| | | | Hürriyet Gazetesinden Erdal Sağlam’ın yazdığına göre, IMF bu 3.1’in çıkması için IMF toplantısı yapılmamasına rağmen, Hazinenin Merkez Bankası rezervlerini kullanmasına icazet vermiş. Ya bir aksilik çıkarsa, düşüncesi var ama Hazine’nin son dövizli ihalelerde bir bu kadar döviz topladığı varsayılırsa o zaman aksilik çıksa bile Hazine’nin bunu 1 aylık süre için telafi edecek barutu var.
Bu arada Aralık programlı Dünya bankası parasının hesaba gireceği hesaba katılırken, IMF’den 2001 içinde gelecek ikinci 3.1 milyar doların hesaba katılmaması ise kayda değer.
Borç finansman tablosuna göre Kasım Aralık’da 19.5 katrilyon TL (12.2 milyar dolar) ödeme yapılacak. Bunun 14.2’si iç borç 5.3’ü dış borç için. İç borcun 11.9 katrilyonu (7.4 milyar doları) özel sektöre yapılacak borç itfa tutarı.
Bu dönemde 7.4 katrilyon (4.6 milyar dolar) dış borç girecek. Diğer bir deyişle, 2 katrilyona yakın iç borç (1.3 milyar dolar) dış borç ile kapatılacak.
 Borcun 2.2 katrilyonu (1.4 milyar dolar) Hazine’nin bütçeden artırdığı faiz dışı fazla ile yapılacak.
Borcun 2.3 katrilyonu ise Hazine’nin kamuya yaptığı tahvil bono satışlarının yeniden borçlanılması ile karşılanacak.
Son ve en önemli finansman noktası ise özel sektörden borçlanılması gereken minimum miktar. Bu ise yukarıdaki rakamlar hesaplandıktan sonra kalan miktar olarak 7.5 katrilyon (4.7 milyar dolar) olarak bulunuyor. Bu rakam özel sektöre yapılacak toplamdan 4.4 katrilyon (2.8 milyar dolar) daha az.
Diğer bir deyişle kamu özel sektöre bu kadar bir parayı ödemeye ve gerekirse karşılığında döviz vermeye hazır. Eğer özel sektör bu paranın tamamını veya bir kısmını yeniden devlete borç verirse (ki bu Merkez Bankası’na gecelik borç vermede olabilir) o zaman Hazine bu tutar kadar dövizi rezervinde tutmuş olacak.
DÖVİZ İHALELERİNDEN GELECEK BARUT
Yukarıda belirttiğimiz gibi özel sektöre yapılması muhtemel 2.8 milyar doların karşılığı ya IMF icazetiyle Merkez Bankası’ndan kullanılacak ya da eldeki son döviz ihalelerinden gelecek barut kullanılacak.
IMF ve Dünya Bankası’ndan sonradan aksilik çıkarsa özel sektöre yapılacak toplam 11.9 katrilyon (7.4 milyar dolar) ödemede dengelerin tutması için Hazine eldeki barutu (yaklaşık 3 milyar dolar) sonuna kadar tüketecek.
Ama bu kötü senaryoda özel sektör bana olan borcun tamamını öde derse barut sadece Kasım ayına yetecek (Kasım ayında özel sektöre yapılacak ödeme tutarı 3 milyar dolar civarında) . Ama gerçekçilik özel sektörün mutlaka bir kısım borcun yeninde borç verileceği varsayımını gerektirmektedir.
ARALIK’I DA İDARE EDEBİLİRİZ
Bu varsayımla, Hazine’nin durumu Aralık ayında da idare edebileceğini söylemek lazım ama IMF ve veya Dünya bankası girişleri olmadan Aralık ayının tamamının çıkması zor. Bu durumda Hazine yeni döviz ihalesi düzenlemek ve veya döviz rezervlerini kendiliğinden kullanmaya karar vermesi gerekecektir. Hazine ve Merkez Bankası gerekirse bunu her halukarda yapacak görünmektedir ve dolayısıyla Aralık’da çıkar demek gerekir.
Ama aksilik senaryosunda iç borcu karşılamak yetmeyecektir çünkü o zaman kurumlar yakın gelecek için endişelenecek ve bu da kur ve faiz üzerinde olumsuz etki yapacaktır. Kasım ayı içinde aksilik senaryosunun gündemi işgal edeceğini beklemiyoruz, bu yüzden Kasım kurtuldu darısı Aralık başına demek gerekir.
_____________________________________________
Altuğ Karamenderes Ata Yatırım’da Başekonomist olarak görev yapmaktadır. | |
Bankaların kara tahtaları siliniyor
