| | | | İtfaiyeciler alevlerle birebir boğuşmadıkları zamanlarda, oturup yangın alarmının çalmasını beklemek yerine eğitim veriyorlar. Bazıları evleri ziyaret ederek tesisatın yangın tehlikesi içerip içermediğine bakıyor, ev hanımlarını küçük yangınlarlarla başa çıkma konusunda bilinçlendiriyor, bazıları ise okullarda dersler veriyorlar. Bu, proaktif davranışa çok güzel bir örnek...
 İdil Akidil’in diğer yazıları
İşe alım ve yükselme mülakatlarında hemen her zaman aranan yetkinliklerden biri de proaktif olmak. (Yetkinlikler Üstüne: http://www.ntvmsnbc.com/news/92116.asp). Proaktif olmak, kendi davranışlarının kontrolünü ele almak ve bir adım önden gitmek anlamına gelir. Steven Covey, buna “kişisel liderlik” diyor. Burada davranışın dışarıdan gelecek bir etkiye dayanacağı düşüncesinin tersine, etkiden bağımsız ve önceden gerçekleşen davranışlardan söz ediyoruz.
Bu kavramı tanımlamak için biraz karşıtından, reaktif olmaktan söz etmekte fayda var. Reaktif kişiler, çabuk tahrik olurlar, diğerlerini suçlar, sonradan pişman olacakları sözler sarfederler. Şikayet ederler. Birşeylerin olmasını bekleyip sadece gerektiği zamanlarda değişirler. Oysa proaktif kişiler, seçimlerinin sorumluluğunu alırlar, davranmadan once düşünürler. Her zaman bir çıkış yolu bulmaya çalışırlar.
|
|
|
| | 
“A Manager’s Guide to Self Development”, adlı kitaplarında Pedler, Burgoyne ve Boydell bir yöneticiyi başarılı yapacak faktörleri sıralamışlar. Yaratıcılık, esneklik, kendini tanıma, profesyonel beceri gibi faktörlerden oluşan bu listenin bir maddesi de Proaktif Olmak. Sadece yöneticilere değil tüm çalışanlara rehber olabilecek kitaptaki proaktivite tanımı şöyle: “Olaylara önceden belirli bir amaç çerçevesinde cevap vermek.”. Herşey önceden planlanamaz. Ancak çeşitli nedenlerle olaylara karşılık verirken, onları önceden tahmin etmeye çalışmak, uzun vadeli düşünmek önemlidir. Kurumların proaktif çalışanlara ihtiyaçları var.
Kişiler ve kurumlar sıkça günü kurtarmak (geçiştirmek) amacıyla kararlar alıyorlar, davranıyorlar. Kişiler arası geçimsizlik nedeniyle ticari ilişkileri zarar gören işyerleri var. Şu an için doğru göründüğünden (veya sadece kolay olduğu için) iletişim kanallarını kapatanlar, sinerjiden yararlanmak için en doğru zamanlardan biri olan kriz döneminde bile işbirliklerine kulağını tıkayanlar... Tabii ki proaktif olmak, gelecek için karar vermek, kararlarının sorumluluğunu almak kolay değil. “Herkes cennete gitmek istiyor ama kimse ölmeyi kabullenmiyor.”.
Proaktivite, çıkabilecek bir suçu başkasına atıp önceden kendini garantiye almak anlamında da kullanılmamalıdır: “Otoparkımız dahilinde, arabanıza gelecek zarardan, çalınan eşyalardan sorumlu değiliz. Müdüriyet.” , ilanları gibi. Orlando’da bir otobüste asılı tabelanın üzerinde yazanlar, bir e-mail zinciriyle bana da ulaştı: “Otobüse binerken başınıza ve basamağa dikkat edin. Edemezseniz sesinizi alçaltın ve söylediklerinize dikkat edin!”
Pratik: Proaktivite derecenizi ölçmek için İngilizce bir test için buraya tıklayın
Steven Covey’in Etkili İnsanların Yedi Alışkanlığı adlı kitabı yıllar önce çok satanlar listesindeydi. Bence hala geçerliliğini koruyan bu kitabı okumadıysanız, göz atmak için iyi bir fırsat. İkinci alışkanlık: Proaktif Olmak.
Proaktiviteyi Psikoloji Tarihinden incelemek isterseniz, başka bir konu üzerine hazırlanmış ama Davranışçılardan başlayarak gelişiminden bahseden bir çalışmayı bulabileceğiniz adres: http://hps.elte.hu/~gk/Mirror/Agents.html
Çalışma Budapeşte Eötvös Universitesi’nden George Kampis’e ait.
| |
