| | |
| Uluslararası tahkimden yararlanacak projelerle ilgili kararname son olarak Başbakan Bülent Ecevit’in imzasını bekliyor.
Meclis’in Uluslararası Tahkime ilişkin uyum yasalarını onaylamasından bu yana 7 ay geçmesine karşın, bazı tıkanıklıklar halen aşılamadı. Yap İşlet Devret modeliyle yapılacak santral yatırımlarının 2002 yılında devreye girmesi ise, gecikmeler nedeniyle giderek olanaksızlaşıyor.
ERTELEMELER ZİNCİRİ
Başbakan Ecevit’in onayından sonra, dört aydır Enerji Bakanlığında takıldıktan sonra, bir aydır Bakanlar Kurulu onayını bekleyen 18 projenin devir sözleşmeleri imzalanması ve devirlerin ekim ayına kadar tamamlanması gerekiyor. Bu durumda, istikrar programı çerçevesinde garanti vermekten kaçınan, ancak, enerji açığını göz önünde bulundurarak, 2002 yılının sonundan önce bitirilecek projelere garanti vermeye taahhüt eden Hazine’nin, görüşmeleri sonuçlandırması da ertelenmiş oldu. Gecikmeler, projelerin 2002’de tamamlanmasını zora soktuğu gibi, 2002’ye kadar gerçekleşecek yatırımlara garanti verme sözünü açıklamış Hazine’nin de bu sözün arkasında durabilmesi zorlanacaktır.
SADECE DÖRT SANTRAL
Dağıtımcı şirketlerle sözleşme taslaklarını Haziran ayında imzalayan Enerji Bakanlığı, santral projelerindeki sorunları henüz aşamayınca, Bakanlar Kurulu’na iletilen kararnamede, 18 projeden sadece 5’i Yap İşlet Devret modeliyle kurulacak santral projelerdir.
758 MW’lık ek bir kapasite anlamına gelen bu yatırımlar, Türkiye’nin kapasitesine %3’lük bir artış getirecek ve tüketim artışının ancak dört ayını karşılayabilecektir. Enerji Bakanlığı’nın kredi koşullarında olası iyileşmelerin elektrik tarifelerine yansıtılması, ilerde çıkarılacak Elektrik Piyasası Yasası’na uyulması, eskalasyon maddesinin işletilmemesini, tahkimden sonra şirketlerden talep etmesiyle başgösteren sıkıntı henüz aşılamadı.
SURİYE SORUN OLMAYA ADAY
Enerji politikası konusunda, farklı görüşler savunan Enerji Bakanlığı, Hazine ve DPT, 2000 yılının ilk dört ayında enerji politikasını tartıştıkları sıralarda, enerji talebi beklenmedik bir büyümeyle %11 artıyordu.
Bu artış enerji arzını zorlarken, geçen kış Orta ve Doğu Anadolu’da kar yağışı yetersiz oldu. Buna ek olarak enerji açığını dengelemek üzere hidroelektriğe yüklenilmesi sonucu, barajlardaki su seviyesi alarm vermeye başladı. Bu gelişmeler sonucu, Türkiye’nin Suriye’ye vermekle yükümlü olduğu su miktarını pek de kolay veremeyeceği anlaşıldı.
YİD SANCILI
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığında Yap İşlet Devret modeli ile gerçekleştirilmek üzere oluşturduğu geniş proje stoğu halen tartışma konusu. Enerji Bakanlığı projelerin finansman piyasasına gelişmişlik sırasına göre sunulması uygun çözüm olarak ileri sürerken, DPT ve Hazine, bu yaklaşımla, sağlıksız ve verimsiz yatırımların ortaya çıkacağını savunuyor. Elektrik sektöründe optimal sistem gelişimini olanaksızlaştıracak bu uygulamaların ayrıca, ülke ekonomisine ciddi olumsuz yansımaları olacağını vurguluyor, proje stokundaki çok sayıda projenin aynı anda finansman piyasasına çıkarılmasının, kredi maliyetlerini artıracağını da belirtiliyor. Sektörün reform çalışmalarına yön vermeye çalışan ve enerji piyasasının gerçek anlamda serbestleştirilmesini isteyen Dünya Bankası ise, elektrik üretim santralları ile dağıtım tesislerinin tamamı varlık ve İşletme satışı şeklinde özelleştirilecek bir yapıdan yana ağırlık koyuyor.
KAÇAK ELEKTRİK 65 MİLYONUN ZARARINA
Enerji sektörü reformu açısından en sorunlu kurum konumunda olan TEDAŞ, “kara deliği”ne çare aradığı sıralarda, 1.100.000 hane üzerinde bir denetim uyguladı. TEDAŞ’ın bu çalışması ile, her yedi evden birinin kaçak elektrik kullandığını meydana çıktı. TEDAŞ’ın Genel Müdür Vekil Osman Nuri Doğan’ın ifadesiyle: “Bir tepsi baklavayı çalan hırsız sadece bir başkasına zarar veriyor. 1 kw elektriğin hırsızı ise 65 milyona zarar veriyor”. Aylık 150 kilowat saati aşan elektrik faturalarına %50 zam kararı alınması bu saptamayı doğrulamakta gecikmedi. | |
Emine Uşaklıgil
