 |
|
|||||
 |   |  |  | |||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
  |
 |
|||||||
|
|||||||
|
|||||||
| Uzlaşı, iki taraf arasındaki çatışmanın uyumlu hale getirilmesidir.Bu çatışma karşılıklı ayrıcalıklar için yapılan talepler uyuşmazlığından ortaya çıkar. Yani bir uzlaşıya varmak isteyen iki tarafın da hem geçerli bir talebi olmalı hem de birbirlerine sunacakları değerleri olmalıdır. Ve bu anlaşmalarına esas oluşturacak bir temel prensip konusunda iki tarafın da fikirbirliğine varması demektir. Sadece belli konu ve alanlarda iki tarafın da kabul edeceği temel prensip, sadece taraflardan birinin ödün vermesi ile sağlanabilir. Örneğin bir tarafın ürününü satın almak için, diğer tarafın ödeyeceği bedel konusunda pazarlık yapılabilir. Burada karşılıklı kabul edilen temel prensip, ticaret prensibidir. Yani alıcı, satıcının malı için talep ettiği ücreti ödemelidir. Ancak satıcı parasını istiyor, alıcı ise buna para vermeden sahip olmak istiyorsa bu durumda herhangi bir uzlaşı, anlaşma mümkün değildir.Bu bir tarafın diğerine teslimiyeti, boyun eğmesidir. UZLAŞI VE BOYUN EĞME Ev sahibi ile hırsız arasında bir uzlaşı olamaz. Ev sahibinin hırsıza çalacaklarının yerine sadece bir çay kaşığı teklif etmesi de uzlaşı değil, boyun eğmedir. Çünkü kendi malı üzerinde, hırsızın mülkiyet hakkını kabul etmiş demektir. Bunun karşılığında hırsız ona ne değer veya imtiyaz sunacaktır?Tek taraflı imtiyaz ilkesi bir kere kabul edilirse, hırsızın mülkün geri kalanını da gasp etmesi artık sadece zaman meselesidir. Özgürlük ve devlet kontrolleri arasında bir uzlaşı mümkün değildir. “Bir parça özgürlükten vazgeçmek” devredilemez bireysel hakları teslim etmek ve bunun karşılığında devletin sınırsız ve keyfî gücünü kabul etmek, yani “kul”laşmayı kabul etmek demektir. Temel prensipler ve ana kavramlarda uzlaşı mümkün değildir.Örneğin yaşam ve ölüm arasında nasıl bir uzlaşı mümkündür?Veya doğruluk ve yalan arasında?Veya akıl’la akıl-dışı’lık arasında? Halbuki günümüzde “uzlaşı”dan bahsedenler meşru, karşılıklı ödünlerden veya ticaretten değil, birinin prensiplerine ihanet etmesinden, dayanaksız, akılsız taleplere tek taraflı olarak boyun eğmesinden bahsetmektedir. “Ahlaki subjektivizm” öğretisinin kökeninde, istek ve arzuların temel ahlaki önceliği olduğu, kişinin isteklerinde ısrar edebileceği, bütün isteklerin eşit ahlaki geçerliliği olduğu ve insan ilişkilerinin hep vermek ve uzlaşı göstermekle mümkün olabileceği söylemleri bulunmaktadır. Böyle bir öğretiden de kimin kazançlı ve kimin zararlı çıkacağı da açık olsa gerek. Bu öğretinin ahlaki olmayan yönü, ve uzlaşı teriminin günlük kullanımda üstlendiği anlamın niye bir ahlaki ihanet olduğu ise, kişinin insan ilişkilerinde ahlaki subjektivizmi bütün ilkelerin üzerine koyması ve başkalarının arzusu için taviz vererek fedakarlık göstermeyi zorunlu kılmasıdır. “Zaten hayatın kendisi de tavizler vererek bir uzlaşı aramak değil midir?” sorusunu soranlar temel bir ilke ile belli bir istek arasındaki farkı görememektedir.Kişinin hayalindekinden daha düşük seviyede bir iş teklifini kabul etmesi bir uzlaşı değildir. Kişinin amirinin emirlerini yerine getirmesi bir uzlaşı değildir. Çöreği yedikten sonra ortada yenecek bir çörek bulamamak bir uzlaşı değildir. AHLAKİ DEĞERLER ÜZERİNDE UZLAŞI OLAMAZ Bütünlük (integrity) kişinin isteklerine bağlılıktan ibaret değildir. Bütünlük, kişinin rasyonel ilkelere bağlılığıdır. Uzlaşı, kişinin refahının değil inançlarının bir ihlalidir. Uzlaşı, istemediği bir şeyi yapmak değil, kötü olduğunu bildiği bir şeyi yapmaktır. Kişinin müzikten hoşlanmadığı halde konsere eşi ile birlikte gitmesi uzlaşı değildir. Ancak onun akıl-dışı isteklerine boyun eğmesi ise uzlaşıdır. Fikirlerini paylaşmadığı işvereni adına çalışması uzlaşı değildir, fikirlerini kabul ediyor gözükmesi ise uzlaşıdır. Bu örneklerdeki mazeret, uzlaşının geçici olduğu ve daha ileriki zamanlarda düzeltileceği şeklindedir.Akıl-dışı’lığa verilen ödün, onu daha da güçlendirecektir.Kişi, zafere, karşı çıktığı fikirlere yardım ederek ulaşamaz. Kişi, işin başında, kendi inançlarına bağlı kalarak yaşamakta zorlanıyorsa, geçici bir süre için de olsa o inançlara ihanet ederek, kötü olarak gördüğünü kendi yardımları ile güçlendirecek ve ileriki aşamalarda onu altetmek daha zor değil imkansız olacaktır. Ahlaki değerler üzerinde uzlaşı olamaz. “Atlas Shrugged” romanında dendiği gibi “yemek ile zehir arasında varılan bir uzlaşıda sadece ölüm kazanır. İyi ve kötü arasında yapılan uzlaşıda sadece kötü kazançlı çıkar” Bir dahaki sefer size “Zaten hayatın kendisi de tavizler vererek, bir uzlaşı ortamı aramak değil midir?”dendiğinde sorunun asıl anlamını şöyle düşünebilirsiniz: “Hayat iyi ve doğrunun kötü ve yanlışa boyun eğmesi değil midir?” Sorunun cevabını hayatın kendisi zaten vermektedir. Tabii insan kendi yıkımına giden ızdırap dolu yıllarla hayatını geçirmek istemiyorsa... Sevgi, saygı, iyi dostlar biriktirebilen bir Türkiye. | ||||
| |
|||
 Bankaların kara tahtaları siliniyor |
|||
| |
|||
 |
|
 |
|||||||||||||||
   |
|||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler | Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları |
|||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
Engin Enüstün: Memnuniyetin psikolojisi
