| | | | | |
| 
Lethal Weapon filminde | |
|
Batı dünyası yeni bir Çinli kahramana gözlerini dikti. Bruce Lee ile başlayan ardından Jackie Chan ile devam eden Amerikalıların Asya kaynaklı savunma sanatlarına ilgisi, Jet Li ile sürüyor. Kung Fu efsanesi Bruce Lee’nin tahtı Çinli wushu şampiyonu Jet Li tarafından sallanıyor.
Wushu sporları dalında birçok rekoru bulunan Jet Li, Çin’in ulusal spor kahramanı. 8 yaşındayken Pekin’de Changgiao ilkokulundaki hocası tarafından keşfedilir. Yükseklere sıçramadaki becerisi, hareketlerindeki çeviklik ve zerafet dikkat çekicidir. Bu özellikleri nedeniyle Jet Li, wushu sporunun en iyi hocalarında Wu Bin’e teslim edilir. Li’deki bu doğal yetenekler nedeniyle Wu Bin ona extra bir eğitim uygular. Bir süre sonra yumruk atmak, çeviklik, esneklik, kılıç ve mızrak kullanmak konusunda uzmanlaşacaktır. 3 yıllık ciddi wushu eğitiminden sonra ülkenin genç şampiyonlarından biri olur ve 1974 yılında henüz 11 yaşındayken Pekin’deki profesyonel wushu takımına çağrılır.
Bu durum Jet Li’nin savunma sanatlarına bakış açısının genişlemesine neden olur. Li, serbest jimnastik egzersizlerini, boksu ve silahları bir araya getirir. Bunlara yetenek gerektiren sıçramaları ve hızı ekler.
HOLLYWOOD Lİ’Yİ KEŞFEDİYOR
Li, uzun bir süre Hong Kong film endüstrisinde çalışır. Oyuncu ve yapımcı olarak bir çok filme imza atar ve Hong Kong’dan film yıldızı arayışında olan Hollywood tarafından keşfedilir. “Lethal Weapon 4” filmindeki rolü ona Amerikan aksiyon sinemasının kapılarını açar.
|
|
|
| The One filminden bir sahne
| | 
O tarihten sonra da Jet Li’nin adı Hollywood’un önemli isimleriyle birlikte anılmaya başlar. Pulp Fiction’ın yönetmeni Quentin Tarantino’nun bir Jet Li hayranı olduğunu ve onun en iyi filmlerinin haklarını satın aldığını açıklamasının ardından Miramax önümüzdeki sene Li’nin, Hong Kong’ta çevirdiği filmlerin en iyilerinin dağıtımını üstleneceğini bildirdi. Bunda Jet Li’nin gelecek vaadeden bir oyuncu olmasının yanısıra daha şimdiden filmlerinin bütün dünyada yaptığı gişenin payı yadsınamaz.
Filmlerinde özellikle aksiyonun ve duyguların dilini iyi konuşturmakta başarılı bir sanatçı olarak nitelenen Jet Li, dünyada wushu sporunun büyükelçisi olarak tanımlanıyor. Doğulu kahramanın Batı’daki serüveni bütün hızıyla devam ediyor.
Sinemalara “Kiss of the Dragon - Ejder’in Öpücüğü” ile gelen oyuncu hakkında bazı bilgiler aşağıda:
Wushu dahisi
Jet Li bir wushu dahisi ve mükemmel bir insan olarak nitelendiriliyor... Li ise bu yakıştırmalara yanıt verirken alabildiğine mütevazi:
“Ben mükemmel bir insan değilim. Bazı gazetelerde küçükken çok bilinçli bir şekilde wushu üzerine yöneldiğim söyleniyor. Bu pek doğru değil. Ben de diğer insanlar gibi bir çok problemle karşılaştım. Hatta bazen wushu sporunu bırakmayı dahi düşündüm. Ama hocam zorluklara karşı bana hep yardım etti ve bırakmamam için teşvik etti. Onun yol göstermesi ve basrı benim ufkumu genişletti.”
Jet Li, insanların savunma sanatlarına ilgisini şöyle açıklıyor:
“İnsanlar bunu aktör olmak, olimpiyat şampiyonu olmak, kendini korumak ya da daha sağlıklı olmak için seçiyorlar. Biz bir kişiye tekme atmak için insanlara savunma sanatlarının öğretilmesine karşıyız. Aslında bir insanın savunma sanatlarını sokakta kullanmak için öğrenmesi oldukça düşük bir ihtimal. Eğer bu nedenle öğreniyorsa amacına ulaşması da pek mümkün değil. Biliyorsunuz sokakta dövüşü aşan silahlar var.”
|
|
|
|
| | 
Altı aylık bir hazırlık
Öncelikle oynadığı karaktere konsantre oluyor. Bu esnada gerçek hayattan kopuyor. O karakterin dünyasını tanımak için araştırmaya yaklaşık altı ayını veriyor. Tabii ki bu araştırmalar aksiyon sahnelerini de içeriyor. Filmin ilk aşamalarında Jet Li canlandırdığı karakterin neden insanlarla dövüşmesi gerektiği konusunda karar vermek zorunda. Çünkü Li, çoğu zaman dövüşmek istemiyor.
