|
IRA, yayınladığı bir bildiriyle, geçen Ağustos ayında silahsızlanma komisyonuyla, silahların kullanım dışı bırakılması konusunda varılan anlaşmanın uygulamaya konulduğunu duyurdu, ancak kullanım dışı bırakılan silahların miktarı ve işlemin nerede yapıldığına ilişkin ayrıntı verilmedi. 1994 yılının Ağustos ayından bu yana zaten ateşkes uygulayan IRA’nın, silahlarını fiilen bırakmaya başlaması yolundaki son çağrı, Pazartesi günü akşam saatlerinde örgütün siyasi kanadı Sinn Fein partisi lideri Gerry Adams tarafından yapılmıştı.
Adams, geçtiğimiz günlerde IRA liderleri biraraya geldiğini söylediği açıklamasında, örgüte seslenerek “Halkın ordusu olduğunuzu ve barış sürecinin ilerlemesinden yana olduğunu göstermenin zamanıdır” demişti. Barış sürecinin önünü tıkayan taraf olmak istemediklerini yineleyen Adams, Birlikçi-Protestan partilere ve Britanya hükümetine de, “Umarız çatışmanın bütün tarafları benzer adımlar atmaya başlarlar” diye konuşmuştu.
Adams, bununla Britanya askeri birliklerinin de Katolik-Cumhuriyetçi kesim tarafından “işgal ordusu” diye nitelenen askeri birliklerinin çekilmeye başlamasını kastediyordu.
Danışıklı olduğu anlaşılan gelişmeler ışığında Salı günü IRA’dan beklenen açıklama, akşam saatlerinde geldi. IRA’nın açıklamasında , “Bu benzeri görülmemiş adımı, hem barış sürecinin önünü açmak, hem de bu süreçte niyetimizin ne kadar iyi olduğunu kanıtlamak için atıyoruz” ifadesi kullanıldı.
IRA, elinde bulunan ve uzun süredir zaten “denetlenebilir biçimde kullanım dışı bıraktığı” silahlarını, uluslararası denetim komisyonu gözlemciliğinde fiilen teslim etmek ya da imha etmek suretiyle elinden çıkarmaya başladığını duyurdu. 10 Nisan 1998 tarihinde imzalanan tarihi Belfast Barış Anlaşması uyarınca oluşturulan ve 3 uluslararası saygın siyasetçi-devlet adamı (Afrika Ulusal Kongresi eski genel sekreteri Cyril Ramaphosa, Kanadalı General John De Chastelain, Finlandiya Eski Cumhurbaşkanı Matti Ahtisaari, silahların kullanım dışı bırakılmasını denetlediği gibi, şimdi de bizzat imha edilmesini ya da teslimini denetleyecek ve Britanya ile İrlanda Cumhuriyeti hükümetlerine rapor verecek.
IRA’NIN SİLAHLARI
IRA’nın elinde bulunduğu belirlenen 1000 kalaşnikof, 3 ton semtex patlayıcı, 100’e yakın roket atar, 50 adet uzun namlulu suikast tüfeğinin İrlanda Cumhuriyeti sınırları içindeki depolarda olduğu sanılıyor.
IRA’nın silah bırakması ardından, Britanya hükümeti de, bölgedeki askeri varlığını azatlma yolunda, ilk aşamada sembolik de olsa bazı adımlar atmaya hazırlanıyor. Bunların başında, Armagh bölgesinde yeni bir askeri kışlanın inşasından vazgeçmek de bulunuyor.
Britanya hükümeti ayrıca, geçtiğimiz yıl hazırlanan ve komisyon başkanı (eski Muhafazakar politikacı, şu andaki AB Dışişleri Sorumlusu) Chris Patten’ın adını taşıyan “Polis reformu” raporunu uygulamaya sokabilir.
Bu raporda da, Kuzey İrlanda polis örgütünün Protestan hakimiyetinden arındırılması, daha fazla Katolik vatandaşın polis teşkilatına alınması, bu teşkilatın “Kraliyet Polis Gücü” (Royal Ulster Constabulary) isminin değiştirilmesi gibi hükümler bulunuyor.
IRA’nın attığı bu tarihi adımın ardından, Birlik yanlısı Protestan partilerin de, geçen hafta bölgenin yerel kabinesinden çekilme kararını geri alabilecekleri ve barış sürecinin önündeki son engelin de ortadan kalkmış olacağı belirtiliyor.
Ancak toplum içinde Protestan ve Katolik gerginliğinin giderilmesi ve nefretin ortadan kaldırılmasının çok daha uzun yıllar alacağı kesin. Bunun en somut kanıtı da, geçtiğimiz aylarda okulların açıldığı hafta, Belfast’ın kuzey mahallelerinden birinde Katolikm çocukların okula gidişini engellemeye çalışan Protestan mahalle sakinlerinin yarattığı olaylar ve ardından yaşanan , haftalar süren Protestan - polis çatışmaları.
