|
Murat Gener: Sayın Profesör, Şu sıralarda halen dünya ekonomilerinde yaşanmakta olan durgunluk döneminin atlatılabilmesi için bir süre öngörüyor musunuz?
Prof. Dr. Paul Krugman: İşin aslı yaşanan durgunluğun temelinde yatırım yüklemesi var, özellikle de teknoloji alanında yapılan yatırımlar durgunluğu körüklüyor. Bu anlamda bence, yaşanan teknoloji patlaması üzerindeki fazla yatırım yükü kaldırılmadıkça dünyanın resesyon sürecinden tam anlamıyla kurtulabilmesi oludkça zor. Çözüm için teknolojiye yapılan aşırı yatırımların dengeye gelmesini beklemek lazım, dolayıısyla bunun gerçekleşmesi de 2 yıl kadar sürebilir. Yani 2003’e kadar resesyon sürecinden çıkmak şimdilk zor görünüyor. 
 Arjantin’de sonunda devalüasyon: % 29
Murat Gener: Peki, 11 Eylül’deki saldırıların dünya ekonoimlerinin resesyona girme sürecini hızlandırdığı tezine inanıyor musunuz?
Prof. Dr. Paul Krugman: Genel olarak değerlendirdiğimizde aslında 11 Eylül olaylarının süreç üzerinde çok da fazla etkili olduğuun söylememiz mümkün değil. Aslına bakarsanız, tüketici harcamalarındaki azalış yani tüketim talebi ve dolayısıyla üretimde daralma 11 Eylül’den çok önce başlamıştı. 11 Eylül’ün bu sürecin içinde belki sadece küçük bir payı var. 11 Eylül olmasaydı da görünüm yine kötüydü, saldırıların en somut göstergesi tüketici harcamalarında gözlendi ki bu da zaten psikolojik etkiyle oluyor.
| |
|
Murat Gener: Amerikan Merkez Bankası’nın (FED) halen güçlü dolar politikasını sürdürdüğünü dikkate alırsak, 1 Ocak 2002’den itibaren piyasaya girecek olan Euro’nun para piyasalarında sert bir rekabete neden olacağını söyleyebilir miyiz?
Prof. Dr. Paul Krugman: Elbette ki, Euro’ya geçiş, yarattığı psikolojik etkiler nedeniyle uluslararası para piyasalarında bazı farklılıklar yartacaktır, ancak ben bunun piyasalar adına çok ciddi bir değişiklik olduğunu düşünmüyorum. FED destekli Amerikan Doları’nın uluslararası para birim olarak oynadığı role çok fazla önem verildiğini hepimiz biliyoruz ve bu paranın tüm dünya ülkeleri tarafından ne kadar önemsendiğinin farkındayız. Şunu çok net biliyoruz ki Amerikan Doları güçlü, bunun da bir tek nedeni var, çünkü yatırımcılar Amerika Birleşik Devletleri’nin yatırım yapmak için dünyadaki en doğru yer olduğunu düşünüyorlar. Aama bana sorarsanız bu fazla iyimser bir düşünce, ama diğer taraftan Euro’nun da tek başına çok fazla şeyi değiştiremeyeceği açık. Dolar yine güçlü olmaya devam edecek.
Murat Gener: Arjantin’de yaşanan son gelişmeler ışığında, sizce, Amerika Birleşik Devletleri’nin ve IMF’nin gelişmekte olan ülkelere bakışında bir değişiklik olabilir mi?
Prof. Dr. Paul Krugman: Arjantin’deki halk ayaklanması ve moratoryumla sonuçlanan süreçte ABD’nin kafasının çok karıştığı açık. Hatta bana kalırsa Arjantin’de yaşananlar IMF’nin de burnunun biraz sürtmesine neden oldu. Bana kalırsa bundan sonra gerek IMF ve gerekse ABD’nin gelişmekte olan ülkelere bakışı daha farklı olacak, özetle bundan sonra, gelişmekte olan ülkelere Arjantin’e yapıldığı gibi bir baskının yapılmayacağını tahmin ediyorum.
Murat Gener: Peki Arjantin’de yaşananlar 1997 Asya Krizi’nde , ya da 1998 Rusya Krizin’de olduğu gibi bir domino etkisi yaratır mı?
Prof. Dr. Paul Krugman: Arjantin’in çok kendine özel bir durumu vardı. İçine düşülen durumun temel nedeni de zaten bu, ama diğer gelişmekte olan ülkelerde Arjantin benzeri özel durumlar olduğunu düşünmüyorum. O ülkelerin sorunları daha farklı ve Arjantin’inki kadar büyük sorunlar değil.
Murat Gener: Bir Asya uzmanı olarak özellikle Japonya’daki son ekonomik durum hakkında biraz bilgi verebilir misiniz? Sizce Business Cycle’ın bir sonraki aşağıya hareketi için ne kadar süre geçer ?
Prof. Dr. Paul Krugman: Öncelikle şunu söyleyeyim ki Japonya’da durum hiç iç açıcı değil. Bana kalırsa Japonya şu sıralarda doğrudan bir deflasyon sarmalı içine doğru gidiyor. Bunun en temel sonuçlarından biri diğer Asya ülkeleri üzerinde görülecek etki olacak. Japonya’da yaklaşan deflasyon sarmalının Asya bölgesinde bir devalüasyon baskısı yaratacağını düşünüyorum. Ama bu yeni bir kriz anlamına gelmez. Business Cycle’a gelince, bundan sonra okların yönü tekrar ne zaman aşağıya döner bunu Allah bilir. Ama biz de şunu biliyoruz ki, bundan sonra çıkacak olan krizler hayal bile edemeyeceğimiz nedenlerle ortaya çıkacak. | |
Bankaların kara tahtaları siliniyor