Aşk filminde oynar mı?
Tabii ki, o bir aktör ve farklı karakterlere bürünmek istiyor. Şimdiye kadar hiç kimse böyle bir teklifle gelmemiş. İleride Amerikalı yönetmen ve yapımcılar bir şans verirse, içinde aksiyon olmayan bir filmde rol almak istiyor.
|
|
|
 |
|
| | |
Jet Li yönetmen olmak istiyor mu?
Aslında hayır. Jet Li yapımcı olmak istiyor. Hong Kong’ta tam yedi filmin yapımcılığını üstlenmiş. Li’ye göre yapımcılar çok eğleniyorlar çünkü hikayeyi onlar çıkartıyorlar. Jet şöyle düşünüyor:
“Yapımcıysanız, en iyi yönetmeni, en iyi koreografi, en iyi aktörleri buluyorsunzu. Ekibi oluşturan kişilerin hepsi çok yetenekli oluyor... Bunları bulup, doğru bir şekilde biraraya getirince ortaya muhteşem bir film çıkıyor. Rüyanızı gerçekleştiriyorsunuz bir bakıma.”
Dövüş sahnelerini çekerken hiç sakatlandı mı?
“Bundan yıllar önceyi, film dünyasındaki ilk yedi yılımı düşünüyorum; her film sırasında ya bacağımı ya kolumu kırıyordum. Vücudumda tam yedi yer kırılmıştı. Gerçekten o tip durumlardan ürküyorum. Aksiyon filmi yapmaktan da bu yüzden ürküyorum. Çünkü belki gelecek filmdeki rolümde bir yerimi kırabilirim düşüncesi hep aklımda. Daha önceden kırılmış yedi yer var hali hazırda. Birgün kendime şunu telkin etmeye karar verdim; eğer aksiyon filmi oyuncusu olacaksam bacağımı kırmayı göze almalıyım. Eğer orduya katılmayı istiyorsanız, savaşmak, dövüşmek ve hatta ölüme gitmek zorunda kalabilirsiniz. Öyleyse, benim de başka çarem yok.
|
|
|
 |
|
| | | Ejder'in Öpücüğü filminden
|
| |
“Kiss of the Dragon” Hong Kong stilinde çekildi. Paris’te geçen, Fransız oyuncuların ağırlıkta olduğu film Amerikan piyasası için düşünüldü. Peki Jet Li film üzerine neler düşünüyor?
Jet Li film hakkında şöyle diyor: “The Fifth Element” ve “The Big Blue”nun yönetmeni, Taxi, Nikita, The Professional gibi filmlerin yapımcısı Luc Besson’u, oldukça yaratıcı buluyor. Onun bakış açısından herşey farklı görülüyor. Filmdeki hareketler bildiğimiz hareketler ama bizim isteğimiz farklı bir açıdan bakmaktı. Bu durumu yapımcı Luc Besson, yazar Robert Kamen ve ben, müzakere ettik Başından itibaren filmi yeniden yarattık. Bu görüşmelerden üç hafta sonra senaryomuz hazırdı. Altı hafta sonra Paris’te çekimlere başlamıştık. Oldukça hızlı bir çalışma. Çünkü Asya, Avrupa ve Amerika’da film yapmak biraz farklı. Avrupa’da film çekmek Asya’daki çalışmaya benziyor. Sanki küçük bir aile gibisiniz, el sıkışıyorsunuz filmi yapıyorsunuz. Herşey içih çok fazla enerji var. Ve film oldukça çabuk çıkıyor.
Kiss of the Dragon’un benzerlerinden farkı ne?
Bu filmde şiddetin çok olduğu, hatta bazı Hong Kong filmlerinden daha karanlık olduğu iddialarına karşılık Jet Li, bu filmdeki aksiyonun gerçeğe yakın olduğunu düşünüyor. Hong Kong’ta çok aksiyon filmi çektiğini ve genelde karakterin hep “kahraman” olduğunu söylüyor ve şunları ekliyor:
“Dövüşün başından sonuna o bir kahramandır, hiçbir zaman kaybetmez. Bu açıdan bakıldığında Luc Besson farklı bir karakter yaratıyor daha başlangıçta... Biz süper bir kahraman yaratmak istemedik. Bu adam bir miktar bencil, yaptığı işle uğraşan, kadınlarla ilgilenmeyi bilmeyen, durumun değişmesinden ürken, hatta kaçan, ilerde olabilecekleri bilmeye çalışan yani mükemmel olmayan, sahici bir karakter yaratmaya çalıştık.
