 |
|
|||||
 |   |  |  | |||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
  |
 |
|||||||
|
|||||||
|
|||||||
| Birinci aşamada, Türkiye’ye Aralık ayında Batı hattı üzerinden ilk 4 milyar metreküp gaz verilmesi artık kesinleşti. Ne ki, ikinci aşamada verilmesi planlanan ikinci 4 milyar metreküp, finansman sorunları nedeniyle belirsiz bir tarihe ertelendi. ZORLU FİNANSMAN Projenin liderliğini üstlenmiş Transbalkan’ın, Batı hattının kapasitesini geliştirmek amacıyla projenin ilk aşaması için gereken 78 milyon doları teminde büyük güçlüklerle karşılaştı. “Birinci aşamayı gerçekleştirebilmek için 26 milyon dolar öz kaynak yatırmak zorunda kaldık” diyen Transbalkan’ın Genel Koordinatörü ve BOTAŞ’ın eski Genel Müdürü Nezihi Berkkam’in verdiği bilgiler, gaz temininde sözleşmelere atılan imzalar ile gerçekleşme arasındaki sürecinin oldukca uzun olduğunu gösteriyor. 1996’da başlayan ortak çalışma, Enka, Entes, Gama ve Tekfen eşit ortaklığı ile kurulan Transbalkan A.Ş.’nin Gastransit şirketine yüzde 8 ortak olmaları ve projenin sorumluluğunu üstlenmeleri ile sonuçlanmış. 1996’da başlayıp ancak bu yıl aşılabilen bu zorluklar, 600 milyon dolarlık ek bir yatırım gerektirecek olan ikinci aşamadaki olası gecikmeler hakkında ipuçları veriyor. GASTRANSİT MODEL Nezihi Bey, Gastransit’i oluşturan şirketlerin yapısının gelecekteki enerji ortaklıkları için ilginç bir model sunduğunu belirtiyor. Gastransit’in ortakları arasında yüzde 37 hissessi olan Gazprom, Rusya’dan gazı temin eden şirket. Turusgaz şirketi aracılığı ile gazı satın alan Botaş, alıcı olarak ortaklığa katılmış oluyor. Ukrayna’daki doğal gazla ilgili tüm işletim ve taşıma faaliyetlerini yürüten Naftogasukraniy ise, yüzde 37 oranında Gastransit’e ortak olarak, güvence zincirini tamamlanmış oluyor. Gastransit projesi 6 ülkeden 10’dan fazla şirketi doğrudan ilgilendiriyor. Hattın kapasitesini artıracak olan Tarutino kompresör istasyonunun devreye alınması 1997-98 finans krizi yüzünden gecikti. Bugünkü durumda, Türkiye’nin boru hattı ile doğalgaz temininde tek kaynak olan, Rusya’dan başlayıp Ukrayna, Moldavya, Romanya ve Bulgaristan’dan Türkiye’ye gelen boru hattı kapasitesinin 14 milyar metreküpe oluşması için, proje ortaklarının 150 milyon dolarlık öz kaynak yaratmaları ve bir finansman paketi oluşturmaları gerekecektir. GEÇİCİ RAHATLAMA Türkiye, doğalgazın toplam enerji tüketimindeki payını 1995-2005 arasında yüzde 10’dan yüzde 27.5’e yükseltmiş bulunuyor. Bunun yüzde 63’ü elektrik üretimi için kullanılmakta. Artan enerji ihtiyacına çare arayan Türkiye, mevcut hattın daha fazla kullanılmasını sağlamış, böylece buradan alınan gaz miktarı 1999 yılında artarak 8.7 milyar metreküpe ulaşmıştır. Ancak bu ek gaz, Batı hattı sisteminde bulunan Romanya, Bulgaristan gibi ülkelerin ekonomik sıkıntı içinde olmaları nedeniyle kullanmadıkları atıl gazdır ve haliyle geçici bir kaynaktır. Başka bir deyişle, Batı hattı ikinci aşama çalışmaları yapılmadıkça, planlanan ikinci 4 milyar metreküp güvence altına alınamayacaktır. ENKA’NIN PROJESİ Enka-Intergen’ın önümüzdeki yılın ikinci yarısında devreye sokacağı Gebze, Adapazarı ve İzmir doğalgaz çevrimli santrallerinin toplam olarak harcayacakları yıllık doğalgaz miktarı 4.5 milyar metreküp olacaktır. Türkiye’de sanayinin Marmara ve Ege bölgelerinde yoğunlaştığını belirten Nezihi Bey, doğal gazı bu bölgelere yakın bir kaynaktan temin etmenin çok önemli olduğunu hatırlatıyor. GECİKME POTANSİYELİ YÜKSEK Doğalgaz arzındaki hassas dengeyi kavramak, projelerde yaşanacak gecikmelerin bu dengeyi hangi boyutta etkilediğini anlamak için bazı anlaşmalara göz atmak yeterli: Mavi Akım: Herhangi teknik bir zorluk yaşanmaması halinde, Türkiye’ye ek 16 milyar metreküp gaz sağlayacak olan bu proje, açığı giderecek nitelikte. Ancak, kurulacak sistemin bakımı açısından Karadeniz’in niteliğinden kaynaklanan bazı sorunların henüz aşılmadığı söyleniyor. Türkmenistan Gazı: 16 milyar metreküp kapasiteli ve 30 yıllık anlaşma halen Türkmenbaşı’nın kararını bekliyor. İran: 2005 yılına kadar hayata geçmesi gereken bu proje 10 milyar metreküp sağlayacak. Pazara uzaklığı ve ABD muhalefeti bir yana, İran topraklarında altyapının eskiliği de endişe kaynağı. Mısır: Akdeniz’in altında 10 milyar metreküp sağlayacak olan proje şimdilik uzak görünüyor. Azerbaycan: Anlaşma henüz imzalanmış olmadığı halde, gerçekleşme olasılığı yüksek. Irak: 10 milyar metreküplük bir anlaşma mevcut, gaz sahalarının gelişmesi ise, ambargonun kalkmasına bağlı. | ||||
 |
|
 |
|||||||||||||||
   |
|||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler | Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları |
|||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
