|
Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE), Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), Dünya Bankası verilerinden yaptığı hesaplamalara göre, Türkiyenin kayıtdışı ekonomisinin büyüklüğü 2000 yılı rakamlarıyla 80,8 milyar dolarla 101 milyar dolar arasında tahmin ediliyor. Kayıtdışı ekonominin oranı ABDde yüzde 9, Japonya ve İsviçrede yüzde 8, İngiltere yüzde 11, Hollandada yüzde 12 iken Almanyada yüzde 14, Fransada yüzde 15, Kanadada yüzde 16, Danimarkada yüzde 19 iken İspanyada yüzde 24, İtalyada yüzde 26a ulaşıyor. Hatta bu oran, Rusyada yüzde 40a, Meksikada yüzde 49a, Filipinlerde yüzde 50ye, Mısırda yüzde 68e, Taylandda yüzde 70e, Nijeryada yüzde 76ya kadar yükseliyor. KAYITDIŞI EKONOMİNİN BOYUTLARI Bu açıdan oldukça sıkı uygulamaları olan ABDde ekonominin büyüklüğüne koşut olarak kayıtdışı ekonomi Türk ekonomisinin 3-4 katı bir büyüklüğü, 1999 rakamlarıyla 799,2 milyar doları buluyor. Bu ülkeyi, veri bulunan 22 ülke içinden, yine 1999 yılı rakamlarıyla 324,4 milyar dolarla Japonya, 302,4 milyar dolarla İtalya, 294,5 milyar dolarla Almanya, 218 milyar dolarla Fransa, 210,2 milyar dolarla Meksika, 154,4 milyar dolarla İngiltere, 139,9 milyar dolarla İspanya, 131,6 milyar dolarla Rusya, 101 milyar dolarla (2000 yılı rakamı yüzde 50 kayıtdışı ile) Türkiye izliyor. GERÇEK MİLLİ GELİRİN 3TE 1İ GÖRÜNMÜYOR Kayıtlı ekonomisi 2000 yılında 201,9 milyar dolar olan Türkiyenin, kayıtdışı ekonomi dahil edildiğinde milli geliri 282,7-302,9 milyar dolara (kayıtdışı oranı yüzde 40-50) ulaşıyor. Bu şu demek; 2000 yılı verileriyle aslında 282,7-302,9 milyar dolar olan gayri safi milli hasıla (GSMH) resmi olarak 201,9 milyar dolar görünüyor. Bu durumda cari GSMHsi aslında İsviçre büyüklüğünde olan Türkiyenin milli gelirinin üçte biri resmi kayıtlarda görünmüyor ve bu gelirden vergi alınmıyor. Aynı yıl, Türkiyenin, 3.090 dolar görünen kişi başına milli gelir, aslında 4.640 doları buluyor. Türkiyede kayıtdışı ekonomi nedeniyle oldukça büyük bir vergi kaybı da meydana geliyor. Toplanamayan vergi miktarının kayıtdışı ekonomi nedeniyle 2000 yılında o zamanki kurlarla 17 ile 21,2 milyar dolar arasında olduğu sanılıyor ki bu da Uluslararası Para Fonundan (IMF) sağlanan 19,6 milyar dolarlık mali yardıma eşit bir rakamı ifade ediyor. Bu vergi kaybının önemi, 2000 yılında toplam vergi gelirleri 42,4 milyar dolar, bütçe açığı 22,6 milyar dolar olan bir ülke için daha iyi anlaşılıyor. KAYITDIŞI EKONOMİ YÜZDE 8E İNERSE... Yalnız ekonominin tümünü kayda almak çok da mümkün görünmüyor. Kayıtdışı ekonomi aynı boyutlarda olmasa da her ülkede var. Türkiye, kayıtdışı ekonomisinin miktarını Japonya ve İsviçrede olduğu gibi yüzde 8e indirseydi, kayıtlı milli geliri 2000 yılında 279,5 milyar dolar görünecek, vergi gelirleri 56-60,2 milyar dolara çıkacak ve 13,6-17,8 milyar dolar daha fazla vergi toplanacak, kişi başına milli geliri de 4.280 dolar olarak kayıtlara geçecek, çok daha az bütçe açığı (4,8-9 milyar dolar) nedeniyle çok daha az sorunlu bir kamu maliyesi olacaktı. | ||||
Bankaların kara tahtaları siliniyor | |||
|
|||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler | Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları |
|||||||||||||||||