| | | | 15 Sovyet cumhuriyetine daha fazla özgürlük sağlayacak olan reformların uygulanmasını istemeyen küçük bir grubun darbeyi planladığını belirten Gorbaçov, bu kişilerin temel kaygılarının iktidarı korumak olduğunu açıkladı.
 Sovyetler’in ardından iki farklı Rusya
“DARBE, PARTİNİN VE KGB’NİN İSYANI”
Eski SSCB lideri Mihail Gorbaçov’un danışmanı Aleksandır Yakovlev de, darbe girişiminin yıldönümünde yaptığı açıklamada, Gorbaçov’a karşı 19 Ağustos 1991’de yapılan darbe girişiminin, “Komünist partinin ve eski gizli istihbarat servisi KGB’nin, Sovyet gizli servis başkanları tarafından yönetilen isyanı” olduğunu söyledi. Rus “perestroyka” ideolojisinin “babası” olarak kabul edilen Yakovlev, AFP’ye verdiği mülakatta, “Bu, parti ve KGB’nin, KGB başkanı Vladimir Kriuçkov tarafından önderlik edilen isyanıydı” dedi. Darbeye KGB’nin önderlik etmesi nedeniyle darbenin başarı şansı olmadığını söyleyen Yakovlev, “Ordu, hiçbir zaman KGB’nin oyununu oynamayı kabul etmezdi” diye konuştu. Yakovlev, dönemin Devlet Başkanı Yardımcısı Gennadi Yanayev’in de darbeye karıştığını, darbeden iki gün sonra intihar eden İçişleri Bakanı’nın “kandırıldığını” ve Savunma Bakanı Dmitri Yazov’un “yoldaşlarının fikri sorulmadan ortalığı kana bulamayı reddettiğini” söyledi. Yakovlev, “Yazov, ayın 21’inde ateş açılmaması ve Moskova’ya giren tankların geri çekilmesi emrini verdi” dedi. Darbe girişiminin ardından on binlerce Moskovalı sokaklara inmiş ve Rus parlamento binasını savunmak için tanklara meydana okuyarak barikat kurmuştu.
“ONU UYARDIM”
Gorbaçov’u darbe ihtimaline karşı 4 kez uyardığını söyleyen Yakovlev, “Son olarak sanırım 30 Temmuz’du, Onu darbe hazırlığı yapıldığı konusunda uyardım. Bana inanmadı. Buna cesaret edemeyeceklerini söyledi. Onu etkilemek için istifamı verdim. Tam üç saat boyunca beni ikna etmeye çalıştı. Sonunda istifamı imzaladı ve 2 Ağustos’ta tatile çıktı” dedi. Darbeciler 19 Ağustos’ta darbe girişiminde bulunduklarında, Gorbaçov Kırım’daki villasında bulunuyordu. Darbenin uzun süre devam edeceğini 19 Ağustos’ta anladığını söyleyen Yakovlev, evinin yakınlarındaki 2 KGB aracının gitmesinin ardından darbeye direnen ve daha sonra Devlet Başkanı olan Boris Yeltsin’i aradığını ve ona şunları söylediğini kaydetti: “Özgür müyüm, özgürüm, Özgür müsün, özgürsün, bu darbenin başarısız olduğu anlamına geliyor.”
Soyvetler Birliği’nin son lideri, 1991 yılı Ağustos ayında Sovyet Cumhuriyetlerinin liderleriyle anlaşmaya yapmaya hazırlanıyordu. Sovyet cumhuriyetlerine daha fazla siyasi ve ekonomik özerklik vermeyi öngören anlaşma, 19 Ağustos’ta Gorbaçov’un tutuklanması üzerine imzalanamadı.
19 Ağustos 1991 tarihinde, Rusya’nın komünist yöneticilerinden bir grup, Gorbaçov’un reform planlarını durdurmak için darbe girişiminde bulundular. Darbeyi düzenleyenler, Gorbaçov’un ‘glasnost’(saydamlık) ve ‘perestroika’(reform) politikalarının Sovyetler Birliği’ni yıkacağını düşünüyorlardı. Fakat ülkedeki dalgalanmayı değerlendirememişlerdi. Darbe girişiminin yükselttiği kişi ise, bir tankın üstüne çıkarak darbeye direnç gösteren Boris Yeltsin oldu. Yeltsin, dönemin ve halkın nabzını en ince noktasından yakalamıştı.
Yeltsin önderliğinde harekete geçen halk ve silahlı kuvvetler darbeyi düzenleyenleri parlamento binasında kuşatarak, Sovyetler Birliği’nin tamamen tarihe gömülmesine yol açacak süreci başlattı. Tankların da kullanıldığı parlamento kuşatması sırasında çıkan çatışmalarda 3 kişi hayatını kaybetmişti.
Darbe girişiminin başarısızlığa uğramasının ardından Moskova’ya dönen Gorbaçov için ise, artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacaktı. Gorbaçov, Aralık ayında Bağımsız Devletler Topluluğu’nu oluşturan anlaşmayı imzaladı. Sovyetler Birliği’ni yıkımdan kurtarmak için yola çıkan darbeciler, yıkımı çabuklaştırmış oldular. | |
İsrail hücum botu Gazze kıyısını vurdu
