| | | | Tarihte “ideal” kötülere pek rastlanmaz. Gerçekten tüm ilgililerin olumsuz algısına mazhar olmak kolay değildir. Bu “şerefe”(!) nail olmuş kişi ve gruplar çok sınırlıdır. Neredeyse bütün insanlıkça lanetlenmenin nasip olduğu “nadide” örneklerden en önde geleni Adolf Hitler’dir. İşte, Taliban da bu “nadide” örneklerden biridir. Afganistan’ı içine gömdüğü çıkışsız karanlığın en ufak bir yönünü dahi onaylamanın imkanı yoktur. Taliban’la kıyaslanınca tercih edilmemek için nasıl bir söylemin veya uygulamanın temsilciliğini yapmak gerekir sorusunun cevabı gerçekten kolay değildir.
Kabul etmek gerekir ki Taliban “yozluk” ve “çağdışılık” konusunda seyredene parmak ısırtacak bir düzeyi temsil etmektedir. Bu bakış açısıyla Taliban’la mukayese ederseniz Kuzey İttifakı elbette tercih edilir bir seçenek olmaktadır. Ancak bu seçeneğin Afganistanı geleceğe taşıyacak bir umut olduğunu söylemek pek de mümkün değildir. Taliban’ın kontrolü dışında kalan Kuzey’de yaşayan kadınların durumu hiçbir surette Güney’dekilerden daha iyi değildir. Aynı Taliban gibi, Kuzey İttifakı liderliği de peşlerinden sürüklerdikleri yığınların oluşturduğu toplumda kadına ikinci sınıf insan muamelesi yapmakta, siyasal rejimin meşruiyetinin temelini din kitaplarında aramakta, kamusal alanı bu çerçevede düzenlemektedirler. Onların okullarında da çağdaş eğitime yönelik hiç bir uygulamaya rastlanmamaktadır. Taliban yönetimindeki bölgenin tüm olumsuzluklarının güçlü izdüşümlerine Kuzey’de de rastlamak mümkündür.
AFGANİSTAN İCADI: BURKA
Kuzey ile Güney Afganistan arasında siyasal rejim farklılığını anlamak için görüntüler bir referans teşkil etmemektedir. Her iki bölgede de kadınlar aynı, Çadır veya Burka tabir edilen, kafeslere mahkumdur. Bu kıyafetler bildiğimiz kara çarşafların iyice çağdışı versiyonlarıdır.
Bu durum, iki taraftaki kadınlar için de, hür iradeleriyle verdikleri bir kararın sonucu değildir. Time dergisinde yer alan bir makalede “Afganistan’ın ulusal mirasının ne olduğu?” sorusuna genç bir Afganlı kadının verdiği cevap bu açıdan ilginçtir. “Sanırım Burka’yı icad ettik, fakat Burka’nın çok müthiş bir icad olmadığını size söyleyebilirim.”
KUZEY İTTİFAKI NE KADAR FARKLI?
Afganistan’daki savaş ilginç bir aşamaya geldi. Taliban dağlara doğru çekilirken siyasal güç, en azından şeklen, Kuzey İttifakı’nın eline geçmektedir. Ancak Kuzey İttifakı liderliği Afganistan’ı geleceğe nasıl taşıyacağını ortaya koyabilmiş değildir. Henüz tüm yaptıkları bir kaç valiliği ve bakanlığı nasıl paylaşacakları üzerine tartışmaktır. Şimdilik, yüksek ihtimalle, A.B.D. baskısı sonucu anlaşmış gibi yapmaktadırlar. Açıkçası kuzeyin “İslamcı Radikalleri” Afganistan’ın geleceğine güneyin “Radikal İslamcı”larından farklı ne getireceklerinin ipucunu henüz gösterebilmiş değillerdir.
Toplumun yarısına yok muamelesi yapan bir anlayışın ülkenin geleceğine ne verebileceği konusu soru işareti olmamalıdır. Ve bu açıdan “terörist” Taliban ile “özgürlük savaşçısı” Kuzey İttifakı arasında bir fark yoktur. Kuzey İttifakı için kadınların eğitim özgürlüğü Kur’an kurslarına devam etmekten ibarettir. Bunu yıllardır egemen oldukları bölgelerde yaptıkları uygulamalar bize yadsınamaz biçimde göstermektedir.
İTTİFAK ‘UYSAL’ DEĞİL
Üstelik, kimilerinin tahminlerinin aksine, Kuzeyliler de uysal tavırlar içinde değillerdir. Şimdiden Kabil’de İngiliz askerlerini istemediklerini ilan etmişlerdir. Burhaneddin Rabbani’nin hızla Kabil’e girmesinin akıllıca oluşturulmuş bir stratejinin parçası olması olasıdır. Batı’nın, örneğin “kral ithali” yoluyla, yeni siyasal dengeler oluşturma çabası karşısında geliştirilmiş böyle bir stratejinin sonraki adımları önümüzdeki günlerde görülebilecektir. Stratejinin ikinci adımı, üzerinde çok konuşulan Loya Jirga’nın Kabil’de hızla toplanması olabilir. Bu durumda Rabbani Afganistan’ın meşru hükümeti olarak konumunu son derece sağlamlaştıracaktır.
Afganistan’ı sadece çağdışı değil, aynı zamanda da akıl dışı bir yönetime mahkum eden Taliban dağlara doğru çekilirken, işler daha yeni başlıyor gibi. | |
