|
|
|
Nature dergisinin 3 Ocak tarihli sayısında, Immanuel Bloch ve Ludwig Maximilians ortak imzasıyla yayınlanan makaleye göre maddenin en iyi bilinen formlarının katı, sıvı ve gaz olduğu, diğer bir halinin ise farklı bir gaz biçimi olan plasma olduğu hatırlatılıyor. Alman bilim adamları maddenin halleri teriminin, aynı zamanda yukarıda belirtilen hallerin özelliklerini taşımayan diğer formlar için de kullanılabileceğini savunarak, yeni formu maddenin diğer bir hali olarak adlandırıyorlar.
Bloch ve meslektaşları çalışmalarına eksi 460 dereceye (fahrenheit) kadar soğutulmuş ilginç bir tür gaz olan Bose-Einstein kondensatıyla (yoğuşuk) başlamış. Bu tür kondensatlar geçen sene bilim adamlarına Nobel ödülü getirmişti. Bose-Einstein kondensatındaki atomlar sürtünme yaratmadan akışkan olabiliyor (sözde süperakışkanlar). Bu atomlar bir anlamda kendi kimlikleri kaybederek büyük bir süperatom gibi davranıyor.
Nobel ödülü maddenin yeni haline
Bloch ve meslektaşları bu davranışı ortadan kaldırmak için lazer ışınları kullanarak ortaya çıkan süper atomu parçaladılar.Bu işlem sonucunda düşük enerjili vadilerle birbirinden ayrılmış yüksek enerji dağlarından oluşan pütürlü bir yapı ortaya çıktı. Atomlar vadilere hapsoldular ve artık serbestçe akamaz hale geldiler. Ortaya çıkan pütürlü diziliş katı özellikleri de taşıyor, ancak atomlar arası açıklık katılarda rastlanandan 10 bin kat daha fazla.
Bir gazı alıp, düşük sıcaklıklarda katı özellikleri gösteren sıvı haline getiren bu çalışma, katıların atomik davranışları konusunda ip uçlarıyla dolu. Çözülecek sırlar, geçen sene Nobel Ödülü kazanan Eric Cornelle göre kuantum hesaplamaları ve bu hesaplamaların bilgisayar teknolojisinde kullanımı için önemli adımların atılmasını da sağlayacak gibi görünüyor.
|
|