 |
|
|||||
 |   |  |  | |||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
  |
 |
|||||||
|
|||||||
|
|||||||
| Öncelikle mevcut durum ve sorunları beş ana başlık altında topluyoruz. 1. Bütçenin öğeleri arasındaki tutarsızlık: Yatırım projelerinin gerektirdiği harcamaların bir kısmı cari harcama olarak değerlendirilebiliyor. Maliye Bakanlığı’ndan geçmeyen cari ödenek talepleri, yatırım ödeneği talepleri arasında gösterilerek DPT’den geçebilmesi sağlanabiliyor. 2. Harcamaların düşük tahmini: Yıl sonu enflasyon hedefinin düşük tahmin edilmesi kaynağın erken tükenmesine neden oluyor, siyasi rant bakımından yüksek potansiyele sahip yatırım projelerinin maliyeti bu sayede düşük gösterilebiliyor. 3. Kullanışsız Muhasebe Kod Sistemi: Bütçe politikalarını oluşturacak bilgilerin büyük bir kısmı mali yönetimin karar alma sürecine dahil edilmemektedir. Bu konuda mevcut durum ise bütçe reformunun ilk adımı 2002 yılında şeffaflığın sağlanabilmesi için yeni kodlama sisteminin pilot uygulamasına başlanacak olmasıdır. Hazine, Enerji Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü, Sahil Güvenlik Teşkilatı ile Ege ve Hacettepe Üniversiteleri kod değişiminde pilot kuruluş olarak belirlenmiştir. Yeni kodlar sayesinde örneğin toplam eğitim ya da sağlık harcamalarının bilinir olması hedefleniyor. Halen her kurum kendi bütçesinden ayrı sağlık harcamaları yapıyor. Bu nedenle de Türkiye’nin sağlık bütçesi tam olarak bilinemiyor. Yeni kodlamalar sayesinde memurların seyahat ödenekleri, makam araçlarının harcamaları da denetlenebilir hale getirilebilmesi amaçlanıyor. 4. Bilgi Sisteminin Yetersizliği: Veri ve bilgiler son derece karmaşık durumdadır. Zamanında ve doğru bilgileri yöneticilerin kullanımına sunarak, yöneticileri doğru müdahalelerde bulunmaları için yönlendirebilecek bir bilişim sistemi bulunmamaktadır. Bu durum merkez ile taşra arasında ve diğer kurumlar arasında bilgi akışının gecikmesine ve karar alma sürecinin verimsizliğe neden olacak şekilde uzamasına neden olmaktadır. 5. Bütçe verileri, yıl içindeki ekonomik büyüklükler tahminler dahilinde kaldığı ölçüde sabittir, ancak ülkemizin ekonomik koşulları dolayısıyla, genellikle hedeflenen ve tahmin edilen büyüklükler ile gerçek büyüklükler örtüşmemektedir. Bu duruma karşın, bütçenin hazırlanış ve uygulanma sürecinin altyapısını oluşturan kanunlar, bütçenin etkin bir şekilde uygulanması için yeterli esnekliğe sahip değildir. Ekonomistler Platformu olarak tespit ettiğimiz bu yapısal sorunlara çözüm önerilerimizi ise aşağıdaki 22 maddede özetliyoruz. 1. Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı ve DPT başta olmak üzere bütçe hazırlık sürecinde yer alan tüm kurum ve kuruluşları organizasyonel ve fonksiyonel açıdan yeniden yapılandırılmalydır. 2. Bütçenin doğru ve güvenilir hazırlanabilmesi için her türlü vergi toplama, mali düzenlemeler ve personel düzenlemelerinde basitliğe gidilmelidir. 3. Bütçe, hazırlık ve uygulama safhalarında politik unsurlardan arındırılmalıdır. 4. Kamu kurum ve kuruluşlarının bütçeden daha fazla pay alabilmeleri için rekabet halinde olacağı ancak bu rekabetin kurumun kendini yenilemesi ve performansına dayandırılacağı bir sistem yaratılmalıdır. 5. Bütçeden ödenek aldığı halde projesinde başarılı olamayan kuruluşun bir sonraki yıl ödenek alması kanunlarla engellenmeli ve bu uygulama, hiçbir kişi veya kuruma ayrıcalık tanınmadan hayata geçirilmelidir. 6. Bütçenin uygulama ve denetim safhalarının sağlıklı bir şekilde işleyebilmesi için öncelikle düzgün işleyen bir mali yönetimin oluşturulması gerekmektedir. Mali Yönetimin Başlıca Unsurları:  Bütçeleme Muhasebe sistemi Nakit Yönetimi Borç Yönetimi İç Kontrol Mekanizmaları Yönetim Bilgi Sistemi Denetim Raporlama7. Devlet bütçesinin tam ve doğru bir şekilde oluşturulması kamu kurum ve kuruluşlarının bütçe ve muhasebe sistemlerinin düzgün işliyor olmasına bağlıdır. Bu konuda ellerindeki kaynakları en verimli ve etkin şekilde kullanmak ve bu kaynakların nerelere nasıl kullanıldığının hesabını vermekle yükümlü yöneticiler, başında bulundukları kurumun bütçe, muhasebe, denetim ve raporlama sistemini bu fonksiyonları yerine getirecek şekilde oluşturmalıdır. 