Erken teşhisin önemi

Güncelleme: 16:02 TS 12 Tem., 2000

Erken teşhisi hemen devreye sokmamız gerekiyor. Avrupa’ya verdiğimiz taahhütlerimizde şaşmadan, tam üyelik geçiş süreci için tanınan lüks tüketime yönelik mallarının KDV’lerini artırıp ithalatın biraz önünü kesmek gerekiyor. Bunun adı da ÖTV’dir.

Bayram Başaran


24 Haziran— IMF’nin Türkiye açısından iki önemli ismi geçtiğimiz ayın ortalarına kadar Türkiye’deydi. İsimleri Cottarelli ve Kickens.

			Bu isimler hiç yabancımız değil. Televizyonlarda sık sık duyduğumuz, gazetelerde sosyetemiz! kadar resimlerini gördüğümüz (tabii aynı konularda değil) berberlerimizde, taksilerimizde, varoşlarımızdaki kahvelerde sohbetin en önemli konuları oldular. Hele bir tanesini öyle benimsedik ki, lakab bile taktık: Sivaslı Carlo Aslında o da bizi benimsedi. Sokak aralarında kahvelere gitti, küçücük kebapçı dükkanlarında kebaplar yedi, Doğan marka arabaya bindi. İşte bizim günlük hayatımıza kadar girdiler. Bunlar IMF’nin özellikle de bizim açımızdan iki önemli ismi. İşte bu iki önemli isim geçtiğimiz Mayıs ayının ilk haftasının sonuna kadar yaklaşık 3 hafta Türkiye’de kaldılar. Bankalarımızı patronlarımızı bürokratlarımızı bakanlarımızı ziyaret ettiler. Peki neden ve ne sordular. İTHALATI KISALIM Sordukları soru şu: “Şu sizin ithalatı nasıl kısabiliriz.” Bu sorunun nedeni ise, cari işlemler açığının artacağına yönelik kaygılarıydı. İşte ekonominin gelecekte yakalanabileceği hastalığın adı bu. Peki cari açık artarsa ne olur? Cari açık artarsa, döviz yönünden kazancımızdan daha fazla döviz ödemiş oluruz. Peki Türkiye döviz açısından sıkıntıya girer mi? Merkez bankasının verilerine bakıldığında girmez. Çünkü dış borçlanma için ortam müsait. Kabul edilebilir açık nedir? Kabul edilebilir açık 5 maksimum 6 milyar dolar. Yani milli gelirin yüzde 3’ü, hedefse 3.5 ile 4 milyar dolar arasında. Peki 5 milyar doları aşar mıyız? Geçmiş yılların projeksiyonlarına yani döviz girdileri ile döviz çıktılarına yine aynı dönem gerçekleşmeleri ve daha sonraki aylara yönelik bunları projekte ettiğimizde 10 milyar dolara doğru gitmesi gerekiyor. 6 MİLYAR DOLARI AŞARSA Cari açık 6 milyar doları aşarsa ne olur? 1- Döviz girdimiz olmayacağından iç piyasada TL sıkıntısı artar. 2- TL yaratılamaması faizlerin yükselmesine neden olur? (Merkez Bankası piyasaya Türkiye’ye gelen döviz kadar TL piyasaya çıkarırım diye ekonomi programında taahhütü var.) 3- Faizlerin yükselmesi, şirketlerin maliyetlerini artırır 4- Şirketlerin maliyetlerinin artması fiyatları artırır, fiyatların artması ekonominin tansiyonunu yükseltir ve sonuçta enflasyon hedeften şaşar. SERMAYE PİYASALARI DA ETKİLENECEK Bu olayın bir boyutu. İkinci boyutu ise sermaye piyasalarını olumsuz etkilemesidir. 1- Yabancı sermaye cari işlemler açığının yükseldiğini görünce güveni azalır. İMKB’deki yatırımlarını azaltır. Şirketler halka açılmakta zorlanır. Dolayısıyla yeniden kaynak sıkıntımız ortaya çıkar. 2- Dış borçlanma maliyetlerimiz artar. Bunun da enflasyonist baskısıyla karşı karşıya kalırız. Programımızın hedefi yine sapar. Bunlar ilk üç ayda cari açığımızın 2.6 milyar dolara yükselmesi nedeniyle Cari açığı artıran ne? Cari açığı artıran petrol fiyatlarındaki hızlı çıkış. Diğer önemli neden geçtiğimiz yıl ithalat yerine stoklarını azaltan özel sektörün yeniden hammadde stoklarını makul seviyeler getirmesi için yaptığı ithalat. Dolarla alıp Avrupa’ya satmamızdan dolayı ve Avrupa para birimlerinin dolar karşısında değer yitirmesi ve dolar bazında daha az kazanmamız. Burada petrol ve doların uluslararası piyasalardaki değerini etkileyecek gücümüz olmadığına göre çareyi yine içimizde arayacağız. Hastalığın çaresi ne? HENÜZ HASTA DEĞİLİZ Hastalığa henüz yakalanmadık ama hapşırmaya da başladık. O halde erken teşhisi hemen devreye sokmamız gerekiyor. Adam sendecilik yapmamamız gerekiyor. Avrupa’ya verdiğimiz taahhütlerimizde şaşmadan, tam üyelik geçiş süreci için tanınan lüks tüketime yönelik mallarının KDV’lerini artırıp ithalatın biraz önünü kesmek gerekiyor. Bunun adı da ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ YANİ ÖTV’dir. Bunu desteklemek açığı finanse edebilmek için de projeksiyonlara göre gecikmeden dış borçlanması biraz daha artırmaktır. İşte bunlar 3 ayın sonunda yakalandığımız hapşırık sonrasındaki Sivaslı Carlo ile Kickens’in çıkardığı erken teşhis ve tedavi yöntemleri... Demek ki erken teşhis için illa da tıp doktoru olmak gerekmiyor.



		Emine Uşaklıgil Atilla Yeşilada Celal Pir Bayram Başaran Oğuz Büktel Mahmut Kaya Murat Yeşildere Yarkın Cebeci

	NTVMSNBC KULLANICILARININ TOP 10'u

	Bu haberi diğer okuyucularımıza tavsiye eder misiniz? hayır 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 kesinlikle

NTVMSNBC 'ye iyi erisim için
• Microsoft Internet Explorer
• Windows Media Player kullanın