Mesela kahramanımız otelin içinde dövüşürken kendine çok güveniyor. Ama bir süre sonra, Paris’te, Sen nehrinde ve tren istasyonunda aynı durumla karşı karşıya gelince korkuyor. Herkesin ona düşman olduğunu düşünmeye başlıyor. Sinirli bir kişi oluveriyor. Gerçek bir insan gibi neredeyse.
|
|
|
| Bridget Fonda ile
| | 
Bridget Fonda ile çalışmak nasıl bir duygu?
“Bridget Fonda, muhteşem bir aktrist. Luc Besson onu filmde kullanmaya karar verdiği için memnunum. Genelde aksiyon filmlerinde aktrist güzel bir çiçektir. Çiçeği filme koyup, daha sonra kavga ederler. Ne zaman filmde çiçeğe ihtiyaç olur. O zaman aktris kareye girer. Fakat bu filmde Bridget, kötü adamlar ile iyi adamlar arasındaki anahtar rolünde. O olayların ortasında kalmış. B udurumda seyirciye karakterle ilgili bir şeyler anlatıyor. Film sadece dövüş üzerine kurulu değil. Mesela benim canlandırdığım karakter ondan çok şeyler öğreniyor.”
“Kiss of the Dragon”la nasıl bir mesaj vermeyi amaçlıyorsunuz?
Jet Li, bu filmle söz verip bunu tutmanın önemini vurgulamak istediklerini belirtiyor. Kendisi özel yaşamında geleneksel bir Çinli olduğunu ve geleneklere göre bir kıza söz verirsen bunu tutmak zorunda olduğunu söylüyor. Ona göre bu, bir çok Asyalı ve Amerikalı izleyici için de geçerli. Şöyle düşünüyor:
“Erkekler aksiyon filmi görmek istediklerinde kız arkadaşlarına yalvarırlar, fakat bu sefer kadınlar hadi bakalım birlikte bu filmi izleyelim diyecek. Çünkü verdiğiniz sözü hatırlayın. Bence ne yaparsanız yapın, erkeklerin dürüst olup, sorumluluklarını yerine getirmesi lazım. Bu benim kişisel görüşüm.
Jet Li’nin “Wushu” sporu üzerine düşünceleri?
“Wushu” kelimesinde “wu” kelimesi savunmayı “shu” ise sanatı anlatıyor. Bu sporda en temel amaç, hayatta kalmaktır.
|
| Jet Li filmlerinden seçmeler |
| | | | |
|
| • | Shaolin Temple (1979) / Born to Defence (1986) / Dragon Fight (1988) / The Master (1989) / Once Upon a Time in China (1991) / Claws of Steel (1993) / Shaolin Kung Fu (1994) / Fist of Legend (1994) / High Risk (1995) / My Father is a Hero (1995) / Black Mask (1996) / Once Upon a Time in China and America (1997) / Lethal Weapon (1998) / King of Assassins (1998) / Romeo Must Die (2000) / Top Fighter (2000) / Kiss of the Dragon (2001) / The One (2001) |
| |
|
| | |
| |
Wushu insanların yaşamsal ihtiyaçlarının değişmesine uygun olarak değişmiştir. Doğadan korunmak için insanlar yerleşim birimleri inşaa ettiler. Bir süre sonra kavga etmeye başladılar. Wushu’nun formu bu tipte kavgalar sonucunda gelişti. Günümüz dünyasında dört amaç için wushu yapılıyor. Olimpiyatlar gibi yarışmalar, film ve dublörlük kendini savunma ve sağlık için... Hangi amaçla yapılırsa yapılsın wushu yaparken, boyunuz, yaşınız, kişiliğiniz ve diğer yaşamsal kaygılarınız önemli. Kişisel hedefleriniz arasında sağlığınızı daha iyi bir duruma getirmek varsa, 70 yaşında olsanız bile wushu eğitimine başlayabilirsiniz. Olimpiyatlara wushu sporu ile katılmak isterseniz, o zaman olabildiğince erken başlamak gerekir. Başlama yaşı 13’ten öncedir. Kişisel nedenlerden dolayı 15 yaştan sonrasına kalırsanız, belirli bir deneyim kazanmanız zaman alacaktır. Eğer filmde aktör ya da dublör olmak istiyorsanız, dublörlük için 18 yaşından sonra da başlarsanız başarılı olursunuz ve bunun için üç yıl kurs görmelisiniz.
| |
| |
