne kavuştu.
İtalyan sinemasının başyapıtlarından “La Grande Guerra” (Büyük Savaş), “I Soliti Ignoti” (Her Zamanki Cahiller), “Il Sorpasso” (Öne Geçmek) gibi filmlerin büyük oyuncusu, efsanevi komedi filmlerinden, Manzoni ve Dante dizelerine kadar çok çeşitli performansıyla belleklerimize yer etmişti. “Tanrı ona her yeteneği bağışlamış” demişti ustası Silvio D’Amico. Yakışıklılık, yetenek, sevgi ve başarı, babalık keyfi, entellektüel yaratıcılık bile onu depresyonun gölgeli yollarından kurtaramamıştı. |
| Ne dediler... |
| | | | |
|
| Ünlü isimler, Gassman'ın ardından üzüntülerini dile getirdi. |
| • | Alberto Sordi:
"Çok sık görüşemesek de aramızda her zaman büyük bir dostluk, bağlılık ve sevgi vardı." |
| • | Claudia Cardinale:
"İnanamıyorum. O bana ölümsüzmüş gibi gelirdi. İlk filmim 'I Soliti Ignoti'de beraber oynamıştık. Uzun süren ayrılıklardan sonra bile hep kaldığımız yerden devam etti arkadaşlığımız. Üstelik tıpkı benim gibi muhalif, münzevi bir insan olduğu halde.." |
| • | Monica Vitti:
"Ondan çok şey öğrendim. Böyle büyük bir oyuncunun ve mükemmel bir dostun ardından söylenecek söz bulmak kolay değil." |
| |
|
| | |
| |
İLK YILLARI
Gassman, mühendis bir baba ile Toskanalı bir ev hanımının ikinci oğlu olarak Roma’da doğdu. Lise öğrenimini burslu olarak tamamlayan Gassman, o zamanlar bir basketbol oyuncusuydu. Ancak daha sonra, sınıf arkadaşları Luigi Squarzina ve Carlo Mazzarella ile birlikte Güzel Sanatlar Akademisi’ne yazıldı. Henüz ikinci sınıftayken, sahip olduğu atletik yetenek ile akranları arasından sıyrıldı ve 1943’te “L’Opera dei Mendicanti”yi (Dilenciler Operası) çevirdi. Akademi eğitimini yarıda bırakarak Alda Borelli kumpanyasına katıldı. Rol arkadaşı Nora Ricci ile hayatını birleştirdi. Nora, oldukça köklü bir ailenin kızıydı.
Gassman, 1945’te, yani tam da savaşın bittiği tarihte baba oldu. Paola adını verdiği kızı da anne ve babasının izinden yürüyecek ve ilerde bir oyuncu olacaktı.
Bir günce-roman olan “L’Educazione Teatrale”yi (Tiyatral Eğitim) kaleme alan Gassman, ayrıca “Volo Raso” adlı hiç yayınlanmayan bir komedi ile “Luca dé Numeri” adında bir hikaye daha yazdı.
TEATRAL YETENEK
1947’de oldukça tanınan bir oyuncuydu Gassman. Arthur Miller’ın “Bütün Çocuklarım “adlı eserindeki performansıyla övgü topluyordu. Ertesi yıllarda Alfieri, Shakespeare, Ibsen gibi büyük yazarların eserlerinde rol aldı. Bu arada eşinden ayrıldı ve Amerikalı aktris Shelley Winters ile evlendi. Çok kısa süren bu evliliğinden de bir kızı oldu.
1960 senesinde popüler İtalyan tiyatrosunun zirvesine tırmandı. Otuz bin kişilik bir izleyici topluluğu karşısında büyük eserleri yorumladı.
| |
| Önemli filmleri |
| | | | |
| | | • | La Cena(1998)
| |
| | | • | Sleepers(1996)
| |
| | | • | La Famiglia(1987)
| |
| | | • | Benvenuta(1983)
| |
| | | • | Quintet(1979)
| |
| | | • | A Wedding(1978)
| |
| | | • | Il Deserto dei Tartari(1976)
| |
| | | • | Profumo di Donna(1974)
| |
| | | • | La Marcia su Roma(1962)
| |
| | | • | Il Mattatore(1960)
| |
| | | • | La Grande Guerra(1959)
| |
| | | • | I Soliti Ignoti(1958)
| |
| | | • | Rhapsody(1954)
| |
| | | • | La Figlia del Capitano(1947)
| |
| | | • | Preludio d'Amore(1946)
| |
| | |
|
|
OĞLUYLA BERABER
1965’te yeniden baba olan Gassman, şimdi tanınmış bir aktör olan oğluna Alessandro adını verdi. Oğlunun annesi Juliette Maynel ile ilişkisi de uzun sürmeyen Gassman, beş yıl sonra son evliliğini Diletta D’Andrea ile yaptı. Bu evliliğinden de Jacopo adlı bir oğlu dünyaya geldi.
1973’te “Trasloco” (Nakil) ile sahnelere geri dönen Gassman, otobiyografik ve şiirsel özellikler taşıyan oyunlarda rol aldı. Kendini sürekli sorgulayan bir aktör olan Gassman, Kral Oidipus gibi epik yapıtlara yöneldi. “Affabulazione”de ilk oyunculuk deneyimini yaşayan Gassman, üç yıl boyunca Floransa’da bir atölyede oyunculuk dersleri verdi. “Othello” ile bir kez daha Shakespeare eserlerine dönen Gassman ne yazık ki depresyonun yıkıcı etkilerine kapılmaya başlamıştı. En büyük panzehiri yazmaktı Gassman’ın. Otobiyografiden romana pek çok türde yazıları yayınlandı.
HOLLYWOOD’DAN HAKKINI ALAMADI
İtalyan tiyatrosunun çok başarılı aktörlerinden biri olmasına rağmen, akademik telaffuzu ve mükemmel yüz hatları, orta karar filmlerde rol bulmasına neden oldu. “Preludio D’Amore” (Aşk Peşrevi), “La Figlia del Capitano” (Kaptanın Kızı), “Riso Amaro” (Acı Pirinç) gibi filmlerde kötü ve antipatik karakterleri canlandırdı.
“Kadın Kokusu”nun orijinal İtalyan çevriminde unutulmaz bir performans sergileyen, “Kardeş Gibiydiler-Sleepers” gibi, Amerikan sinemasının son yıllardaki başarılı yapımlarında hafızalarımıza yer eden aktör asla unutulmayacak.
| |