8. Bir sonraki döneme ait gelir ve gider tahminlerini içeren bütçe, gerçekçi ve amacına yönelik hazırlanmalıdır. 9. Her bakanlık ve bağlı kurum sadece gelir-gider değil tüm işlemleri içeren (borç, amortisman, envanter vs.) bir muhasebe uygulamasına geçmelidir. 10. Her kurum kendi muhasebe sistemini oluşturmalı ve yıl sonunda tüm mali tablolar ve kayıtlar merkezi bütçe içinde birleştirilmelidir 11. Muhasebe yönetimi kullanılan tüm kaynakları içine alacak şekilde, yıllık mali tablolar ile ara tablolardan oluşmalı; girdi-çıktı, borç-alacak, maliyet-kar hesaplamalarını kolaylıkla gösterebilecek şekilde düzenlenmelidir. 12. Muhasebe kayıtları bugün olduğu gibi mülki idareler yani il veya ilçe bazında değil; kurum bazında tutulmalıdır. 13. Saymanlık, bölgesel hatta kurumsal bazda yapılmalıdır. Bu sayede hem bütçe hazırlık sürecinde hız kazanılmış olur, hem de mülki idare bazında muhasebe sisteminden de vazgeçilmesi sağlanabilir. 14. Tahakkuk esaslı muhasebe sistemine geçilmelidir. 15. Nakit yönetimi ödeme ve tahsilat tarih ve miktarlarının baştan planlanacağı ve plan ile uygulamanın birbiri ile örtüşeceği şekilde düzenlenmeli ve uygulanmalıdır. Ayrıca ödeme günü nakit sıkıntısı çekme ya da tahsilatı gerçekleştirememe gibi plandan sapma durumlarında uygulanacak yöntemler önceden belirlenmeli ve mali sistemi tehlikeye sokmayacak şekilde hemen uygulamaya konmalıdır. 16. Borç yönetimi sistemi, iç borç, dış borç, faiz ödemeleri, garanti ve teşvikler mali tablolarda eksiksiz görünecek şekilde sınıflandırılmalı ve uygulamada bu sınıflandırma bünyesinde belirlenen yıllık düzenden sapmalar engellenmelidir. 17. Mali ve bütçe sürecine dahil olmuş her türlü bilginin tutulduğu, hesap verme yükümlülüğünün yerine getirileceği doğru ve güvenilir bir raporlama sistemi oluşturulmalıdır. 18. Dış Denetim : Kaynakların devlet politikalarıyla uyumlu kullanılıp kullanılmadığını takip edip, kullanılmaması halinde müdahale edecek Kaynakların israf edilmesini, kötüye kullanılmasını engelleyici bir yapıya sahip Bulgu, görüş ve tavsiyelerini raporlayıp parlamento ve kamuoyuna duyuracak bir denetim mekanizması oluşturulmalıdır.19. Bilgi Sistemi : Verilerin doğruluğu ve güvenilirliği test edilip bu yönde mali sistemin kullanabileceği en doğru ve güvenilir veri sistemi oluşturulmalı Tüm kamu kurum ve kuruluşları ve bütçeyi oluşturan tüm kalemlerin verilerinin sağlandığı kurum ve kuruluşlara ulaşılabilecek bir bilgi teknolojisi ağı kurulmalı ve veri akışı bu bağlantı sayesinde yapılıp mali sistemin kullanımına sunulmalı Tüm kaynaklardan veri akışının sağlanacağı bir sistem oluşturulmalı ve tüm kaynaklardan gelen veri ve bilgiler derlenip, kullanıma hazır hale getirilmeli.20. Bütçe hazırlık süreci içinde çalışmak üzere bir Ekonomik Araştırma Komisyonu kurulmalı ve bu komisyon, geçmiş yıllara dayanan veri ve analizlerin kayıtlarını tutmalı, içinde bulunulan yıla dair sağlıklı araştırma, ekonometrik çalışma ve analizleri gerçekleştirmeli, bunları tam bir şeffaflık prensibiyle bütçe hazırlık sürecinde yer alan kurum ve kuruluşlar ile birlikte kamu oyuna da sunmalıdır. 21. Bu doğrultuda ülkenin içinde bulunduğu ekonomik durum, bir sonraki yılın beklenen makroekonomik büyüklükleri, hükümetin ekonomi politikalarında öncelikleri ve bakanlıkların harcama tavanları belirlenmeli; bütçe çağrısı tüm bu veriler bakanlıklara ve bakanlıklar vasıtasıyla harcamacı birimlere ulaştırıldıktan sonra yapılmalıdır. 22. Bütçenin hazırlık ve uygulanması sürecinde kanunların harcamacı kuruluşlara esneklik getirecek şekilde düzenlenmesi gerekmektedir. | ||||
| |
|||
 Bankaların kara tahtaları siliniyor |
|||
| |
|||
 |
|
 |
|||||||||||||||
   |
|||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler | Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları |
|||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