BLAİR: CESUR BİR ADIM
IRA’nın, silahlarını bırakacağını açıklamasına ilk olumlu tepki Britanya Başbakanı Tony Blair’den geldi. Blair, akşam saatlerinde Downing Street’teki konutunda düzenlediği basın toplantısında, IRA’nın silah bırakmasına kadar gelen barış sürecinde yaşananları ve bu son gelişmeyi , “Sadece birkaç yıl öncesine kadar hayal bile edilemeyecek kadar önemli adımlar” olarak niteledi.
Tony Blair, IRA’nın siyasi kanadı Sinn Fein liderleri Gerry Adams ve Martin McGuinness’i de “Zayıflıktan değil, güçlü olmaktan gelen cesaretle bu adımların atılmasını sağladıkları için” kutladı.
Silahların her kanatta bırakılarak, siyasi adımların atılmasını isteyen Blair, “Demokratik ve barışcıl mücadele ile tüm sorunların üstesinden gelebileceğini gösteren Kuzey İrlanda halkının hakkı, bundan sonra barış içinde yaşamaktır” diye konuştu.
Başbakan Blair, bundan sonra barış sürecinin daha da ileri gideceğini ve siyasi kurumların eskisinden daha sağlıklı çalışacağını da umduğunu belirtirken, IRA’nın ardından tüm diğer silahlı örgütlerin de artık silahlarını tamamen terketmelerini istedi.
ADAMS: ÖZGÜRLÜĞE DOĞRU ATILAN ADIM
Sinn Fein lideri Gerry Adams, İrlanda Cumhuriyet Ordusu’nun (IRA) silahsızlanma başlatma yönündeki kararının ileriye ve özgürlüğe doğru atılmış büyük bir adım olduğunu söyledi. Adams, IRA’nın kararının kökten değişimi getirecek ve barış süreci üzerindeki bütün çıkmazları çözecek nitelikte olduğunu belirterek, IRA’ya şükran duygularını iletti.
Bütün dünyada büyük bir krizin yaşandığı bu dönemde, IRA’nın kararının, siyasetin sorunların çözümünde kullanılabilecek en geçerli yol olduğunu kanıtlamak açısından da büyük önem taşıdığını belirten Adams, IRA’nın açıklamasının, Cumhuriyetçi kesimde bazı sıkıntı ve itirazların yaşanabileceğini ortaya koyduğunu da kaydederken, “ancak zaman her türlü sıkıntının aşılmasını sağlayacaktır” diye konuştu. |
| Barış sürecinin kronolojisi: |
| | | | |
|
| Kuzey İrlanda’da 1993 yılının Aralık ayında zamanın Britanya Başbakanı John Major ile İrlandalı muhatabı John Bruton bir araya gelerek başlattıkları ve İRA’nın bugün, silahlarını fiilen bırakmaya başlamasına kadar gelen barış sürecinde, en önemli kilometre taşları şöyle: |
| • | 31 Ağustos 1994: IRA Ateşkes ilan etti. |
| • | 10 Nisan 1998: Belfast Barış Anlaşması imzalandı. |
| • | Mayıs 1998: Anlaşma referandumla kabul edildi. |
| • | Eylül 1998: Yerel parlamento seçildi. |
| • | 17 Kasım 1999: IRA, silahların denetimi komisyonuna temsilci göndermeyi kabul ettiğini açıkladı. |
| • | 29 Kasım 1999: Kuzey İrlanda’da, Barış Anlaşması tarafından öngörülen yerel kabine oluştu. IRA’nın siyasi kanadından da 2 bakan kabineye alındı. |
| • | 2 Aralık 1999: Bölgede yarı-özerk yönetim başladı. |
| • | 11 Şubat 2000: Silah bırakma yönünde bir adım atılmaması üzerine, yerel kabine ve parlamento askıya alındı. |
| • | 6 Mayıs 2000: IRA, silahların denetimi için yeniden çaba göstermeyi vaat etti. |
| • | 30 Mayıs 2000: Yerel kabine ve parlamento yeniden çalışmaya başladı. |
| • | 26 Haziran 2000: IRA, silah denetim komisyonu ile çalışmaya başlayacağını bir kez daha duyurdu. |
| • | 1 Temmuz 2001: Yerel kabinenin başbakanı ve Ulster Birlik Partisi lideri David Trimble istifa etti. |
| • | 10 Ağustos 2001: Yerel yönetim organları bir kez daha askıya alındı. |
| • | 19 Eylül 2001: İRA, silah komisyonu ile çalışmaya başladığını duyurdu. |
| • | 22 Ekim 2001: Sinn Fein lideri Gerry Adams, IRA ile görüştüklerini ve “önemli bir adım atmasını istediklerini” duyurdu. |
| • | 22 Ekim 2001: Britanya’nın Kuzey İrlanda Bakanı John Reid, böyle bir adım atılması halinde “cömert bir karşılık göreceğini” açıkladı. |
| • | 23 Ekim 2001: Tarihi açıklama... IRA, silahlarını fiilen bırakmaya başlayacağını duyurdu. |
| |
|
| | |
| |
| |
İRA'dan tarihi silah "açılım"ı
İsrail hücum botu Gazze kıyısını vurdu
