| | | | Masum ajanda, şeker veya kalemler gibi küçük logolu ürünlerden bahsetmiyoruz... Tablolar, saatler, parfümler, içki, cep telefonları, eşarp... Daha çok yöneticilere, satın alma ve idari işlerle uğraşan kadrolara, özetle üçüncü şahıs ya da kurumlar hakkında karar verici olanlara hediyeler verilir. Verenler de bu üçüncü şahıslar zaten...
 İdil Akidil’in diğer yazıları
Kişilerin kurumdaki pozisyonları nedeniyle aldıkları hediyeleri, dahası alıp almamalarını değerlendirmek ve bu konuda kurumsal bakış açısını oluşturarak çalışanlara iletmek oldukça önemli... Hediye ile rüşveti nasıl ayırdedersiniz? Hemen yanlış anlaşılmasın, çok ince bir çizgi aradaki... Aynen aşağıdaki örneklerdeki gibi...
“Best practice application” (en iyi olanı takip edip, onun uygulamalarını izleyerek uyarlamak) ile kopyalamak arasındaki farkı tanımlamak ne kadar zor, değil mi? Sektördeki en iyinin çıkarttığı ürünü sizin de yapmanız onu “kopyalamak” mıdır? Yoksa “esinlenmek” mi?
Başka bir örnek: Televizyonda Afganistan’daki savaşın görüntülerini izleyemiyoruz. Çünkü televizyoncular bu olayda “haber yönetimi” yapıyorlar (news management). Yani haber ve görüntüleri süzüyorlar ve toplumda rahatsızlık(!) yaratmayacak şekilde iletiyorlar. Ama bunun adı sansür değil. Haber yönetimi ile sansürün arasındaki ince çizgi, ilk verdiğimiz örnektekine benziyor. Belki de basitçe - çocuk diliyle- tanımlarsak anlaşılır yapabiliriz. “İçine kötülük (kötü niyet) girdiğinde” rüşvet almak, kopyalamak, sansürlemek oluyor bu masum eylemler, desek? İyi ile kötünün ayırdedilmesi ise binyıllardır çeşitli platformlarda tartışılıyor!
Deprem felaketinin olduğu yılın sonundan itibaren, önce paranın harcandığı yer bir daha gözden geçirildiği için, sonraki yıllarda da harcayacak para kalmadığı için, şirketler arasındaki Yılbaşı ve bayram hediyeleri/eşantiyonları savaşı gitgide şiddetini kaybetti... Yine de yazılacak kadar çok örnek oluyor...
Birçok büyük kurumda Çalışan El Kitapları’nda veya Disiplin Yönetmelikleri’nde hediyelerin alınıp verilmesi de tanımlanmıştır. Bu tip “uygulama esaslarını” tanımlayan kitapçıklarda; kıyafet, ast-üst ilşkisi, e-mail kullanımı nasıl tanımlanıyorsa, hediye alıp vermeye de yer ayırılmalıdır. Bazı kurumlarda aynı kişiden alınan hediyelerin toplam değerine de sınırlama getirildiği gibi, gelen hediyelerin kayıdının yapılması isteniyor.
Çalışan El Kitapları’nda, alnacak ve verilecek hediyenin tanımı yapılarak, kişisel olup olmamasına veya maddi değerine bir sınırlama getirilebilir. Fiyatını standardize etmek ve kişisellikten çıkartmak, aynı zamanda da buralara ayrılan bütçenin topluma yarar sağlaması için kişinin ya da kurumun adına “burs verme”, ” ağaç dikme” gibi büyüyen ve gelişen hediyeler seçilebilir...
Her türlü önleme rağmen, çok değerli veya iş ilişkilerine uygun olmayan hediyelerin, reddedilmesi de henüz bu tür etik yaklaşımlara hazır olmayanlar tarafından yanlış anlaşılabilir ve ilişkiler açısından da sorun yaratabilir diyorsanız: Bu tip durumlarda hediyeyi veren kişiye uygun bir dille bunun yanlış olduğu hatırlatabilirsiniz, kendisinden tekrarlanmaması isteyebilirsiniz.
Bir de, onun hediyesini de benzer diğer hediyelerle birlikte kur’a ile tüm çalışanlara dağıtabilirsiniz :
Pratik:
SHRM (Society of Human Resources Management) ana sayfasından çeşitli “çalışma ilkeleri”ne ulaşabilirsiniz.
İş Etiği üzerine çok geniş bir rehber: http://www.mapnp.org/library/ethics/ethxgde.htm#anchor29959
ABD’de iş hediyelerine oranın vergi sistemi yönünden bakışını gösteren bir doküman, bu işin aslında hangi boyutları olabileceğini göstermesi açısından ilginç. http://taxguide.completetax.com/text/Q13_2640.asp
| |
